بی اشتهایی یکی از مشکلاتی است که به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و بسیاری از افراد ممکن است آن را در طول زندگی خود تجربه کنند. سیری زودهنگام به‌مرورزمان می‌تواند باعث کمبودهای تغذیه‌ای و کاهش سطح مواد معدنی، ویتامین‌ها و پروتئین‌ها در بدن فرد گردد و یا مشکلات دیگری را برای او به وجود آورد. آگاهی از علت بی اشتهایی و احساس سیری زودرس به‌علاوه راه‌های درمان آن بسیار اهمیت دارد تا فرد عوارض ناشی از این مسئله را تجربه نکند. در مقاله امروز به علت بی اشتهایی و احساس سیری زودرس به علاوه راه‌های درمان خواهیم پرداخت تا بتوانید هرچه سریع‌تر این مشکل را برطرف کنید.
بی اشتهایی یا احساس سیری زودرس چیست؟
بی اشتهایی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد پس از خوردن چند لقمه غذا و بدون اتمام یک وعده غذایی کامل احساس سیر بودن می‌کند و نمی‌تواند به غذا خوردن ادامه دهد. این مسئله می‌تواند با تلاش‌های فرد برای غذا خوردن نیز همراه شود؛ اما معمولاً بدون نتیجه است. بی اشتهایی یا سیری زودرس در بسیاری مواقع به شکل خودبه‌خود برطرف می‌شود و اگر با علائم دیگر همراه نباشد دلیل خاصی ندارد. اگر این مشکل با علائم دیگری همراه باشد باید هرچه سریع‌تر برای شناخت علت آن اقدام شود تا درمان لازم انجام پذیرد.
علائم بی اشتهایی
به طور معمول علائم بی اشتهایی به شکل زیر خود را نشان می‌دهند:
- احساس سیری پس از خوردن حجم کمی از غذا
- ناتوانی فرد در مصرف یک وعده غذایی کامل
- داشتن احساس تهوع و استفراغ در هنگام غذا خوردن
علت بی‌اشتهایی چیست؟
بی‌اشتهایی گاهی اختلالی موقت است و برطرف می‌شود؛ اما در صورت ادامه‌دار بودن باید حتماً برای کشف علت بی‌اشتهایی به پزشک مراجعه کرد. از جمله علل بی‌اشتهایی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
سندروم روده تحریک‌پذیر
بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر می‌تواند علت بی‌اشتهایی باشد. این سندروم در کارکرد روده بزرگ اختلال به وجود می‌آورد و باعث دردهای شکمی می‌شود. یکی از علائم این بیماری احساس سیری زودرس است. همچنین بیمار مبتلا به این اختلال دچار نفخ، اسهال، گاز معده، گرفتگی شکم و یبوست می‌شود. این علائم در گذر زمان با تغییرات همراه هستند و در هر دوره علائم فرد می‌تواند متفاوت باشد.
فلج معده
یکی از دلایل دیگری که می‌تواند علت بی‌اشتهایی باشد، فلج معده است. این اختلال را «گاستروپارزی» (Gastroparesis) نیز می‌نامند و باعث از دست دادن توانایی معده جهت انقباض می‌شود و عدم هضم غذا و تجمع غذا در معده را به همراه دارد. بیماری‌های مختلفی همچون دیابت، ام اس، سرطان، پارکینسون و انواع عمل‌های جراحی عامل این بیماری هستند. فلج معده با نشانه‌هایی همچون تهوع، نفخ، شکم‌درد، یبوست، از دست دادن اشتها و سوزش قلب همراه است.
سرطان
یکی از علل سیری زودرس، سرطان یا وجود یک تومور در اندام‌های گوارشی است. سرطان معده در هنگامی که به مراحل وخیم خود می‌رسد با سیری زودرس همراه است و همچنین علائم دیگری همچون نفخ، حالت تهوع، استفراغ و سوءهاضمه را نیز در بر دارد. وجود تومور در روده کوچک نیز می‌تواند علت بی‌اشتهایی باشد. از دیگر علائم این مشکل، خونریزی روده، کاهش وزن، حالت تهوع و شکم‌درد است. سرطان لوزالمعده یا پانکراس نیز از علل بی اشتهایی هستند که با علائمی همچون زردی پوست، درد در ناحیه شکم و کاهش وزن همراه می‌شوند.
مشکلات روانی
برخی مواقع مشکلات روانی و تغییرات روحی می‌توانند علت بی‌اشتهایی باشند. حالاتی همچون افسردگی و اضطراب و حتی هیجان افراد می‌تواند اشتهای فرد را کاهش دهند.
مصرف برخی داروها
بسیاری مواقع استفاده از برخی داروهای خاص مانند مسکن‌ها، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، شیمی‌درمانی، رادیو درمانی، و «ایمونوتراپی» می‌توانند باعث بی اشتهایی فرد شوند.
مشکلات بدنی
از دیگر علل بی‌اشتهایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یبوست
- زخم معده
- بزرگ شدن کبد
- آب آوردن شکم
- انسداد مجاری خروجی معده
- رفلاکس معده
چه زمانی برای درمان بی اشتهایی باید به پزشک مراجعه کرد؟
به افراد توصیه می‌شود اگر بی اشتهایی را در مدت طولانی تجربه می‌کنند و علائم دیگری را نیز دارند حتماً به پزشک مراجعه کنند. از جمله این علائم می‌توان به تب و لرز، مدفوع سیاه یا قیر مانند، استفراغ یا استفراغ خونی اشاره کرد.
تشخیص بی اشتهایی چگونه انجام می‌شود؟
برای تشخیص بی اشتهایی به طور معمول پزشکان آزمایش‌های خاصی را تجویز می‌کنند. در قدم اول آزمایش خون انجام می‌شود و اگر مورد مشکوکی تشخیص داده شود پزشک آزمایش‌های زیر را نیز در نظر می‌گیرد:
- آزمایش مدفوع
- سونوگرافی شکم
- آندوسکوپی فوقانی
- بلعیدن کپسول الکترونیکی هوشمند
- آزمایش تنفسی تخلیه شکمی
- جرقه نگاری (سینتی گرافی) تخلیه شکمی
- مجموعه آزمایش‌های دستگاه گوارش فوقانی
درمان بی‌اشتهایی چگونه انجام می‌شود؟
درمان بی‌اشتهایی به علت ایجاد این مشکل مرتبط است. جدای از درمان بیماری‌هایی که عامل بی‌اشتهایی هستند، توصیه‌های زیر می‌تواند به بهبود وضعیت فرد کمک کند:
- مصرف مواد غذایی به شکل مایع و یا پوره
- مصرف محرک‌های اشتها
- خوردن وعده‌های غذایی بیشتر با حجم کمتر
- مصرف کمتر چربی و فیبر
- مصرف داروهای تجویزی جهت کاهش اختلالات دستگاه گوارش و معده
اگر فرد بی اشتهایی یا سیری زودرس را به شکل شدیدی تجربه کند ممکن است برای تغذیه بیمار از روش‌های زیر استفاده شود:
- تحریک الکتریکی شکم جهت به کنترل درآوردن حالت استفراغ و تهوع
- وارد کردن لوله تغذیه از بینی به داخل معده، برای رساندن مواد مغذی مایع به بدن
- تغذیه وریدی جهت رساندن مواد مغذی به بدن بیمار
- «ژژنوستومی» برای رساندن مواد مغذی به شکل مستقیم به بخشی از روده
عوارض بی اشتهایی یا سیری زودرس
عوارض بی اشتهایی در صورت عدم درمان این مشکل می‌تواند به کمبودهای غذایی در بدن فرد منجر شود. بیشتر افرادی که دچار بی اشتهایی هستند کمبود مواد مغذی همچون اسیدفولیک، پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین B12 را در بدن تجربه می‌کنند. همچنین از عوارض بی اشتهایی می‌توان به ضعف عضلانی، کاهش وزن ناخواسته، اختلال در عملکرد مغز و اندام‌ها، کاهش انرژی، و پوکی‌استخوان نیز اشاره کرد. با توجه به عوارض بی اشتهایی باید هرچه سریع‌تر برای درمان این عارضه اقدام نمود تا فرد دچار مشکلات ناشی از بی‌اشتهایی نشود.
کلام پایانی
بی اشتهایی یکی از مشکلاتی است که برخی از افراد با آن درگیر می‌شوند. این مسئله می‌تواند ناشی از دلایل پیش‌پاافتاده یا مشکلات جدی‌تر همچون بیماری‌های گوارشی و یا حتی سرطان باشد. شناخت علت بی اشتهایی و احساس سیری زودرس به‌علاوه راه‌های درمان آن بسیار اهمیت دارد؛ زیرا عدم مصرف مواد مغذی در درازمدت می‌تواند باعث آسیب‌های بدنی به فرد شود. توصیه می‌شود درصورتی‌که افراد با بی‌اشتهایی مواجه شده‌اند، در صورت برطرف نشدن آن، حتماً به پزشک مراجعه کنند تا این عارضه هرچه سریع‌تر درمان شود.
منبع:
