درمان شقاق مقعدی ممکن است از طریق لیزر درمانی یا جراحی صورت بگیرد. این که کدام روش برای شما مناسب‌تر است چیزی که پزشک متخصص باید آن را تعیین کند.
از آنجایی که شقاق یا فیشر مقعدی، وضعیتی است که در آن یک بریدگی یا یک پارگی کوچک در پوشش مقعد به وجود آمده است، این مشکل می‌تواند باعث خونریزی و درد در هنگام دفع مدفوع شود و باید سریعا درمان شود. حدود یک نفر از هر 10 نفر در هر سنی، از نوزادان و کودکان خردسال گرفته تا کهنسالان به این عارضه مبتلا می‌شوند. خیلی از افراد در هنگام ابتلا به شقاق مقعد ترجیح می‌دهند تا این بیماری را با روش‌های خانگی یا طب سنتی درمان کنند، در حقیقت این روش‌ها به هیچ وجه پیشنهاد نمی‌شوند و بهتر است قبل از هر اقدامی با پزشک متخصص صحبت کنید.
فهرست مطالب:
- شقاق چیست و چرا بوجود می‌آید؟
- انواع روش‌های درمان شقاق مقعدی
- چگونه شقاق را در خانه مدیریت کنیم؟
- چگونه ورزش می‌تواند به درمان شقاق کمک کند؟
- حمام سیتز برای فیشر: تسکین سریع و آسان
- درمان یبوست برای بهبود شقاق
- بهبود شقاق با قدرت مواد طبیعی و گیاهی
- بهترین پمادها و داروهای موضعی برای درمان شقاق
- روش‌های بدون جراحی برای درمان شقاق
- جراحی شقاق؛ آخرین گزینه درمانی شما
- درمان شقاق با لیزر؛ روشی سریع و کم‌درد
- کدام روش درمان شقاق برای شما مناسب‌تر است؟
- درمان شقاق مقعد در کودکان با روش‌های ملایم
- مقایسه درمان‌های شقاق در زنان و مردان
- عوارض درمان نکردن شقاق مقعدی
برای آشنایی با روش های درمان شقاق مقعد یا فیشر با ما همراه باشید.
شقاق چیست؟
شقاق مقعد یک شکاف یا شکاف باریک در پوست دیواره مقعد و مخاط اطراف آن در قسمت تحتانی مقعد است. از آنجایی که غلظت گیرنده های عصبی در این ناحیه بسیار زیاد است، هر نوع پارگی و آسیب بافتی می تواند باعث درد زیادی شود که گاهی فراتر از حد تحمل فرد است. این وضعیت اغلب با درد مقعد و خونریزی همراه است.
بیماری شقاق به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:
- شقاق حاد: زمانی که بیماری برای اولین بار در بدن فرد ظاهر شود به آن شقاق حاد می‌گویند که در 85 موارد با درمان خانگی شقاق مداوا می‌شود.
- شقاق مزمن: در صورتی که شقاق حاد در مدت زمان ۶ تا 8 هفته با درمان‌های خانگی و دارویی مداوا نشود، شقاق مزمن به وجود می‌آید که درمان آن با استفاده از جراحی و درمان شقاق با لیزر امکان‌پذیر است.
روش های درمان شقاق مقعدی
روش های مختلفی برای درمان شقاق مقعدی وجود دارد. در مراحل اولیه، اغلب از داروهای خانگی و داروهایی مانند پمادهای ترمیم کننده شقاق استفاده می شود. اما اگر این روش‌ها مؤثر نبودند یا شقاق شدید است، پزشک ممکن است درمان‌های تهاجمی‌تری مانند جراحی یا لیزر درمانی را توصیه کند.
برای تعیین بهترین روش درمانی، باید به متخصص مراجعه کرده و نظر او را جویا شوید. انتخاب روش مناسب می تواند به کاهش احتمال عود کمک کند و به بهبود سریعتر کمک کند.
شقاق ناشی از کشیده شدن مخاط مقعد بیش از ظرفیت طبیعی آن است. این مشکل اغلب زمانی اتفاق می افتد که مدفوع به دلیل یبوست سفت باشد. هنگامی که پارگی اتفاق می افتد؛ منجر به آسیب مکرر می‌شود. عضله اسفنکتر داخلی که تحت پارگی قرار دارد؛ دچار اسپاسم می‌شود. این اسپاسم باعث درد شدید خواهد شد. اسپاسم همچنین لبه‌های شکاف را از هم جدا می‌کند و بهبود زخم را دشوار می‌کند. سپس اسپاسم منجر به پارگی بیشتر مخاط در هنگام اجابت مزاج می‌شود.
این چرخه منجر به ایجاد شقاق مزمن مقعدی در حدود 40 درصد از بیماران خواهد شد.
گاهی اوقات شقاق با هموروئید اشتباه گرفته می‌شود. درحقیقت، شقاق یک بریدگی در دیواره مقعد است؛ اما هموروئید به معنای تورم و کشیدگی رگ‌های خونی خواهد بود. شقاق حاد (کمتر از شش هفته) معمولاً بدون جراحی با دارو درمان می شوند. حتی فیشرهای مزمن نیز ابتدا به صورت آزمایشی بررسی می‌شود تا مشخص شود که جراحی نیاز دارند یا خیر؟ هدف از درمان شکستن چرخه معیوب اسپاسم اسفنکتر مقعد و پارگی پوست مقعد است. به طور کلی، درمان‌های ابتدایی برای فیشر حاد به شرح زیر هستند:
- درمان خانگی: مصرف غذاهای غنی از فیبر (میوه‌ها و سبزیجات) به همراه افزایش مصرف آب برای جلوگیری از یبوست، حمام سیتز و ..
- درمان گیاهی و طب سنتی: از روغن های گیاهی و گیاهان دارویی استفاده می شود،
- دارو درمانی: داروهای پزشکی و گیاهی برای کاهش التهاب در ناحیه،
- درمان‌های پزشکی غیرجراحی: مانند تزریق بوتاکس، فیزیوتراپی و..
- جراحی فیشر: فیسورکتومی (بریدن شقاق) یا اسفنکتروتومی ممکن است برای شقاق مقعدی استفاده شود،
- لیزر شقاق مقعد: استفاده از لیزر پرتوان برای درمان دائمی فیشر.
درمان شقاق مقعدی در خانه
زمانی که بیمار به شقاق حاد مبتلا شده باشد در بیشتر موارد درمان زخم مقعدی در خانه و درمان های دارویی پیشنهاد می‌شود که هرکدام از این روش‌ها باید حتما تحت نظر پزشک متخصص به کار گرفته شود. از مواردی که باید در درمان شقاق مقعدی در خانه رعایت شود؛ تغییرات سبک زندگی، مانند افزایش مصرف غذاهای حاوی فیبر، نوشیدن آب بیشتر و ورزش منظم، است که چنین چیزی می تواند به کاهش علائم و جلوگیری از عود بیماری کمک کند. این اقدامات به ویژه در کنترل بواسیر و شقاق مقعد موثر است. از جمله روش‌های درمان خانگی شقاق مقعدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مصرف مایعات و هیدراته کردن بدن
به دلیل اینکه یبوست عامل اصلی شقاق مقعدی است مصرف حداقل ۸ لیوان آب در روز برای جلوگیری از این مشکل پیشنهاد می‌شود. همچنین با افزایش مصرف نوشیدن آبمیوه‌های طبیعی و غذاهای آبکی می‌توان میزان آب بدن را افزایش داد.
داشتن رژیم غذایی پر فیبر
مصرف مواد غذایی پر فیبر نیز نقش مهمی در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست دارند. داشتن رژیم غذایی مناسب برای درمان شقاق شامل استفاده از میوه‌ها، سبزی‌ها، حبوبات، غلات، مغزها و دانه‌های فیبردار و... می‌باشد.
به نقل از سایت healthline.com:
At-home treatments for anal fissures can help alleviate symptoms and promote healing, particularly for acute fissures.
Here are some of the best at-home treatments: Sitz baths, Stool softeners, High fiber diet, Hydration, Topical analgesicsدرمان‌های خانگی برای شقاق مقعدی می‌توانند به تسکین علائم و بهبودی، به‌ویژه در شقاق‌های حاد، کمک کنند. برخی از بهترین درمان‌های خانگی عبارتند از: حمام سیتز، نرم‌کننده‌های مدفوع، رژیم غذایی پر فیبر، هیدراتاسیون و مسکن‌های موضعی.
اجتناب از مصرف مواد غذایی مشکل‌زا
برخی از مواد غذایی می‌توانند باعث تشدید مشکل شقاق شوند. توصیه می‌شود از مصرف مواد غذایی زیر خودداری گردد:
- غذای یخ‌زده
- غذاهای از پیش آماده شده
- چیپس
- غذاهای تند حاوی پودر فلفل
- سس‌های تند
- گوشت قرمز
- غذاهای سرخ شده
- پنیر
- غذاهای فراوری شده
- فست‌فود
- غذاهای خیلی چرب
- غذاهای شیرین
درمان شقاق با ورزش کردن
درمان شقاق مقعد با ورزش یکی از روش‌های خانگی درمان این بیماری است. ورزش‌هایی که برای درمان شقاق موثر هستند را هم می‌توانید در خانه و هم در باشگاه انجام دهید.
این ورزش‌ها عبارتند از: یوگا، پیاده روی و ورزش‌های سبک در آب. البته دانستن این نکته مهم است که این ورزش‌ها باعث درمان کامل شقاق مقعد نمی‌شوند، بلکه روشی هستند برای بهبود شرایط و علائم این بیماری.
همچنین برای مداوای شقاق باید نکات زیر حتماً در نظر گرفته شود:
- کنترل وزن
- خودداری از بلند کردن و جابه‌جایی وسایل بزرگ و سنگین
- اجتناب از ورزش سنگین
- خودداری از ایستادن و نشستن‌های طولانی مدت
- خودداری از زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- اجتناب از رابطه جنسی مقعدی
حمام سیتز برای فیشر مقعد
حمام سیتز (Sitz bath) در واقع به یک لگن یا وان حاوی آب گرم گفته می‌شود. برای درمان خانگی شقاق مقعدی می‌توان در یک لگن کم عمق آب گرم ریخت و روزی چند بار به مدت ۲۰ دقیقه در این آب نشست. آب گرم باعث شل شدن عضلات اسفنکتر مقعدی می‌شود و می‌تواند به درمان و کنترل علائم فیشر یا شقاق کمک کند.
درمان یبوست برای بهبود شقاق
اگر دلیل شقاق ناشی از اجابت مزاج سخت باشد، نرم‌تر کردن مدفوع و دفع راحت‌تر ممکن است مشکل را حل کند. نوشیدن آب زیاد، خوردن غذاهای حاوی فیبر یا استفاده از مکمل‌های فیبر، نرم کننده‌های مدفوع یا ملین‌ها مفید هستند. اینکه چه مقدار از فیبر و کدام مکمل فیبر باید استفاده شود به نظر متخصص بستگی دارد. کودکان نباید مدفوع خود را نگه ندارند. نگه داشتن مدفوع می‌تواند منجر به تشدید یبوست شود که در وهله اول باعث ایجاد شقاق خواهد شد.
درمان شقاق مقعدی با گیاهان دارویی و طب سنتی
از دیگر موارد مهم در درمان خانگی شقاق استفاده از انواع گیاهان دارویی یا روغن‌های گیاهی است که در طب سنتی از آنها بسیار یاد شده. از جمله این گیاهان و روغن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان شقاق مقعدی با روغن نارگیل
یکی از روغن‌های بسیار محبوب برای درمان شقاق روغن نارگیل است. این روغن حاوی تری گلیسیرید طبیعی است که نقش مهمی در بهبود زخم‌ها دارد. مصرف موضعی ۲ تا ۳ بار در روز از روغن نارگیل بر روی ناحیه شقاق نقش مهمی در بهبود آن دارد.
درمان شقاق مقعدی با روغن زیتون
درمان شقاق مقعدی با روغن زیتون بسیار مرسوم است. از روغن زیتون می‌توان به شکل خوراکی و موضعی برای درمان فیشر استفاده کرد.
روغن زیتون خواص ضدالتهاب دارد و می‌تواند در صورت استفاده خوراکی به حرکت بهتر روده و نرم شدن مدفوع کمک کند. برای استفاده موضعی مقداری از این روغن را می‌توان بر روی ناحیه مقعد استفاده کرد.
درمان شقاق مقعدی با آلوئه‌ورا
گیاه آلوئه‌ورا خواص تسکین‌دهنده و التیام‌بخش دارد. استفاده از ژل آن ۲ تا ۳ بار بر روی موضع می‌تواند به درمان شقاق کمک کند. همچنین خواصی مانند ضدالتهاب بودن، مرطوب کنندگی و ضدعفونی دارد که به مرطوب نگهداشتن بافت اطراف زخم، تسکین درد و سوزش و جلوگیری از عفونت آن کمک می‌کند و در نهایت باعث بهبود این بیماری می‌شود.
درمان شقاق مقعدی با عسل
درمان شقاق مقعدی با عسل به دلیل اینکه عسل خواص ضدباکتری و ضدالتهابی دارد روشی بسیار موثر است. می‌توان از عسل به شکل موضعی و در ترکیب با روغن زیتون بر روی شقاق استفاده کرد. باید دو یا سه مرتبه در روز این مخلوط را بر روی زخم شقاق مالید.
درمان شقاق مقعدی با دارو و پمادها
برخی از داروها ممکن است مستقیماً روی شقاق برای کمک به درد یا بهبودی مشکل استفاده شوند. پماد نیتروگلیسیرین رکتوم به طور مستقیم با یک انگشت تمیز یا دستکش یا با یک اپلیکاتور، طبق دستور پزشک روی مقعد اعمال می‌شود. این دارو به شل شدن عضلات مقعد کمک می‌کند که درد را کاهش می‌دهد. برای بزرگسالان، ممکن است دو بار در روز استفاده شود. لیدوکائین موضعی یکی دیگر از داروهایی است که به حرکات دردناک روده کمک می‌کند. این کرم با انگشت تمیز یا دستکش یا اپلیکاتور اعمال می‌شود و می‌توان آن را دو بار در روز استفاده کرد.
مسدود کننده‌های کانال کلسیم نوعی دارویی هستند که فشار خون را درمان می‌کنند. این مسدود کننده‌ها همچنین می‌توانند عضلات مقعد را شل کنند که از اسپاسم و ناراحتی جلوگیری می‌کند. مسدود کننده‌های کانال کلسیم ممکن است به صورت خوراکی یا موضعی داده شوند. استفاده از فرم موضعی به جلوگیری از عوارض جانبی کمک می‌کند.
بهترین دارو برای شقاق مقعدی به شدت بیماری و تحمل بیمار برای عوارض جانبی بستگی دارد. برای فیشر حاد مقعد، یک مکمل فیبر و یک بی‌حس کننده موضعی بدون نسخه معمولاً برای کمک به تسریع روند بهبود کافی است. هدف دارو برای شقاق مزمن مقعد، شل کردن اسفنکتر مقعد است تا پارگی بهبود یابد. موثرترین دارو، نیتروگلیسیرین نیز باعث سردردهای شدید می‌شود؛ بنابراین بیماران ممکن است نیاز به استفاده از داروهای یکدیگر داشته باشند.
خبر خوب این است که اکثر درمان‌های دارویی برای شقاق مقعدی بسیار موثر هستند. داروها عوارض جانبی متفاوتی دارند؛ به همین دلیل باید با یک پزشک متخصص برای عوارض احتمالی و تداخلات دارویی صحبت کنید. مکمل‌های فیبر یا ملین‌های حجیم کننده برای اکثر افراد، عوارض جانبی خفیفی مانند گاز، نفخ و البته اسهال خفیف خواهند داشت. برخی از داروهای زیر ممکن است توسط پزشک تجویز شود:
درمان شقاق با کپسول ویتامین E
برای درمان شقاق با کپسول ویتامین ای، باید دو تا سه بار در روز این کپسول را استفاده کرد. برای این کار باید کپسول را باز کرد و مایع داخل آن را بر روی زخم شقاق مالید. به دلیل اینکه ویتامین E خواص التیام‌بخش، ضدالتهاب و مرطوب‌کننده دارد، می‌تواند به درمان شقاق کمک کند.
درمان شقاق با پماد دیلتیازم یا دیلتیژل
از جمله داروهای مؤثر استفاده از پماد دیلتیازم برای درمان شقاق مقعدی (فیشر) است که یک نوع مسدودکننده کانال کلسیم به شمار می‌رود. این پماد کمک می‌کند رگ‌های خونی منبسط شوند و به این وسیله با شل شدن عضلات مقعد به درمان فیشر کمک شود. نیفدیپین و دیلتیازم عموماً داروهای بی‌خطری هستند که عوارض جانبی کمی خواهند داشت. آنها فشار خون را کاهش می‌دهند، بنابراین بیماران با فشار خون طبیعی ممکن است با مصرف این داروها دچار سرگیجه یا سبکی سَر شوند.
درمان شقاق با پماد نیتروگلیسیرین
از دیگر پمادهای مؤثر می‌توان به پماد نیتروگلیسیرین برای درمان شقاق مقعدی اشاره کرد. این پماد نیز باعث گشاد شدن عروق ناحیه و افزایش جریان خون می‌شود و به این شکل به بهبود سریعتر زخم شقاق کمک می‌کند.
استفاده از این پماد همچنین باعث شل شدن عضلات ناحیه مقعد می‌شود و در نتیجه آن شقاق سریعتر بهبود می‌یابد. می‌توان از پماد نیتروگلیسیرین صبح و شب به شکل موضعی استفاده کرد. این پماد باید ۶ هفته به شکل مداوم استفاده شود.
نیتروگلیسیرین در رفع درد اسفنکتر مقعد بسیار موثر است اما در بیشتر افراد باعث سردرد می‌شود. این سردردها می‌توانند شدید باشند؛ بنابراین پزشک متخصص اغلب یک مسکن تجویز می‌کند تا همراه با نیتروگلیسیرین مصرف شود.
درمان شقاق با پماد لیدوکائین
لیدوکائین نوعی بی‌حس‌کننده است که با این خاصیت باعث کاهش درد ناشی از فیشر می‌شود. از این پماد می‌توان تا مدت یک هفته استفاده کرد زیرا مصرف بیش از حد آن مشکلات پوستی را در پی دارد. همچنین هنگامی که از لیدوکائین زیاد استفاده شود یا این دارو جذب بدن شود؛ باعث تپش سریع قلب، گیجی، لرزش و حتی حمله قلبی می‌شود.
درمان شقاق با پماد حاوی هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون نقش مهمی در کاهش التهاب دارد و استفاده از آن به کاهش التهاب شقاق و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند.
درمان شقاق با پماد تتراسایکلین
این پماد نوعی آنتی‌بیوتیک موضعی است که به درمان عفونت شقاق کمک می‌کند. زمانی که می‌خواهیم عفونت زخم بیشتر نشود و روند بهبودی زخم سریعتر شود می‌توانیم از تتراسایکلین استفاده کنیم. همچنین این پماد باعث کاهش التهاب، سوزش و خارش زخم ناشی از شقاق می‌شود. باتجویز پزشک می‌توانید این پماد را می‌توان هر ۱۲ ساعت یک‌بار به مدت یک هفته بر روی زخم فیشر استفاده کنید.
درمان شقاق مقعد با روش‌های پزشکی غیر جراحی
در این قسمت برخلاف قسمت‌های بالا با روش‌های علمی و پزشکی درمان شقاق مقعدی آشنا می‌شویم. این روش‌ها برای افرادی که ممکن است از جراحی بترسند مناسب باشند. تمامی این روش‌ها باید با تجویز پزشک و تحت نظر ایشان انجام شود:
درمان شقاق با تزریق بوتاکس
شقاق حاد که با درمان‌های ابتدایی بهبود پیدا نمی‌کند؛ به مداخلات پزشکی و جراحی نیاز دارند. تزریق سم بوتولینوم A (بوتاکس) یک روش غیرجراحی محسوب می‌شود. بوتاکس به اسفنکتر داخلی مقعد تزریق می شود تا آن را آرام کند. اثرات بوتاکس به مدت سه ماه باقی می‌مانند و امید است که فیشر بهبود یابد. با این حال، هزینه بالای درمان شقاق با بوتاکس و بهبودی کوتاه مدت، استفاده از بوتاکس را محدود می‌کند. این دارو به جلوگیری از اسپاسم در عضلات مقعد کمک می‌کند که می‌تواند دردناک باشد.
تزریق سم بوتولین بسیار دردناک است و معمولاً شامل پنج یا تعداد بیشتری تزریق در مقعد است. خارج از درد، سم بوتولین معمولاً عوارض جانبی جزئی مانند قرمزی و تورم دارد. جدی‌ترین عوارض جانبی سم بوتولین زمانی اتفاق می‌فتد که به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند و اعصاب سایر قسمت‌های بدن را از بین ببرد. این مشکل نادر است، اما ممکن است حتی چند هفته پس از تزریق رخ دهد.
درمان شقاق با فیزیوتراپی
درمان شقاق مقعد با فیزیوتراپی یکی دیگر از روش‌های غیرجراحی و پزشکی است که به کاهش علائم و درد این بیماری کمک می‌کند. فیزیوتراپی می‌تواند احساس انقباضات شدیدی که به دلیل شقاق مقعدی در عضلات لگن رخ می‌دهد را بهبود بخشد و منجر به کاهش سوزش زخم و درد شود. تعدادی از تمرینات فیزیوتراپی که برای بهبود زخم شقاق موثرند عبارتند از:
- تمرینات کف لگن: تمرینات کگل از این نوع تمرینات هستند و باعث بهبود عملکرد عضلات کف لگن و کاهش اسپاسم‌های ناشی از شقاق می‌شوند.
- تمرینات بیوفیدبک: یکی از تمرینات تخصصی فیزیوتراپی است که با استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی و برای بهبود عملکرد عضلات لگن و مقعد کاربرد دارد.
- ماساژ عضلانی: ماساژ عضلات لگن نیز به کاهش علائم شقاق کمک زیادی می‌کند و باعث می‌شود تا جریان خون در این ناحیه بهبود یابد و بافت‌های آسیب دیده سریعتر درمان شوند.
درمان شقاق با عمل جراحی
عمل جراحی شقاق مقعدی مانند فلپ بدون جلدی (انتقال فلپ از بافت زنده پوست روی شقاق)، فیسورکتومی (بریدن شقاق) یا اسفنکتروتومی ممکن است برای شقاق مقعدی استفاده شود که با اقدامات دیگر بهبود نمی‌یابد. جراحی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد اسفنکتروتومی داخلی جانبی است. این عمل شامل بریدن ماهیچه‌های اسفنکتر مقعد است که به بهبود و تمیز نگه داشتن آن کمک می‌کند. جراحی در درمان شقاق موثر است، اما هر جراحی خطراتی دارد. جراحی همراه با داروها در دراز مدت موثرتر خواهد بود.
در صورتی که سایر درمان‌ها مؤثر واقع نشده باشند؛ ممکن است جراحی توصیه شود. به طور کلی، جراحی به عنوان موثرترین درمان برای شقاق مقعدی در نظر گرفته می‌شود. جراحی برای بیش از 9 نفر از 10 نفر نتایج طولانی مدت خوبی را ارائه می‌دهد. با این حال، خطر کمی از عوارض را به همراه دارد. تعدادی از تکنیک‌های جراحی مختلف وجود دارند که می‌توان از آنها برای درمان شقاق مقعد استفاده کرد.
جراحی شقاق مقعدی یک روش پزشکی است که اغلب برای رفع درد شدید ناشی از پارگی در پوشش پایین رکتوم توصیه می‌شود. پارگی یا شکاف در این ناحیه از بدن می‌تواند باعث درد شدید به خصوص در هنگام اجابت مزاج شود. اگرچه برخی از شقاق‌های مقعدی می‌توانند به خودی خود یا با کمک داروهای بدون نسخه مانند نرم کننده‌های مدفوع و مسکن‌های موضعی بهبود پیدا کنند، اما برخی دیگر ممکن است برای هفته‌ها باعث درد شوند و در نهایت نیاز به مداخله جراحی داشته باشند.
انواع مختلفی از روش‌ها برای جراحی شقاق مقعدی وجود دارند. در ادامه شرح مختصری از رایج‌ترین گزینه‌های جراحی آورده شده‌اند:
اسفنکتروتومی داخلی
برای افرادی که مشکلات شقاق مقعدی مزمن دارند؛ اسفنکتروتومی داخلی جانبی بسیار موثر است. این روش که تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام می‌شود، مستلزم ایجاد یک برش کوچک در عضله اسفنکتر داخلی است تا به بهبود شقاق کمک کند. این عمل ممکن است به صورت باز یا بسته انجام شود. در روش بسته پس از بیهوش کردن بیمار، یک شکتف در عضله مقعدی ایجاد می‌کنند و سپس عضله اسفنکتر را ازآن بیرون می‌کشند و قسمتی از عضله اسفنکتر را جدا می‌کنند تا فشار وارده بر این عضله کاهش یابد.
روش دیلاتاسیون
درمان شقاق مقعدی با دیلاتاسیون یک درمان قدیمی است که آرامش خوبی برای اسفنکتر و تسکین درد ایجاد می کند. با این حال، اتساع شدید می تواند منجر به ساییدگی های متعدد روی پوست مقعد شود و ممکن است شش تا 12 هفته طول بکشد تا بهبود یابد. همچنین، بافت اسکار روی شقاق می‌تواند منبع ناراحتی دائمی باشد و باید جداگانه برداشته شود.
فلپ پیشرفت مقعدی
این یک روش جراحی برای درمان شقاق مقعدی است؛ به این صورت که جراح یک قسمت از پوست سالم را از ناحیه مقعد یا اطراف آن جدا می‌کند و آن را روی بافت آسیب دیده پیوند می‌زند. با این کار ناحیه آسیب دیده سریعتر بهبود می‌یابد. از طرفی فلپ بافتی که از ناحیه سالم برداشته می‌شود، دارای خون‌رسانی مناسب است و به بازسازی و بهبود سریعتر شقاق کمک می‌کند. این درمان برای افرادی که به دلیل کاهش خون رسانی، بیماری‌شان درمان نمی‌شود، یا بدن آنها به دیگر روش‌ها پاسخ نداده است، کاربرد دارد.
درمان شقاق با لیزر
درمان شقاق با لیزر معمولاً تحت بیهوشی موضعی انجام می‌شود و می‌تواند درد را از شقاق تسکین دهد و همچنین فشار را در حین حرکت کاهش می‌دهد. لیزر درمانی برای شقاق به دلیل مزایایی که نسبت به جراحی باز سنتی دارد، بسیار مورد توجه است. برخی از مزایای لیزر برای فیشر عبارتند از:
- عدم داشتن درد
- بدون بریدگی و بخیه
- بدون خونریزی
- بهبودی سریع (یک روز)
- همان روز برو خانه
- عدم عود شقاق
- احتمال عفونت کم
در جراحی شقاق مقعدی با لیزر، جراح از پرتو لیزر برای ایجاد برش و تخریب بافت اسکار و برش اسفنکتر داخلی استفاده می‌کند تا تنش را آزاد کند و درد را بدون از دست دادن خون کاهش دهد. درمان لیزری پیشرفته برای شقاق برای کاهش زمان بهبودی و زمان بستری طراحی شده است. این روش تضمین می‌کند که می‌توانید همان روز به خانه برگردید و از روز بعد فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیرید. درمان شقاق با لیزر بدون درد است، شامل بخیه یا بریدگی نیست و احتمال عفونت بسیار کم است.
درمان شقاق مقعدی با لیزر پیشرفته‌ترین و بی‌خطرترین روش است. نمای کلی این جراحی به این صورت است که ابتدا جراح لیزر را در دهانه طبیعی مقعد قرار می‌دهد سپس آن را به محل شکاف منتقل می‌کند. به دنبال آن، برشی با استفاده از لیزر در عضلات مقعد ایجاد می‌شود و در نتیجه عضلات اسفنکتر شل می‌شود. علاوه بر این، بریدگی شقاق نیز بهبود می‌یابد و در نتیجه مشکل را درمان می‌کند.
| ویژگی‌ها | بوتاکس شقاق | جراحی شقاق | لیزر شقاق |
| تضمینی بودن درمان | این روش موقتی است. | جراحی شقاق به عنوان روش قطعی شناخته می‌شود. | روش قطعی و تضمینی است. |
| درد و خونریزی | درد و خونریزی ندارد. | درد و خونریزی دارد. | درد و خونریزی در حداقل‌ترین مقدار ممکن است. |
| ایجاد عفونت پس از عمل | عفونت ایجاد نمی‌شود. | احتمال ایجاد عفونت بالاست. | احتمال عفونت در حداقل‌ترین مقدار ممکن است. |
| احتمال بازگشت یا عود | قطعا وجود دارد. | ممکن است احتمال عود وجود داشته باشد. | چنین احتمالی تقریبا صفر است. |
| دوره نقاهت | دوره نقاهت ندارد. | دوره نقاهت تقریبا طولانی است. | دوره نقاهت کوتاهتری نسبت به روش جراحی دارد. |
| بستری شدن در بیمارستان | بستری شدن در بیمارستان ندارد. | بیمار باید حتما در بیمارستان بستری شود. | عمل به صورت سرپایی و بدون بستری شدن است. |
| هزینه درمان | هزینه بسیار بالایی دارد. | به دلیل هزینه های بیمارستان، این روش نیز هزینه زیادی دارد. | هزینه این روش نسبت به دو روش قبلی بسیار کمتر است. |
درمان شقاق در کودکان
شقاق مقعدی در کودکان و بزرگسالان می‌تواند همراه با درد، خارش نیز داشته باشد. ممکن است پس از دستمال کشیدن کودک، خون قرمز روشن روی دستمال دیده شود. اگر کودک شما یبوست داشته باشد و سعی کند مدفوع بزرگ و سفتی را دفع کند، ممکن است فیشر ایجاد شود. اکثر شقاق‌های مقعدی با درمان خانگی پس از چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابند. اگر کودک شما شقاق مقعدی دارد که بهبودی آن زمان بیشتری می‌برد؛ پزشک ممکن است دارو تجویز کند. در موارد نادر ممکن است نیاز به جراحی باشد.
شقاق مقعدی باعث سرطان روده بزرگ نمی‌شود و مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند، اما اگر خون کودک شما با مدفوع مخلوط شده است، با پزشک متخصص صحبت کنید. مراقبت‌های بعدی بخش مهمی از درمان و ایمنی کودک شما هستند. ممکن است بپرسید: «چگونه می‌توانم از فرزند خود در خانه مراقبت کنم؟» برای پاسخ به موارد زیر توجه کنید:
1- اگر پزشک کرم یا پماد تجویز کرده است؛ دقیقاً طبق دستور از آنها استفاده کنید. اگر فکر می‌کنید فرزندتان با دارو مشکلی دارد با پزشک خود تماس بگیرید.
2- از کودک خود بخواهید سه بار در روز و پس از اجابت مزاج درون سطلی از آب گرم بنشیند. آب گرم به بهبود ناحیه کمک می‌کند و درد را کاهش می‌دهد. از قرار دادن صابون، نمک و شامپو در آب خودداری کنید.
3- به دنبال راه‌های جلوگیری از یبوست باشید که در ادامه شرح داده‌ایم:
- میوه‌ها، سبزیجات، لوبیاها و غلات کامل را هر روز در برنامه غذایی کودک خود بگنجانید. این غذاها سرشار از فیبر هستند.
- به کودک خود مایعات زیادی بدهید.
- کودک خود را تشویق کنید تا فعالیت داشته باشد. کودک شما ممکن است دوست داشته باشد با شما قدم بزند؛ دوچرخه سواری کند یا ورزش کند.
- از کودک خود بخواهید هنگام اجابت مزاج وقت بگذارد و فشار به خود نیاورد، اما اجازه ندهید فرزندتان بیش از 10 دقیقه روی توالت بنشیند.
4- هنگامی که کودک روی توالت می‌نشیند؛ زیر پای کودک یک چهارپایه بگذارید. چهارپایه به خم شدن باسن کمک می‌کند، لگن را در حالت چمباتمه قرار می‌دهد و باعث دفع راحت می‌شود.
5- دکتر متخصص شقاق شما ممکن است یک نوع ملین را توصیه کند. تمام دستورالعمل‌های روی برچسب را بخوانید و دنبال کنید. از این داروها به صورت طولانی مدت استفاده نکنید.
درمان شقاق در زنان و مردان
درمان شقاق حاد در راستای هدف اصلی پیشگیری از عود و مزمن شدن انجام می‌شود. جراحی در بیمارانی اعمال می‌شود که بیماری در طی 15 تا 20 روز بهبود نیافته است. شقاق حاد مقعدی معمولاً طی شش هفته با درمان ابتدایی بهبود می‌یابد. شقاق مقعدی که شش هفته یا بیشتر طول بکشد؛ شقاق مقعدی مزمن نامیده می‌شود. این‌ها در درمان‌های ابتدایی شکست می‌خورند و به یک رویکرد مبتنی بر جراحی نیاز دارند.
افرادی که شقاق مقعدی آنها به خوبی بهبود نمی‌یابد؛ ممکن است دچار عدم تعادل در فشار مقعدی باشند که مانع از گردش طبیعی خون در رگ‌های خونی اطراف مقعد می‌شود. کاهش جریان خون از بهبودی جلوگیری می‌کند. دارو، تزریق بوتاکس و حتی برخی درمان‌های موضعی که جریان خون را بهبود می‌بخشند؛ ممکن است به بهبود شقاق مقعدی کمک کنند.
بیش از 70 درصد از بیماران مبتلا به فیشر حاد با تغییر در رژیم غذایی و عادات دفع مدفوع و حمام آب داغ علاوه بر دارو بهبود می‌یابند. عادات غذایی باید به مصرف بیشتر آب و مواد غذایی فیبردار تبدیل شوند و اجابت مزاج به طور منظم و بدون فشار زیاد انجام شود. دارو شامل پومادهای آرام بخش مقعدی و پومادهای حاوی بی‌حس کننده‌های موضعی است.
درمان شقاق مقعدی حاد را می‌توان با برخی از داروهای موضعی که در سال‌های اخیر ساخته شده‌اند؛ انجام داد. برای مثال، پماد نیتروگلیسیرین حاوی 0.2 درصد ایزوسورباید دینیترات سه بار در روز در اطراف مقعد و به سمت پایه شقاق استفاده می‌شود. این پماد در کاهش درد بسیار موفق است و اسپاسم مقعد را نیز کاهش می‌دهد.
پماد دیلتیازم 2 درصد با مالیدن سه بار در روز به مدت دو تا هشت هفته در اطراف مقعد استفاده می‌شود. این پماد اثر کاهش درد دارد، اما اثر درمانی این پماد کاملاً محدود است، حتی در صورت درمان نیز خطر عود را در پیش دارد. همچنین تزریق بوتاکس به عضلات اسفنکتر داخلی این عضلات را فلج می‌کند. بوتاکس موثرترین روش بعد از اسفنکتروتومی داخلی است. با این حال، بهترین روش جراحی به لیزر تعلق می گیرد؛ زیرا بدون عوارض است و بهبودی طولانی مدت را برای مردان و بانوان تضمین می‌کند.
عوارض درمان نکردن شقاق مقعدی چیست؟
در پایان بهتر است با عوارض درمان نکردن شقاق مقعدی نیز آشنا شوید. این عوارض ممکن است گاهی در اثر درمان اشتباه مانند استفاده از درمان های خانگی و طب سنتی یا درمان های دارویی بدون تجویز پزشک اتفاق بیفتند و یا در اثر درمان نکردن این بیماری:
- تنگی مقعد
- ایجاد آبسه مقعدی
- افزایش روزافزون درد شقاق
- خروج چرک و عفونت از مقعد
- بی اختیاری مدفوع
- دچار شدن فرد به بیماری‌های روانی
- احتمال ایجاد هموروئید
- احتمال تشکیل فیستول
- خونریزی شدید هنگام اجابت مزاج
- کم خونی
کلام آخر
برای درمان شقاق می‌توان از وان حمام گرم، تزریق بوتاکس، دارو، فیزیوتراپی و ... استفاده کرد. در صورتی که با این اقدامات، شقاق درمان نشد؛ باید از جراحی یا لیزر استفاده کرد. یکی از جدیدترین تکنیک‌های درمان شقاق، لیزر است. اکثر مبتلایان به شقاق با تغییر در عادت غذایی دفع مدفوع بهبود می‌یابند.
منبع:
