سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidoscopy) یکی از آزمایش‌های تشخیص مشکلات راست‌روده و قسمت تحتانی روده بزرگ است. این آزمایش می‌تواند در تشخیص بیماری‌های مرتبط با این ناحیه بسیار مؤثر باشد. امروزه بیماری‌های متعددی همچون انواع زخم‌ها، پولیپ‌ها، سلول‌های غیرطبیعی، سرطان و... در این ناحیه از روده بزرگ ممکن است ایجاد شوند و سیگموئیدوسکوپی یکی از روش‌های بسیار مفید برای تشخیص این بیماری‌ها در این ناحیه است. در مقاله امروز به آزمایش سیگموئیدوسکوپی به‌منظور تشخیص بیماری‌ها، بیشتر خواهیم پرداخت تا شما را با نحوه انجام آن و نکات جزئی‌تر دیگری آشنا سازیم.
آزمایش سیگموئیدوسکوپی چیست؟
آزمایش سیگموئیدوسکوپی به آزمایشی گفته می‌شود که در طی آن کولون سیگموئید مورد بررسی قرار می‌گیرد. کولون اصطلاح پزشکی روده بزرگ است و کولون سیگموئید به بخش انتهایی روده بزرگ گفته می‌شود که به راست‌روده ختم می‌شود. سیگموئید در واقع سومین کولون نزولی است که رکتوم را به مقعد متصل می‌کند.
تست سیگموئیدوسکوپی روشی است که به پزشک امکان می‌دهد تا این قسمت از روده را مشاهده کند و مشکلاتی نظیر مشکلات روده‌ای و سرطان روده را بررسی نماید. دقت و تشخیص دقیق تست سیگموئیدوسکوپی باعث شده تا به‌عنوان یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی بیماری‌های روده‌ای مورداستفاده قرار گیرد. از این روش گاه در کنار کولونوسکوپی و یا به‌عنوان تکمیل‌کننده آن آزمایش و گاه زمانی که پزشک بخواهد بخش انتهایی روده بزرگ را بررسی کند استفاده می‌کنند.
آزمایش سیگموئیدوسکوپی یکی از بهترین روش‌ها برای تشخیص پولیپ‌ها یا سرطان روده بزرگ است و همچنین گاهی برای یافتن علت مشکلات روده‌ای همچون خونریزی، تغییر در عادت اجابت مزاج یا مشکلات دیگر استفاده می‌شود.
کاربردهای آزمایش سیگموئیدوسکوپی
از آزمایش سیگموئیدوسکوپی برای تشخیص بیماری‌های مختلفی استفاده می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی ابتلا به سرطان روده بزرگ
- بررسی تغییرات سلول‌های روده و یا سلول‌های غیرطبیعی
- تشخیص علل زمینه ای به وجود آمدن پولیپ‌های روده و پرولاپس
- بررسی علت تغییرات عادات روده همچون بروز مشکلاتی مانند درد، اسهال، یبوست، خونریزی و...
- بررسی بواسیر همراه خونریزی
- تشخیص و معاینه فیستول مقعدی در هنگام احتمال ابتلا به کرون
آمادگی پیش از انجام آزمایش سیگموئیدوسکوپی
پیش از انجام این آزمایش لازم است تا روده به‌صورت کامل تخلیه شود. برای رسیدن به این منظور از روش تنقیه روز انجام آزمایش یا شب قبل استفاده می‌شود. گاهی لازم است از 2 تا 3 روز قبل از انجام آزمایش از غذاهای مایع مانند آبگوشت و سوپ رقیق، بیمار استفاده کند و یا برای تخلیه کامل روده داروهای ملین تجویز شود. همچنین توصیه می‌شود از مصرف غذاهای قرمزرنگ در این مدت خودداری گردد؛ زیرا ممکن است هنگام تشخیص با خون اشتباه گرفته شود. بیمار پیش از انجام تست سیگموئیدوسکوپی باید در صورت مصرف هرگونه دارو و یا درمانی خاص پزشک را مطلع نماید. همچنین مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین به دلیل این که احتمال خونریزی را افزایش می‌دهند قبل از تست سیگموئیدوسکوپی ممنوع است.
مراحل انجام آزمایش سیگموئیدوسکوپی
تست سیگموئیدوسکوپی به طور معمول به شکل سرپایی در مطب یا کلینیک انجام می‌شود. برای انجام این آزمایش نیاز به بیهوشی نیست و ممکن است پزشک تنها از داروی مسکن یا خواب‌آور با دوز پایین استفاده نماید تا بیمار در حین آزمایش آرامش داشته باشد.
ابتدا بیمار به پهلو بر روی تخت معاینه دراز می‌کشد. سپس پزشک لوله انعطاف‌پذیر سیگموئیدوسکوپ را که به مواد لغزنده آغشته کرده و وارد رکتوم می‌کند و از طریق رکتوم به سمت پایین روده می‌راند. در این مرحله هوا با کمک پمپ وارد روده بزرگ می‌شود تا داخل سطح روده به‌خوبی مشاهده شود. سپس داخل راست‌روده و انتهای آن توسط دوربین به‌خوبی مورد بررسی قرار می‌گیرد و تصاویر ویدئویی ارسال شده توسط پزشک بررسی می‌گردد. در طول آزمایش بیمار ممکن است دچار احساس نفخ شود و یا احساس دفع داشته باشد. این آزمایش حدود 10 الی 20 دقیقه زمان می‌برد.
اگر در طول انجام آزمایش سیگموئیدوسکوپی پزشک با پولیپ یا بافت مشکوکی مواجه شود با استفاده از یک ابزار مخصوص آن را نمونه‌برداری می‌کند. همچنین ممکن است کل پولیپ برداشته شود و برای آزمایش به پاتولوژی ارسال گردد. در صورت مشاهده پولیپ ممکن است بیمار به آزمایش کولونوسکوپی نیز نیاز داشته باشد؛ زیرا احتمال دارد پولیپ‌های دیگری در بخش‌های بالاتر روده رشد کرده باشند.
مراقبت‌های لازم پس از انجام تست سیگموئیدوسکوپی
پس از انجام تست سیگموئیدوسکوپی ممکن است یک ساعت با احساس شکم‌درد، گرفتگی عضلات یا نفخ درگیر باشید. این حالات پس از خروج گاز درون روده‌ها از بین می‌رود. اگر در حین آزمایش پولیپ یا بافت روده برداشته شده باشد ممکن است کمی خونریزی رکتوم را نیز فرد تجربه کند. رژیم غذایی عادی و دنبال‌کردن فعالیت‌های روزمره چند ساعت پس از انجام آزمایش امکان‌پذیر است. شما می‌توانید پس از انجام آزمایش به‌راحتی به خانه یا محل کار خود باز گردید و اگر با علائمی همچون خونریزی شدید، درد شکم، ضعف، سرگیجه یا تب مواجه شدید بهتر است حتماً به پزشک مراجعه نمایید.
تفاوت آزمایش سیگموئیدوسکوپی با کولونوسکوپی
این آزمایش‌ها روش‌هایی برای غربالگری سرطان روده بزرگ هستند. تنها فرق آنها در این است که نقاط قابل‌مشاهده و دسترسی توسط آنها تفاوت دارد. روش سیگموئیدوسکوپی کمتر تهاجمی است و تنها به بررسی بخش انتهایی و پایین روده بزرگ به نام کولون سیگموئید می‌پردازد؛ اما روش کولونوسکوپی برای بررسی تمام روده بزرگ استفاده می‌شود. اینکه کدام از این آزمایش‌ها برای شما لازم هستند به نظر پزشک شما بستگی دارد.
عوارض احتمالی سیگموئیدوسکوپی
این آزمایش به‌صورت کلی عوارض خاصی ندارد؛ اما ممکن است در برخی موارد عوارض زیر مشاهده شود:
- خونریزی تا دو هفته پس از عمل
- سوراخ‌شدن روده بزرگ (در صورت پارگی پوشش روده بزرگ، فرد به جراحی نیاز خواهد داشت.)
در صورت مشاهده چه علائمی پس از آزمایش سیگموئیدوسکوپی باید به پزشک مراجعه کرد؟
پس از انجام آزمایش اگر با علائمی نظیر موارد زیر مواجه بودید حتماً پزشک گوارش خود را در جریان قرار دهید:
- سرگیجه یا ضعف
- درد شدید شکمی
- ادامه حرکات خونی روده
- خونریزی شدید مقعدی
- علائم عفونت همچون تب و لرز
کلام پایانی
آزمایش سیگموئیدوسکوپی روشی است که به‌وسیله آن کولون سیگموئید مورد بررسی قرار می‌گیرد. این روش توسط دستگاه سیگموئیدوسکوپ انجام می‌شود که لوله‌ای انعطاف‌پذیر و دارای دوربین است. سیگموئیدوسکوپ یک‌سوم انتهای روده را بررسی می‌کند. این آزمایش برای بررسی بیماری‌هایی همچون سرطان، وجود پولیپ، سلول‌های غیرطبیعی و زخم در این ناحیه از روده مورداستفاده است.
برای انجام این تست نیازی به بیهوشی یا بی‌حسی نمی‌باشد و پس از آن فرد می‌تواند به زندگی روزمره خود بازگردد. در صورت وجود پولیپ و یا بافت مشکوک پزشک در حین آزمایش سیگموئیدوسکوپی اقدام به برداشتن پولیپ یا نمونه‌برداری از بافت می‌کند تا با انجام اقدامات لازم نتیجه آزمایش مشخص گردد. گاهی ممکن است آزمایش سیگموئیدوسکوپی در کنار کولونوسکوپی پیشنهاد شود و یا پس از انجام این آزمایش، پزشک برای بررسی سایر نواحی روده کولونوسکوپی را پیشنهاد دهد.
منابع :
