افرادی که از درد، عارضه ای به نام کیست مویی شنیده اند؛ بسیار کنجکاوند از روش های پیشگیری از کیست مویی بدانند تا از بروز این عارضه در خود جلوگیری کنند. کیست مویی عارضه ای بسیار دردناک است که به شکل کیست در قسمت انتهایی کمر و در نزدیکی مقعد ایجاد می شود.
کیست مویی یا سینوس پیلونیدال (PNS) از یک سوراخ کوچک یا تونلی در پوست تشکیل شده که می تواند با مایع یا چرک پر شود و باعث بروز آبسه یا کیست در پوست گردد. این کیست به طور معمول علاوه بر مواد چرکی شامل مو نیز می باشد و درد بسیاری را برای فرد ایجاد می کند.
اگر هنگام نشستن درد شدیدی را در ناحیه ذکر شده احساس می کنید شاید شما نیز مبتلا به کیست مویی باشید. در این مقاله به این عارضه و روش های پیشگیری از کیست مویی خواهیم پرداخت تا بتوانید با آگاهی از این اطلاعات، احتمال بروز این عارضه دردناک را در خود به حداقل برسانید.
کیست مویی یا سینوس پیلونیدال چیست؟
کیست مویی را با نام "موی برگشتی" نیز می شناسند. این بیماری در اواخر قرن نوزدهم تشخیص داده شد و توسط "ریچارد مانینگ" سینوس پیلونیدال نام گرفت. در دوره جنگ جهانی دوم کیست مویی را بیماری "راننده جیپ" نیز می نامیدند زیرا بیشتر در میان افراد راننده کامیون، تاکسی و . . . که در مدتی طولانی به شکل نشسته مشغول کار بودند دیده می‌شد.
علت بروز این کیست در بیشتر مواقع عفونت پوستی است که باعث می شود مو در داخل پوست رشد کند. این کیست به صورت معمول حالت عفونی دارد و با چرک و خون و بوی نامطبوعی می تواند همراه شود. افرادی که به این عارضه دچار می شوند درد بسیاری هنگام نشستن دارند.
این عارضه می تواند به شکل یک سوراخ در پوست ناحیه چین خوردگی باسن، شکاف بالای باسن یا هر نقطه دیگر از استخوان دنبالچه یا مقعد به وجود آید.
همچنین کیست مویی می تواند در بخش های دیگری از بدن نیز ایجاد شود؛ زیر بغل، کشاله ران، نوک سینه، و پوست سر نیز از جمله قسمت هایی هستند که ممکن است دچار کیست مویی شوند اما شایعترین محل ایجاد آن شکاف باسن است.
در طی ۳۵ سال با تحقیقات انجام شده بر روی هزاران بیمار مشخص شد که میزان عمق شکاف بین باسن، نوع مو و آسیب پذیری فرد با هم رابطه ای متقابل دارند و نقش مهمی در بروز این بیماری ایفا می کنند. توجه به این موارد در روش های پیشگیری از کیست مویی بسیار مهم است.
انواع کیست مویی
کیست پیلونیدال یا کیست مویی به دو دسته تقسیم می شود:
- کیست مویی موقت یا حاد
- کیست مویی برگشتی مزمن
زمانیکه کیست به حالت مزمن درآید و درمان نشود؛ می تواند باعث بروز آبسه (حفره های متورم عفونی) و حفره های سینوسی (حفره های خالی در زیر پوست) گردد.
کیست مویی چه علائمی دارد؟
علائم این بیماری می تواند به شکل نشانه های اولیه و نشانه های ثانویه بروز پیدا کند اما جالب است بدانید زمانیکه کیست مویی هنوز عفونی نشده می تواند هیچ علامتی نداشته باشد. در ابتدای بروز علائم ممکن است فرد تنها یک فرورفتگی جزئی و قرمزی بر روی پوست مشاهده کند اما به تدریج عفونت و چرک نیز به وجود می آید و کیست مویی به شکل آبسه به راحتی دیده می شود. زمانی که کیست عفونی شود با نشانه های زیر همراه است:
- درد هنگام نشستن یا ایستادن
- درد در قسمت بالای باسن
- ایجاد ترشح خونی یا چرک در صورت پاره شدن آبسه
- تورم کیست
- قرمز و دردناک شدن پوست ناحیه آسیب دیده
- بوی نامطبوع ترشحات
- بیرون زدن مو از ضایعه
- بروز بیش از یک دستگاه سینوسی یا سوراخ در پوست
- تب در موارد بسیار نادر
کیست مویی مزمن یا ثانویه چه زمانی ایجاد می شود و چه علائمی دارد؟
بیش از ۴۰ درصد بیمارانی که به این عارضه مبتلا می شوند کیست مویی مزمن را تجربه می کنند. کیست مویی مزمن یا ثانویه زمانی به وجود می‌آید که فرد از وجود کیست مطلع نیست و یا دیر برای درمان اقدام می‌کند. در این حالت فرد درد شدیدی در کمر دارد که ممکن است با ترکیدن کیست و تخلیه چرک از آن، کمی کاهش یابد.اما باید در نظر داشت زمانی که کیست می ترکد به این معنا نیست که این عارضه برطرف شده است.
چه دلایلی در بروز بیماری کیست مویی دخیل هستند؟
برای شناخت روش های پیشگیری از کیست مویی باید دانست چه دلایلی می توانند باعث بروز این بیماری شوند. هنوز به صورت قطعی مشخص نشده است که علت دقیق ابتلا به کیست مویی چیست. اما به نظر می رسد علت اصلی این عارضه بازگشتن مو به داخل پوست باشد.
عواملی که می توانند باعث بروز این مشکل شوند مواردی همچون پوشیدن لباس های تنگ، ساییده شدن پوست، فشار بر روی پوست، و نشستن های طولانی مدت هستند. این موارد باعث می شوند بدن انسان مو را یک عامل خارجی شناسایی کند و باعث ایجاد یک کیست در اطراف آن شود.
عارضه کیست مویی چه مشکلاتی را در پی دارد؟
اگر کیست پیلونیدال در زمان مناسب درمان نشود مشکلات زیر را می تواند به همراه داشته باشد:
- ایجاد آبسه
- تشدید بیماری کیست مویی
- پخش شدن عفونت در بدن
- در موارد نادر کارسینوم سلول سنگ فرشی (نوعی سرطان پوست در داخل کیست)
از آنجاییکه این عارضه می تواند فرد را دچار مشکلات بسیاری کند آشنایی با روش های پیشگیری از کیست مویی و درمان آن بسیار پر اهمیت است.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به کیست مویی هستند؟
دانستن اینکه کدام افراد بیشتر در معرض ابتلا به کیست مویی هستند می تواند نقش مهمی در شناخت روش های پیشگیری از کیست مویی داشته باشد. موارد زیر می توانند درصد بروز این بیماری را افزایش دهند:
جنسیت
جالب است بدانید جنسیت می تواند نقش مهمی در بروز این بیماری داشته باشد، به طور مثال مردان به دلیل داشتن موهای بیشتر و ضخیم تر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند و کیست مویی در مردان سه یا چهار برابر بیشتر از زنان رخ می دهد.
سن
سن نیز عامل مهم دیگری در ابتلا به این بیماری است. بیشتر افراد در سنین بین بلوغ تا چهل سالگی به این عارضه مبتلا می شوند.
وراثت
برخی از نوزادان به شکل مادرزادی دچار این بیماری هستند. در این نوزادان در قسمت بالای شکاف باسن ناحیه به نام ساکروم وجود دارد که در صورت آلوده شدن باعث ایجاد کیست مویی می گردد. اگر فردی در خانواده سابقه این کیست را داشته باشد احتمال ابتلاء دیگر افراد در خانواده بالا می رود.
تعریق زیاد
تعریق و مرطوب بودن پوست نیز می تواند باعث ایجاد کیست مویی شود. این مسئله باعث نفوذ رطوبت به داخل حفره می گردد و به این دلیل اکسیژن کافی به پوست نمی رسد. در این وضعیت باکتری های بی هوازی که از مهمترین عوامل ایجادکننده کیست مویی هستند فعال شده و باعث بروز بیماری می شوند.
اضافه وزن، آسیب پوست بر اثر اصطکاک، پوشیدن لباس های تنگ، و داشتن موهای ضخیم یا خشن در بدن از دیگر عوامل زمینه ساز عارضه کیست پیلونیدال هستند. همچنین اگر شغلی دارید که ناچارید در بیشتر مواقع نشسته به سر ببرید باید برای پیشگیری از ابتلا به کیست مویی بیشتر تلاش کنید.
با روش های پیشگیری از کیست مویی آشنا شوید
همیشه شنیده ایم که پیشگیری بهتر از درمان است. به دلیل دردناک بودن عارضه کیست مویی آشنایی با روش های پیشگیری از آن برای افراد بسیار مهم می باشد. از آنجا که این عارضه نسبتاً شایع است به همین دلیل دانستن روش های پیشگیری می‌تواند نقش مهمی را در جلوگیری از ابتلا به این عارضه ایفا کند. روش هایی که در ادامه می آیند از جمله روش های پیشگیری از کیست مویی هستند:
رعایت بهداشت
یکی از مهمترین راه ها در روش های پیشگیری از کیست مویی رعایت بهداشت در ناحیه مقعد است. جدای از این ناحیه، به دلیل اینکه کیست مویی می تواند در بخش های دیگر بدن نیز ایجاد شود بسیار مهم است به صورت کلی بخش هایی از بدن را که پر موتر هستند همیشه تمیز نگه دارید.
سعی کنید این نواحی را به صورت مداوم بشویید و به خوبی خشک کنید تا درصد احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. همچنین افراد حساس تر می توانند برای شستشو و خصوصاً شستن ناحیه مقعد از صابون آنتی باکتریال و آب ملایم استفاده کنند هرچند باید در استفاده از صابون تعادل رعایت شود تا منافذ پوست مسدود نشوند.
رفع موهای زائد
یکی از علت های اصلی ایجاد این عارضه، موهای زائد هستند و به همین دلیل یکی از روش های پیشگیری از کیست مویی، مو زدایی مرتب بدن است. اگر بدنی پر مو و با موهای ضخیمی دارید بهتر است به شکل منظم عمل مو زدایی را انجام دهید. بهتر است برای مو زدایی از روش هایی استفاده کنید که ریشه مو به صورت کامل از پوست جدا شود. این روش ها کمک می کنند موهای زیر پوستی بدن که از عوامل بروز کیست مویی هستند کاهش یافته و در نتیجه فرد کمتر در معرض ابتلا به کیست مویی باشد. یکی از بهترین روش های مو زدایی لیزر است که می تواند حجم موها را به مرور بسیار کاهش دهد. امروز درمان کیست مویی با لیزر نیز طرفداران زیادی دارد.
کاهش وزن
اگر دچار اضافه وزن و چاقی هستید یکی از راه های پیشگیری از کیست مویی می تواند کاهش وزن باشد. افرادی که دچار اضافه وزن هستند عمق شکاف بیشتری در میان باسن خود دارند و احتمال بیشتری دارد به این عارضه مبتلا شوند. به همین دلیل کاهش وزن به عنوان یکی از روش های پیشگیری از کیست مویی عنوان شده است.
خودداری از نشستن به شکل طولانی مدت
همان‌طور که گفته شد یکی از علل اصلی بروز این عارضه نشستن های طولانی مدت است بنابراین یکی از روش های پیشگیری از کیست مویی می تواند اجتناب از این کار باشد. نشستن طولانی مدت باعث فرسایش پوست در ناحیه مقعد، تحریک پوست و در نهایت بازگشت مو به داخل پوست و بروز این بیماری می شود.
افرادی که به دلیل شغل خود مجبورند به شکل طولانی‌مدت یکجا بنشینند خودداری از این کار را شاید نشدنی بدانند. اما باید دانست داشتن استراحت های کوتاه و کمی پیاده روی در فواصل منظم در حین کار می تواند از بروز کیست مویی و دردسرهای ابتلا به آن جلوگیری کند.
استفاده از لباس های مناسب
یکی از روش های پیشگیری از کیست مویی که بسیار ساده است پوشیدن لباس های مناسب است. لباس شما با پوست در ارتباط مستقیم است و می تواند با توجه به جنس خود باعث فرسایش پوست و ایجاد بیماری کیست مویی شود. استفاده از لباس های زیر تنگ و با جنس نامرغوب و پلاستیکی می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را بالا ببرد. این لباس ها به خصوص در تابستان که تعریق بدن بیشتر است می توانند به پوست آسیب برسانند و باعث تجمع میکروب و آلودگی در این ناحیه و بروز کیست پیلونیدال شوند. به همین دلیل برای پیشگیری از این عارضه شما باید از لباس های نخی و گشاد استفاده کنید تا به راحتی از احتمال بروز این بیماری جلوگیری کرده باشید.
تشخیص کیست مویی چگونه انجام می شود؟
اگر علائم کیست مویی را در بدن خود مشاهده کردید حتماً به پزشک کیست مویی مراجعه کنید. پزشک در قدم اول به معاینه فیزیکی می پردازد و سپس از شما در مورد تاریخچه پزشکی و یا اطلاعات دیگر مورد نیاز سوال می کند. معاینه به پزشک کمک می کند تا بتواند به بررسی حساسیت، قرمزی، تورم و التهاب ناحیه آسیب دیده بپردازد. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد آزمایش خون نیز انجام دهید تا افزایش گلبول های سفید را در پی وجود عفونت بررسی کند. در موارد بسیار نادر ممکن است پزشک از شما بخواهد سیتی اسکن انجام دهید.
تشخیص و درمان کیست مویی برای جلوگیری از ایجاد وضعیت دردناک آن بسیار مهم است، هرچند آشنایی با روش های پیشگیری از کیست مویی و عمل به آنها، گزینه ای بهتر برای افرادی است که نمی خواهند دچار دردسرهای این عارضه شوند.
کلام آخر
از انواع کیست مویی می‌توان به کیست مویی مزمن و حاد اشاره کرد. رعایت بهداشت، رفع موهای زائد، کاهش وزن، خودداری از نشستن به مدت طولانی، استفاده از لباس‌های مناسب نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به کیست مویی دارد. به محض اینکه علائم کیست مویی را در بدن خود مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید.
منبع:
