بیماری بواسیر به عنوان یکی از بیماری‌های نشیمنگاهی روش‌های درمانی متفاوتی دارد. یکی از روش‌های درمان بیماری بواسیر «کرایوتراپی» یا «سرما درمانی» نام دارد که ممکن است برای برخی از شرایط این بیماری مؤثر باشد. این روش درمانی یک روش غیرتهاجمی است و از آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کنند. این روش به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود و می‌تواند تأثیراتی در درمان بیماری بواسیر داشته باشد. در این مقاله به شکل کامل به کرایوتراپی و سرما درمانی بواسیر خواهیم پرداخت.
کرایوتراپی (سرما درمانی) چیست؟
کرایوتراپی یا سرما درمانی (cryotherapy) یکی از روش‌های جدید درمانی به خصوص برای ضایعات پوستی پیش سرطانی، بیماری‌های پوستی مانند زگیل، خال و تگ‌های پوستی است. در این روش از طریق نیتروژن مایع و فریزسازی مشکلات پوستی برطرف می‌شود و نیتروژن مایع با هدف قرار دادن سلول‌های پوستی آسیب‌دیده به درمان آنها می‌پردازد. پس از فریز شدن سلول‌های پوستی آسیب‌دیده این ناحیه تاول می‌زند و پس از پوست‌اندازی در حدود 3 تا 6 هفته بعد بهبود می‌یابد. در واقع مکانیزم عمل کرایوتراپی این است که با سرد کردن ناحیه مورد نظر، افزایش متابولیسم و کشتن سلول‌ها در آن ناحیه به بهبود مشکل پوستی کمک می‌کند.
انواع کرایوتراپی
سرما درمانی به سه شکل زیر انجام می‌شود:
کرایوتراپی نیتروژن مایع
به این روش «انجماد - ذوب دوبل» نیز می‌گویند که برای درمان ضایعات پوستی عمیق همچون سرطان‌های پوستی و زگیل‌های ویروسی شدید مؤثر است. ماده‌ای که در این روش استفاده می‌شود نیتروژن مایع است که دمای منفی 196 درجه سانتیگراد را به وجود می‌آورد. در این روش برای چند ثانیه به جوش یا زگیل سرما می‌دهند و نیتروژن مایع با نفوذ به عمق، ضایعه پوستی را درمان می‌کند.
کرایوتراپی با یخ دی‌اکسیدکربن
در این روش از سیلندر حاوی دی‌اکسیدکربن منجمد استفاده می‌شود که مستقیم بر روی ناحیه آسیب‌دیده اعمال می‌گردد.
سرما درمانی با DMEP
این روش برای درمان زگیل‌ها در دمای منفی 57 سانتیگراد کاربرد دارد. استفاده از این روش باعث کمی درد، سوزش، قرمزی و تورم می‌شود که برای برطرف کردن آن پزشک داروهایی نظیر آسپرین را تجویز می‌کند.
کرایوتراپی (سرما درمانی) برای چه بیماری‌هایی کاربرد دارد؟
شاید برای بسیاری از افراد که به دنبال کرایوتراپی برای درمان بواسیر هستند این سؤال پیش بیاید که این روش درمانی به صورت کلی چه بیماری‌هایی را می‌تواند درمان کند. از جمله بیماری‌هایی که برای درمان آنها از کرایوتراپی استفاده می‌شود موارد زیر هستند:
کرایوتراپی رحم و بارداری
از کارکردهای کرایوتراپی درمان مشکل خونریزی بیش از حد در دوران قاعدگی، ترشحات بیش از حد واژینال، برگشت مخاط رحم به بیرون و خونریزی پس از نزدیکی است. کرایوتراپی می‌تواند این مشکلات را به راحتی برطرف کند.
کرایوتراپی زگیل تناسلی
یکی از روش‌های اصلی برای درمان زگیل تناسلی کرایوتراپی است. در این روش پزشک با استفاده از نیتروژن مایع با دمای منفی 196 درجه سانتیگراد و دی‌اکسیدکربن زگیل‌ها را برطرف می‌کند.
کرایوتراپی زخم دهانه رحم
از روش کرایوتراپی برای برطرف کردن التهاب دهانه رحم یا زخم دهانه رحم استفاده می‌شود. موارد متعددی همچون بارداری‌های مختلف، مصرف قرص‌های ضدبارداری در سنین پایین، استفاده از تامپون، عفونت قارچی متوالی و سرطان دهانه رحم می‌توانند باعث زخم دهانه رحم باشند.
کرایوتراپی لاغری
به دلیل اینکه سرما باعث افزایش گردش خون و بالا رفتن سرعت سوخت‌وساز در بدن می‌شود از این روش برای لاغری استفاده می‌کنند. کرایوتراپی می‌تواند در هر سه دقیقه نزدیک به 500 تا 800 کالری بسوزاند.
کرایوتراپی لک صورت
برای درمان لک صورت از سرمای حاصل از نیتروژن مایع تبخیر شده استفاده می‌شود. زمانی که پوست صورت در معرض هوای سرد قرار می‌گیرد مغز برای گرم نگه داشتن این ناحیه از بدن گردش خون را افزایش می‌دهد. در نتیجه آن گلبول‌های سفید با سرعت بالاتر به محافظت از بدن مشغول می‌شوند و فرایند جوان‌سازی سلول‌ها سرعت بالاتری پیدا می‌کند. این روش همچنین نقش مهمی در تولید کلاژن بیشتر در بدن دارد.
کرایوتراپی جوش صورت
در این روش با کاهش دمای بافت سلولی، درگیری سیستم عصبی و تحریک سیستم ایمنی افزایش می‌یابد و سرعت کلاژن‌سازی بالا می‌رود و به این ترتیب جوش درمان می‌شود.
کرایوتراپی شکم
کرایولیپولیز یکی از روش‌های جدید و غیرتهاجمی جهت برطرف کردن چاقی موضعی به شمار می‌رود که از طریق انجماد، سلول‌های چربی از بین می‌روند و همچون سلول‌های پیر و مرده از بدن دفع می‌گردند.
کرایوتراپی میخچه پا
در این روش نیتروژن مایع یا دی‌اکسیدکربن منجمد بر روی میخچه اسپری می‌شود یا ماده آن را با سواپ پنبه‌ای بر روی میخچه قرار می‌دهند.
کرایوتراپی کلوئید
کلوئید یا گوشت اضافه به ضایعه‌ای برجسته بر روی سطح پوست گفته می‌شود که به طور معمول در لاله یا شانه گوش به وجود می‌آید. کرایوتراپی نیتروژن مایع یکی از روش‌های متداول درمان این ضایعه است که به بهترین شکل می‌تواند آن را مداوا کند.
کرایوتراپی چشم
برای درمان برخی بیماری‌های چشمی از کرایوتراپی یا دی‌اکسیدکربن منجمد استفاده می‌شود.
کرایوتراپی کبد
در مواردی که سایر روش‌های درمانی جوابگو نیستند و یا پس از بازگشت سرطان کبد از روش کرایوتراپی برای فریز سلول‌های بیمار و آسیب‌دیده استفاده می‌شود. از این روش برای درمان سرطان پروستات نیز استفاده می‌کنند.
کرایوتراپی هموروئید
در بیماری هموروئید رگ‌های ناحیه دهانه مقعد و یا انتهای راست‌روده دچار تورم و التهاب می‌شود. برای درمان این مشکل از روش کرایوتراپی هموروئید استفاده می‌شود تا با فریز کردن و سرما درمانی مشکلات این بیماری برطرف گردد. کرایوتراپی بواسیر زمانی بیشترین تأثیر و کمترین عوارض جانبی را دارد که فقط برای هموروئید داخلی و در سطح بالا و به صورت مرحله‌ای انجام شود.
کرایوتراپی (سرما درمانی) در درمان بواسیر موثر است؟
روش کرایوتراپی با منجمد کردن رگ‌های خونی متورم در ناحیه بواسیر به کاهش علائم بواسیر همچون تورم و التهاب ناحیه کمک می‌کند و در برخی موارد ممکن است بتواند به درمان این بیماری کمک رساند.
از جمله مزایای کرایوتراپی در درمان بواسیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش درد و ناراحتی: سرمای شدید ناشی از این روش می‌تواند به شکل موقت به بی‌حس شدن ناحیه و کاهش درد کمک کند.
- کم تهاجمی بودن: این روش به نسبت روش‌های جراحی سنتی کم تهاجمی‌تر است و برای انجام آن به بیهوشی عمومی نیازی نیست.
- بهبودی سریع‌تر: به نسبت بسیاری از روش‌ها این روش باعث بهبودی در مدت زمان کوتاه‌تر می‌شود.
با توجه به موارد گفته شده می‌توان گفت سرما درمانی برای درمان بواسیر می‌تواند روش مؤثری باشد؛ اما این مسئله بسیار به شدت بیماری بواسیر و نوع آن باز می‌گردد. در واقع پزشک باید با بررسی بواسیر فرد تشخیص دهد که آیا سرما درمانی برای درمان هموروئید می‌تواند مؤثر باشد یا خیر!
عوارض کرایوتراپی هموروئید چیست؟
با وجود تمام مزایای گفته شده در مورد سرما درمانی هموروئید باید به محدودیت‌های این روش درمانی نیز توجه داشت. از جمله این محدودیت‌ها موارد زیر هستند:
- محدودیت استفاده از این روش: کرایوتراپی به طور معمول برای بواسیرهای کوچک تا متوسط اثر دارد و در موارد شدیدتر این بیماری نمی‌توان از کرایوتراپی برای درمان بواسیر استفاده کرد.
- امکان بازگشت علائم: در بسیاری موارد ممکن است علائم بیماری بواسیر پس از کرایوتراپی بازگردد.
- ناراحتی و درد پس از درمان: ممکن است برخی از افراد پس از انجام کرایوتراپی دچار درد و ناراحتی شوند.
- تشکیل اسکار یا جای زخم: کرایوتراپی ممکن است باعث ایجاد بافت اسکار در ناحیه تحت درمان شود که ممکن است به‌مرورزمان تغییراتی را ایجاد کند.
- حساسیت به سرما: ممکن است برخی از بیماران پس از کرایوتراپی در ناحیه تحت درمان به سرما حساس شوند یا بی‌حسی موقت در ناحیه به وجود آید که پس از چند روز از بین می‌رود.
- اختلال در دفع مدفوع: ممکن است برخی از بیماران پس از کرایوتراپی اختلالات موقتی در دفع مدفوع همچون سختی یا درد در هنگام دفع داشته باشند.
- خونریزی: در موارد بسیار نادر ممکن است پس از درمان کرایوتراپی بواسیر، خونریزی رخ دهد؛ به خصوص اگر بواسیر بزرگ‌تر یا عمیق‌تر باشد.
به صورت کلی باید گفت کرایوتراپی برای درمان بواسیر یک روش ایمن است و به ندرت ممکن است عوارضی برای فرد داشته باشد و باعث مشکل شود؛ اما اینکه تا چه حد اثرگذار باشد به وضعیت بواسیر فرد باز می‌گردد.
بهترین روش درمان هموروئید
بواسیر، مشکلی آزاردهنده است که گاهی اوقات درمان‌های خانگی و داروها به تنهایی کارساز نیستند. در چنین مواقعی، پزشکان به روش‌های پیشرفته‌تری مثل جراحی یا لیزر روی می‌آورند. لیزر درمانی، روشی نوین و محبوب است که به عنوان درمان قطعی بواسیر شناخته می‌شود.
در این روش، با استفاده از پرتوهای دقیق لیزر، بافت‌های آسیب‌دیده مقعد به طور کامل و بدون درد برطرف می‌شوند. مزیت بزرگ لیزر این است که نیازی به جراحی‌های بزرگ و بستری شدن در بیمارستان ندارد. بیماران می‌توانند پس از درمان، به سرعت به روال عادی زندگی خود بازگردند.
یکی از دلایل محبوبیت لیزر، عدم خونریزی و درد در طول درمان است. همچنین، احتمال عود مجدد بواسیر پس از لیزر بسیار پایین است. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان این روش را به عنوان موثرترین راه برای درمان قطعی بواسیر توصیه می‌کنند.
کلام پایانی
کرایوتراپی برای درمان بواسیر یکی از روش‌هایی است که امروزه در شرایطی ممکن است برای درمان این بیماری استفاده شود. اینکه این روش تا چه حد می‌تواند مؤثر باشد به وضعیت بیماری فرد بستگی دارد. در واقع پزشک فوق‌تخصص کولورکتال پس از بررسی شرایط بواسیر می‌تواند تشخیص دهد که این روش درمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود یا خیر. این روش غیرتهاجمی در مواردی می‌تواند مؤثر باشد و به عنوان یک روش درمانی جهت مداوای بواسیر از آن استفاده گردد.
منابع: