شقاق واژینال (واژن) به ایجاد یک آسیب جزئی در بخشی از دستگاه تناسلی زنان گفته می‌شود. این بیماری یکی از بیماری‌های رایج نشیمنگاهی در زنان و در سنین مختلف است؛ اما بیشتر در زمان بارداری تجربه می‌شود. شقاق واژینال ممکن است باعث خارش، کبودی، درد و عفونت شود و زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد. در بسیاری مواقع این بیماری به شکل خودبه‌خود بهبود می‌یابد؛ اما در برخی موارد ممکن است به دارو و سایر درمان‌های پزشکی نیاز باشد. در مقاله امروز به شقاق واژینال، علائم و درمان شقاق در زنان خواهیم پرداخت.
شقاق واژینال چیست؟
شقاق واژینال یا واژن (Vaginal Cuts) به یک شکاف یا بریدگی کوچک در ناحیه بیرونی دستگاه تناسلی زنان گفته می‌شود. این زخم یا شکاف می‌تواند به‌اندازه چند میلیمتر باشد و در موارد حادتر ممکن است به یک تا دو سانتی‌متر هم برسد. اگر این زخم و بریدگی به دلیل خارش و حساسیت ایجاد شده باشد پس از چند روز بهبود می‌یابد؛ اما اگر بر اثر زایمان طبیعی یا رابطه واژینال ایجاد شود ممکن است به روش‌هایی همچون درمان شقاق با لیزر یا بخیه‌زدن نیاز باشد.
به نقل از سایت my.clevelandclinic.org:
Rectovaginal fistulas, or holes, develop between your vagina and rectum. Vaginal tears in childbirth, as well as pelvic surgeries, can cause this type of vaginal fistula. Gas or stool may leak out of your vagina. Most women have a complete recovery after rectovaginal fistula repair surgery to close the fistula
فیستول رکتوواژینال، در واقع یک سوراخ یا مجرایی است که بین واژن و راست‌روده ایجاد می‌شود. این مشکل معمولاً به دلیل پارگی واژن در هنگام زایمان یا جراحی‌های لگن اتفاق می‌افتد. در این حالت، ممکن است گاز یا مدفوع از واژن خارج شود. خوشبختانه، بیشتر خانم‌ها پس از عمل جراحی ترمیم فیستول رکتوواژینال که برای بستن این سوراخ انجام می‌شود، بهبودی کامل پیدا می‌کنند.
علائم شقاق واژینال
از جمله علائم شقاق واژینال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس خارش، سوزش یا بریدگی
- احساس درد خفیف
- احساس ناراحتی در هنگام استفاده از تامپون یا در هنگام دخول
- احساس سوزش هنگام دفع ادرار یا تماس آب یا منی با ناحیه آسیب‌دیده
- مشاهده بریدگی در ناحیه
دلایل ابتلا به شقاق واژن
این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. شکاف‌های سطحی شقاق واژینال را شقاق حاد نیز می‌گویند که طی چند روز بهبود می‌یابد. شقاق حاد و سطحی معمولاً به دلایلی همچون اصلاح یا رفع موهای زائد ناحیه و رابطه جنسی ایجاد می‌شود. در ادامه این موارد را به جزئیات بیشتری شرح می‌دهیم:
رابطه جنسی واژینال
رابطه جنسی یکی از دلایل اصلی ایجاد شقاق واژینال است. زمانی که آلت تناسلی، انگشت یا جسم دیگری وارد واژن فرد می‌شود، می‌تواند باعث آسیب به بافت ظریف این ناحیه گردد. شقاق واژینال ناشی از رابطه جنسی می‌تواند با علائم دیگری همچون کوفتگی، کبودی و درد نیز همراه باشد که پس از چند روز برطرف می‌شوند. از دیگر عواملی که می‌توانند باعث احتمال بروز این بیماری در حین رابطه جنسی شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشکی و مرطوب نبودن ناحیه واژن
- برخی بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما
- مصرف برخی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها
- زخم واژن یا آسیب بافتی ناشی از پرتودرمانی لگن، جراحی، یا ناهنجاری‌های مادرزادی
- آتروفی ولوواژینال (در این وضعیت بافت واژن نازک‌تر، خشک‌تر و الاستیسیته کمتری دارد.)
- وارد کردن یک جسم با فشار به واژن
اصلاح کردن موهای زائد ناحیه واژن
یکی دیگر از دلایل شقاق واژن اصلاح ناحیه با تیغ است. همچنین انجام اپیلاسیون نیز می‌تواند پارگی و بریدگی این ناحیه را در پی داشته باشد. زنان مبتلا به بیماری‌های پوستی بیشتر در معرض ایجاد زخم و بریدگی ناشی از اصلاح موهای زائد خود هستند. بسیاری مواقع اصلاح‌کردن موهای زائد باعث ایجاد زخم‌های میکروسکوپی در این ناحیه می‌گردد. این زخم‌ها باعث ورود میکروب‌ها به بدن و ایجاد خطر عفونت می‌شوند.
زایمان طبیعی واژینال
یکی از دلایل رایج شقاق واژن زایمان طبیعی است که می‌تواند باعث بریدگی یا پارگی شدیدتر در داخل واژن شود. متخصصان زنان و زایمان طبق آمار اعلام کرده‌اند که حدود 53 تا 79 درصد از زنانی که زایمان واژینال دارند دچار شقاق واژن می‌شوند.
شقاق ناشی از زایمان درد بسیاری را به همراه دارد و حتی می‌تواند راه‌رفتن یا نشستن را برای زنان بسیار دشوار سازد. در موارد شدیدتر همچنین ممکن است زخم و خونریزی اتفاق بیفتد و تورم و درد در ناحیه احساس شود.
تشخیص شقاق واژینال چگونه است؟
به طور معمول با معاینه فیزیکی فرد، شقاق واژن تشخیص داده می‌شود. معاینه برای بررسی موارد زیر صورت می‌گیرد:
- تشخیص پارگی کوچک در بافت واژن
- تشخیص شکاف کوچک در ناحیه بیرونی واژن
- قرمزی بافت واژن
- خونریزی جزئی
- حساسیت قابل‌توجه
- تورم
- نشانه‌ها و علائم بیماری‌های دیگر (مانند لیکن اسکلروز)
- نشانه‌های ابتلا به عفونت در صورت مشاهده ترشح چرک
اگر سابقه پزشکی بیمار نکته خاصی نداشته باشد و ظاهر زخم یا بریدگی با شقاق واژینال منطبق باشد نیازی به انجام تست یا آزمایش‌های دیگر نیست؛ اما ممکن است در مواردی پزشک شقاق از دو روش زیر برای تشخیص بهتر بیماری استفاده کند:
کشت: در این روش از ترشحات واژن با یک گوش‌پاک‌کن نمونه‌برداری می‌کنند و به آزمایشگاه می‌فرستند. این کار برای تشخیص عفونت‌های قارچی و تجویز داروی مناسب برای درمان آن است. همچنین ممکن است نمونه برای بررسی بیماری‌های آمیزشی مانند تبخال بررسی شود.
بافت‌برداری: در این روش نمونه‌هایی از بافت را برمی‌دارند و برای تشخیص علت اصلی بروز زخم و پارگی مداوم واژن به آزمایشگاه می‌فرستند.
روش‌های درمان شقاق واژینال
با توجه به اینکه این بیماری در چه مرحله‌ای قرار دارد روش‌های درمان شقاق واژینال نیز متفاوت است. در ادامه به روش‌های مختلف درمان شقاق زنان می‌پردازیم:
درمان‌های خانگی شقاق
اگر این بیماری سطحی باشد پزشک ممکن است درمان خانگی شقاق پیشنهاد دهد. این روش‌ها به شرح زیر هستند:
- شستشوی ناحیه یک یا دو بار در روز با آب گرم
- خودداری از استفاده از صابون‌های معطر یا تند به دلیل برهم‌زدن تعادل ph واژن
- پوشیدن لباس‌های زیر نخی و کتان گشاد تا بهبود زخم
- خشک‌کردن ناحیه پیش از لباس پوشیدن
- استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن
- استفاده از پماد و دارو برای درمان شقاق واژن
ممکن است پزشک از یک پماد یا داروی موضعی برای جلوگیری از گسترش زخم و تسکین درد در ناحیه کمک بگیرد. در این مواقع آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند «سیتراسین» یا پمادهای همچون Aquaphor تجویز می‌شوند. همچنین پزشک ممکن است برای موارد خاص از داروهای زیر استفاده کند:
- تجویز داروهای ضدویروس برای افراد مبتلا به تبخال
- تجویز داروهای مسکن برای تسکین درد شدید
- تجویز کرم استروژن برای آتروفی واژن
- تجویز کرم یا ژل آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت
- تجویز کرم استروئید برای افراد مبتلا به درماتیت، پسوریازیس و دیگر بیماری‌های التهابی
لیزر شقاق واژن
یکی از راه‌های دیگر برای درمان شقاق واژینال لیزرکردن است. این روش سریع و بدون درد است و با استفاده از لیزر CO2 انجام می‌شود. لیزر شقاق واژن زنان به شکل سرپایی است و عفونت داخل زخم را از ریشه می‌سوزاند و باعث بهبودی کامل آن می‌گردد.
کلام پایانی
شقاق واژینال یکی از بیماری‌هایی است که در زنان و در ناحیه تناسلی آنها بسیار رخ می‌دهد. شقاق زنان یک بریدگی کوچک در ناحیه بیرونی دستگاه تناسلی زنان است که اندازه آن می‌تواند از چند میلیمتر تا دو سانتی‌متر باشد. مهم‌ترین عامل به‌وجودآورنده این بیماری اصلاح موهای زائد، رابطه جنسی و زایمان طبیعی است.
درمان شقاق زنان اگر در مرحله حاد باشد به طور معمول با روش‌های خانگی امکان‌پذیر است. در مواردی که شقاق پیشرفت کرده و درمان‌های خانگی جواب نمی‌دهند روش‌هایی مانند لیزر شقاق واژینال می‌تواند مؤثر باشد؛ بنابراین با مشاهده علائم شقاق واژن بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی علائم هر چه سریع‌تر برای درمان شقاق واژینال اقدام شود.
منابع :
