آبسه مقعدی در بارداری یکی از بیماری‌های نشیمنگاهی به شمار می‌رود که می‌تواند برای زنان بسیار آزاردهنده باشد. آبسه مقعدی به توده‌ای دردناک پر از چرک در ناحیه مقعد گفته می‌شود که به دلایل مختلفی به وجود می‌آید. آبسه مقعدی در بارداری می‌تواند به دو شکل سطحی و عمقی باشد و فرد را بسیار آزار دهد. در مقاله امروز به شکل کامل به بیماری آبسه مقعدی در بارداری خواهیم پرداخت.
آبسه مقعدی چیست؟
آبسه مقعدی در اثر تجمع باکتری در اطراف بافت مقعد ایجاد می شود و با عفونت، درد و تورم همراه است. این وضعیت باعث بسته شدن غدد نزدیک مقعد و ایجاد آبسه یا جوش می شود. در این حالت فرد در نشستن یا اجابت مزاج دچار مشکل می شود و درد زیادی را تجربه می کند.
پزشکان معتقد بودند که برای درمان آن، آبسه باید با جراحی تخلیه شود. اگرچه احتمال عود پس از جراحی زیاد است، اما هیچ درمان خانگی یا پزشکی وجود ندارد که بتواند به طور دائمی این مشکل را درمان کند.
آبسه مقعدی در بارداری چیست؟
آبسه مقعدی در بارداری در واقع همان بیماری آبسه مقعدی معمول است. آبسه مقعدی به طور معمول به دلیل بسته شدن دهانه غدد اطراف ناحیه مقعد به وجود می‌آید و می‌تواند به شکل یک تورم دردناک شبیه جوش در نزدیکی مقعد ظاهر شود. این بیماری به دلیل اینکه می‌تواند در صورت عدم درمان باعث فیستول مقعدی شود نیازمند درمان است و باید هرچه سریع‌تر برای مداوای آن اقدام کرد.
به نقل از سایت pubmed.ncbi.nlm.nih.gov:
Anorectal symptoms and complaints caused by hemorrhoids or anal fissures are common during pregnancy. It is known that one-third of pregnant women complain of anal pain in the third trimester. Anal pain may be caused by a wide spectrum of conditions, but if it begins gradually and becomes excruciating within a few days it may indicate anorectal abscess.
علائم و ناراحتی‌های ناحیه مقعد که ناشی از بواسیر یا شقاق مقعدی هستند در دوران بارداری بسیار شایع است. حدود یک سوم زنان باردار در سه ماهه سوم بارداری از درد مقعدی شکایت دارند. درد مقعدی ممکن است ناشی از طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها باشد، اما اگر به تدریج شروع شود و ظرف چند روز شدیدتر شود، ممکن است نشانه‌ای از آبسه مقعدی باشد.
علائم آبسه مقعدی در بارداری
از جمله علائم آبسه که می‌توان با آنها این عارضه را شناسایی کرد موارد زیر هستند:
- وجود تورم یا توده نزدیک دهانه مقعد
- احساس درد در اطراف مقعد یا ناحیه رکتوم
- مشکل داشتن در نشستن یا حرکت کردن
- مشاهده قرمزی یا احساس گرما در ناحیه آسیب دیده
- ابتلا به یبوست یا مشکل در عمل دفع
- تب یا لرز
علت آبسه مقعدی در بارداری
علت آبسه مقعدی در بارداری می‌تواند به موارد متعددی بازگردد که از آن جمله موارد زیر هستند:
تغییرات هورمونی
در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی، بدن زنان در معرض مشکلاتی قرار می‌گیرد. این تغییرات هورمونی می‌توانند باعث تغییر پاسخ سیستم ایمنی بدن به عفونت‌های مختلف از جمله مواردی شوند که در ایجاد توده رکتال نقش دارند.
یبوست
یکی دیگر از مشکلاتی که زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و از طرفی فشار وارده بر دستگاه گوارش از ناحیه رحم در حال رشد با آن مواجه هستند، یبوست است. یبوست و فشار بیش از حد به مقعد برای خروج مدفوع می‌تواند عامل تشکیل آبسه در بارداری باشد.
سیستم ایمنی ضعیف
در دوران بارداری به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن به دلیل محافظت از جنین در حال رشد، زنان باردار بیشتر در معرض عفونت‌هایی همچون آبسه مقعدی هستند.
فشار بر ناحیه لگن
رحم در حال رشد و از طرفی وزن جنین می‌تواند باعث احتقان در رگ‌های خونی و بافت‌های اطراف مقعد شود و احتمال ابتلای فرد به آبسه مقعدی را بالا ببرد.
دیابت بارداری
زنان بارداری که به دیابت مبتلا هستند به دلیل داشتن سیستم ایمنی ضعیف‌تر، بیشتر در معرض خطر عفونت‌هایی همچون آبسه مقعدی هستند.
کاهش تحرک و فعالیت بدنی
یکی دیگر از مواردی که می‌تواند علت آبسه مقعدی در بارداری باشد کاهش تحرک زنان در این دوران است. این مسئله می‌تواند باعث مشکلاتی نظیر یبوست و در نتیجه آن آبسه مقعدی شود.
خطرات آبسه مقعدی در بارداری
بسیار مهم است که آبسه مقعدی در بارداری به حال خود رها نشود و بیماران برای درمان هرچه سریع‌تر اقدام کنند. از جمله خطرات آبسه مقعدی در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در صورتی که آبسه مقعدی در بارداری درمان نشود در ۳۰ تا ۶۰ درصد موارد می‌تواند به فیستول مقعدی تبدیل شود.
- مداوا نکردن آبسه در بارداری می‌تواند باعث گسترش عفونت از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن شود.
- آبسه می‌تواند باعث به وجود آمدن اختلالاتی در کنترل دفع همچون بی‌اختیاری مدفوع در زنان باردار شود.
روش‌های جلوگیری از آبسه مقعدی در بارداری
برای اینکه از ابتلا به آبسه مقعدی در دوران بارداری جلوگیری شود می‌توان از روش‌های جلوگیری از آبسه مقعدی در بارداری استفاده کرد که به شرح زیر هستند:
اصلاح تغذیه
همان‌طور که گفته شد یکی از دلایل مهم ابتلا به آبسه در بارداری، یبوست است. برای جلوگیری از یبوست، زنان باردار باید روزانه حدود ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشند. همچنین استفاده از مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوه‌ها و سبزی‌ها برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست توصیه می‌شود.
داشتن تحرک کافی
برای جلوگیری از یبوست ناشی از فعالیت بدنی کم و محدود، باید زنان باردار در طول روز فعالیت بدنی کافی و مناسبی داشته باشند. روزانه و یا یک روز در میان حدود ۲۰ دقیقه پیاده‌روی توصیه می‌شود.
عدم بی‌توجهی به زمان اجابت مزاج
بسیار مهم است که زنان باردار در هنگام نیاز به اجابت مزاج حتماً برای این کار اقدام کنند و اجابت مزاج خود را به تأخیر نیندازند.
رعایت ملاحظات دیگر
از دیگر اقداماتی که جهت پیشگیری از ابتلا به آبسه در بارداری می‌توان انجام داد رعایت بهداشت ناحیه مقعد، پرهیز از نشستن در جای سرد و مرطوب، و پرهیز از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی است.
با انجام اقدامات گفته شده تا حد بسیار زیادی می‌توان از ابتلا به آبسه مقعدی در بارداری جلوگیری کرد.
درمان آبسه در بارداری
همان‌طور که گفته شد نباید به بیماری آبسه در بارداری بی‌توجه بود زیرا می‌تواند مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد کند. برای درمان آبسه در بارداری باید افراد حتماً به یک فوق‌تخصص کولورکتال مراجعه کنند تا در قدم اول بیماری به درستی تشخیص داده شود و در قدم بعدی درمان مناسب تجویز شود. برای درمان آبسه مقعدی، ایمنی مادر و جنین بسیار اهمیت دارد. از جمله روش‌های درمان آبسه در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان‌های خانگی و دارویی آبسه مقعدی
در بسیاری موارد و در صورتی که آبسه کوچک باشد و بتوان برای درمان قطعی آن به وسیله جراحی یا لیزر تا پس از بارداری صبر کرد درمان خانگی آبسه مقعدی توصیه می‌شوند:
مصرف آنتی بیوتیک‌ها
در صورتی که آبسه مقعدی کوچک باشد و علائم آن بیمار را چندان آزار ندهد ممکن است پزشک از آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو جهت مبارزه با عفونت‌ها استفاده کند. اینکه کدام آنتی‌بیوتیک مناسب مادر باردار است و به جنین او آسیب وارد نمی‌کند بسیار اهمیت دارد.
حمام سیتز
نشستن در آب گرم یا همان حمام سیتز می‌تواند باعث کاهش درد و التهاب آبسه مقعدی شود. برای اثربخش بودن این روش باید چند بار در روز در آب گرم برای حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه نشست.
تغییر رژیم غذایی
جلوگیری و درمان و مدیریت مشکلاتی نظیر یبوست بسیار اهمیت دارد. برای درمان یبوست مصرف بیشتر آب و غذاهای پر فیبر توصیه می‌شود.
مدیریت درد
استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه که در دوران بارداری بی‌خطر هستند می‌تواند برای مدیریت درد و ناراحتی مفید باشد.
درمان پزشکی
در مواردی که آبسه در بارداری با روش‌های خانگی و دارویی درمان نشود ممکن است پزشک از روش‌های زیر برای مداوا استفاده کند:
برش و درناژ
اگر وضعیت بیماری شدید باشد پزشک ممکن است از روش جراحی تحت بی‌حسی موضعی استفاده کند تا به تخلیه چرک آبسه بپردازد.
لیزردرمانی آبسه در بارداری
یکی از روش‌های کم تهاجمی که بدون نیاز به بیهوشی انجام می‌شود لیزردرمانی آبسه مقعدی است که می‌تواند در موارد ضروری از طرف پزشک توصیه شود.
کلام پایانی
آبسه مقعدی در بارداری یکی از مشکلاتی است که زنان باردار ممکن است به آن مبتلا شوند. بدن در این دوران به دلیل تغییرات هورمونی و مشکلاتی نظیر تحرک کمتر بیشتر در معرض بیماری‌های نشیمنگاهی همچون آبسه مقعدی است. برای کنترل این مسئله باید حتماً با روش‌های جلوگیری از آبسه در بارداری آشنا بود و از طرفی در صورت ابتلا به آبسه هرچه سریع‌تر برای درمان آن اقدام کرد. روش‌های درمان این بیماری با توجه به وضعیت فرد در نظر گرفته می‌شوند و به همین دلیل فرد مبتلا باید به فوق‌تخصص کولورکتال مراجعه کند تا بهترین درمان برایش تجویز گردد.
منابع:
