بواسیر یا هموروئید بخشی طبیعی از بدن انسان است. بسیاری از بزرگسالان در بعضی از مقاطع زندگی خود علائم بواسیر را تجربه می‌کنند. بواسیر رگ‌های خونی متورم در کانال روده و مقعد انسان هستند که آخرین قسمت روده را تشکیل می‌دهند. وقتی هموروئید متورم می‌شود؛ علائمی مانند: خونریزی، خارش و درد را ایجاد می‌کنند.
راه های مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارند؛ اما ابتدا باید پزشک متخصص شرایط بیمار را بررسی کند و بعد از تشخیص، درمان مناسب را ارائه دهد. درمان سریع بواسیر یا هموروئید با روش‌های تضمینی و مؤثر توسط پزشکان فوق تخصص جراحی کولورکتال انجام می‌شود.
درمان بواسیر داخلی
هموروئید داخلی یکی از انواع بواسیر است که در داخل راست روده رخ می‌دهد؛ در واقع تا جایی که معمولاً نمی‌توانید آنها را احساس یا مشاهده کنید. هموروئید داخلی اغلب درد کمی دارد و گاهی اوقات همراه با خونریزی است. این خونریزی می‌تواند حداقل باشد و هنگام پاک کردن پس از اجابت مزاج روی دستمال توالت یا به اندازه چکیدن آرام از مقعد به داخل توالت قابل مشاهده است. گاهی ممکن است پرولاپس یا افتادگی دریچه میترال رخ دهد. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که هموروئید داخل مقعد شروع به بیرون زدگی در خارج از مقعد کند.
اگر هموروئید به داخل برنگردند؛ اغلب توسط فرد به آرامی به داخل هل داده می‌شود. پس از معاینه فیزیکی، پزشک متخصص بواسیر شما در مورد اینکه چه درمانی ممکن است بر اساس شدت بواسیر شما تجویز شود، تصمیم می‌گیرد. اگر بواسیر داخلی دارید، درمان‌های ختانگی تجویز می‌شوند. برای هموروئید داخلی پیشرفته می‌توان از اسکلروتراپی تزریقی، بستن باند لاستیکی، یا فتوکواگولاسیون مادون قرمز استفاده کرد. با این حال، هر روش درمانی از جمله درمان‌های خانگی و سرپایی به پیشرفت بیماری و نظر پزشک وابسته است.
درمان بواسیر خارجی
هموروئید خارجی به جایی در نزدیکی مقعد یا پایین رکتوم اشاره دارد. این عارضه در زیر پوست و در قسمت بیرونی مقعد ظاهر می‌شود. این نوع هموروئید معمولاً خارش‌دار می‌شود، احساس سفت و برآمدگی دارد و اغلب دردناک یا بسیار ناراحت کننده می‌شود (به ویژه در هنگام نشستن). اگر لخته خون در داخل هموروئید ایجاد شود، فرد ممکن است درد شدیدی را تجربه کند. در نهایت، لخته به مرور زمان حل می‌شود، اما می‌تواند به شکل پوست خود را نشان دهد.
بواسیر خارجی معمولاً به دلیل فشار زیاد، مانند زمانی که فرد یبوست دارد یا زمانی که فرد برای مدت طولانی روی توالت می‌نشیند، ایجاد می‌شود.
اگر درد یا خونریزی شدید دارید یا علائم بیماری با درمان‌هایی مانند تسکین موضعی با پد، استفاده از شیاف هیدروکورتیزون یا سایر پمادهای استروئیدی و مصرف نرم کننده‌های مدفوع مانند دوکوزات رفع نشد، نیاز به گزینه‌های درمان مبتنی بر جراحی خواهد بود. در هر صورت، روش درمانی به پیشرفت بواسیر و نظر پزشک بستگی دارد.
درمان بواسیر در زنان
اکثر موارد هموروئید را می‌توان به صورت خود درمانی رفع کرد. موارد جدی‌تر یا مکرر ممکن است نیاز به دارو یا یک روش جراحی داشته باشند. هموروئید می‌تواند پس از درمان عود کند. از این رو، این بیماری به جای درمان باید کنترل شود. درمان خانگی اغلب تنها چیزی است که برای تسکین درد خفیف، تورم و التهاب مرتبط با هموروئید لازم است. درمان‌های خانگی بواسیر در زنان عبارتند از:
- استفاده از پمادها، کرم‌ها، شیاف‌ها یا پدهای هموروئید
- نشستن در لگن آب گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه و دو یا سه بار در روز
- استفاده از نرم کننده‌های مدفوع برای به دفع راحت مدفوع
- اطمینان از تمیز نگه داشتن ناحیه مقعد با حمام کردن یا دوش گرفتن روزانه
- استفاده از حوله مرطوب یا کاغذ توالت مرطوب (حاوی عطر یا الکل نباشد) به جای دستمال توالت خشک برای کمک به تمیز نگه داشتن ناحیه مقعد پس از دفع مدفوع
- استفاده از کمپرس یخ یا کمپرس سرد روی ناحیه آسیب دیده برای تسکین تورم
- مصرف داروهای ضد درد خوراکی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن برای تسکین درد
برای یک هموروئید خارجی که در آن لخته (ترومبوز) ایجاد شده است؛ می‌توانید از پزشکتان که ترومبکتومی هموروئید را انجام می‌دهند، کمک بگیرید. پزشک از یک روش ساده به نام «برش و تخلیه» برای برداشتن لخته استفاده می‌کند. برای خونریزی مداوم یا بواسیر دردناک، روش‌های غیرجراحی زیر برای از بین بردن هموروئید را می‌توان در مطب پزشک انجام داد:
- بستن نوار لاستیکی برای قطع خون رسانی به بواسیر
- تزریق اسکلروتراپی به هموروئید برای سفت شدن و کوچک شدن آن
- الکتروتراپی (انعقاد الکتریکی) برای سفت شدن و بهبود هموروئید
اگر روش‌های غیرجراحی موفقیت آمیز نبودند یا اگر هموروئید بزرگ باشد؛ ممکن است یکی از روش‌های جراحی زیر تجویز شود:
- هموروئیدکتومی: برداشتن هموروئید با چاقوی جراحی (معمولاً تحت بیهوشی عمومی)
- منگنه زدن هموروئید: برداشتن هموروئید داخلی با یک تفنگ منگنه مخصوص
- درمان با لیزر: تابش نور لیزر روی بواسیر برای بستن خونریزی و برداشتن بواسیر
درمان بواسیر در مردان
علائم خفیف ممکن است پس از چند روز بدون درمان خاصی از بین بروند. در بیشتر موارد و در صورت داشتن یبوست؛ پزشک اقداماتی را برای تسکین یبوست توصیه می‌کند. اگر هموروئید شما باعث درد یا ناراحتی می‌شود، از پزشک خود در مورد کرم‌ها یا پمادهای دارویی که ممکن است علائم شما را کاهش دهند، سوال کنید.
درد و التهاب را می‌توان با استفاده از کرم‌های دارویی، پمادها و شیاف‌ها (داروهایی برای قرار دادن در مقعد) کاهش داد. هم‌چنین هر درمان خانگی در برای بهبود بواسیر در زنان بیان شد نیز در مردان قابل استفاده است. اگر التهاب شدید باشد، پزشک ممکن است یک کرم کورتیکواستروئیدی تجویز کند.
در موارد شدیدتر بیماری بواسیر در مردان، به درمان‌های دیگری نیاز است. روش‌های رایج برای هموروئید داخلی عبارتند از:
- تزریق اسکلروتراپی که در آن یک ماده شیمیایی به بواسیر تزریق می‌شود که درد را بی‌حس می‌کند؛ هر گونه خونریزی را متوقف می‌کند و باعث می‌شود اندازه هموروئید در طی یک دوره حدود 4 تا 6 هفته کاهش یابد.
- بستن نوار لاستیکی که در آن یک نوار الاستیک بسیار محکم در اطراف هموروئید قرار می‌گیرد تا جریان خون آن قطع شود. این باعث می‌شود که هموروئید بین 7 تا 10 روز از بدن خارج شود.
- یک روش جراحی به نام هموروئیدکتومی ممکن است برای هموروئید داخلی گرید سوم یا چهارم، هموروئید خارجی بزرگ، هموروئید ترومبوز شده یا هموروئید داخلی و خارجی ترکیبی مورد نیاز باشد. در روش دیگر ممکن است از لیزر برای درمان بواسیر استفاده شود.
درمان بواسیر در کودکان
از آن‌جایی که شایع‌ترین علت هموروئید یبوست است؛ نظارت بر غذایی که کودک شما می‌خورد بسیار مهم است. اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه می‌کند، بعید است که دچار یبوست شود. اگر منبع غذایی اصلی کودک شیر خشک باشد یا انتقال به غذای جامد آغاز شده باشد؛ این احتمال وجود دارد که کودک شما دچار یبوست شود. برای کودکان بزرگتر، یبوست اغلب به دلیل عدم دریافت فیبر کافی، نوشیدن آب کافی و ورزش است. پزشک معمولاً یک رژیم غذایی به شرح زیر را ارائه می‌دهد:
- آب
- آب سیب، گلابی یا آلو
- نخود فرنگی پوره شده
- آلوی پوره شده
- غلات چند دانه، گندم یا جو
پزشک در شرایط خاص ممکن است شیاف گلیسیرین کودک را پیشنهاد کند. در کنار یبوست، یکی از شرایطی که ممکن است شما را نگران کرده باشد که کودکتان هموروئید دارد؛ شقاق مقعدی است. اگر هنگام پاک کردن مدفوع نوزادتان خون دیدید، به احتمال زیاد علت آن شقاق مقعدی است و نه بواسیر! در هر صورت، مدفوع خونی دلیلیپ واضحی است که باید به نزد پزشک متخصص بروید.
شقاق مقعدی یک پارگی باریک در بافت مرطوب پوشاننده مقعد است. این مشکل اغلب در اثر دفع مدفوع سفت ایجاد می‌شود. شقاق مقعدی معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد، اما والدین تشویق می‌شوند که اغلب پوشک کودک خود را تعویض کرده و ناحیه مقعد را به آرامی تمیز کنند. با در نظر گرفتن این موضوع، برخی از درمان‌های رایج و مؤثر عبارتند از:
- افزایش دریافت فیبر غذایی
- نوشیدن مایعات بیشتر
- استفاده از ژل نفتی (وازلین) برای روان کردن مقعد در هنگام اجابت مزاج
- تشویق کودک به حرکت کردن
اگر کودک به این درمان‌ها پاسخ دهد؛ علائم بیماری می‌تواند در عرض یک تا دو هفته از بین بروند. اگر علائم ادامه یافتند، با پزشک خود در مورد گزینه‌های درمانی جایگزین صحبت کنید.
درمان بواسیر بدون جراحی
شما می‌توانید بواسیر را با استفاده از درمان‌های جراحی و غیر جراحی درمان کنید. با این حال، برخی افراد مبتلا به توموفوبیا هستند. توموفوبیا یک اصطلاح علمی برای ترس از جراحی است. این ترس ناشی از عدم کنترل، قرار گرفتن در یک محیط غیرعادی، درد، بیهوشی، روند بهبودی و ترس از نتایج منفی جراحی است. بنابراین، این بیماران روش‌های غیر تهاجمی زیر را برای درمان هموروئید ترجیح می‌دهند:
بستن نوار لاستیکی
بستن باند لاستیکی یک روش درمانی مقرون به صرفه و غیر جراحی برای هموروئید داخلی درجه 2 یا 3 است. این روش کم تهاجمی شامل بستن هموروئید داخلی در هموروئید برای قطع جریان خون است. علاوه بر این، بستن باند لاستیکی یک روش سرپایی است، به این معنی که می‌توانید پس از درمان به خانه بروید.
پزشک قبل از عمل ممکن است به شما بیهوشی بدهد یا از بی‌حسی موضعی روی رکتوم شما استفاده کند؛ اما اغلب نیازی به بیهوشی نیست. سپس پزشک یک آنوسکوپ را با دقت وارد مقعد شما می‌کند تا بواسیر داخلی شما را تجسم کند. در مرحله بعد، پزشک ابزار کوچکی به نام لیگاتور را از طریق آنوسکوپ وارد مقعد می‌کند.
پزشک شما از لیگاتور برای قرار دادن یک یا دو باند لاستیکی کوچک در پایه هموروئید داخلی استفاده می‌کند تا جریان خون را متوقف سازد. این فرآیند بسته به تعداد هموروئیدها چند دقیقه طول می‌کشد. نوارهای لاستیکی جریان خون بواسیر داخلی را قطع کرده و باعث پژمرده شدن و در نهایت ریزش آنها می‌شوند.
هنگامی که هموروئیدها خشک شوند؛ با حرکات روده از بین می‌روند و شما حتی متوجه این اتفاق نخواهید شد. پس از عمل، ممکن است درد، خونریزی تاخیری، ترومبوز هموروئید و عفونت داشته باشید.علاوه بر این، ممکن است تا چند روز پس از بستن نوار لاستیکی مقداری خونریزی داشته باشید. اگر بعد از چند هفته خونریزی متوقف نشد با پزشک خود تماس بگیرید.
اسکلروتراپی تزریقی
اسکلروتراپی روشی غیر جراحی است که پزشکان برای درمان هموروئید درجه یک یا 2 از آن استفاده می‌کنند. پزشک یک محلول شیمیایی به نام اسکلروزانت را به بافت هموروئید تزریق می‌کند تا آن را از بین ببرد. تزریق به رگ‌های خونی اطراف هموروئید آسیب می‌رساند، جریان خون به رشد را محدود یا مانع می‌شود و باعث کوچک شدن و در نهایت ناپدید شدن آنها می‌شود.
اسکلروتراپی برای درمان هموروئیدهای کوچک مؤثرتر است. با این حال، ممکن است برای افزایش اثربخشی به چندین روش درمانی دیگر نیاز داشته باشید. پس از اسکلروتراپی هموروئید، درد کمی را تجربه خواهید کرد. علاوه بر این، اسکلروتراپی ممکن است کمتر از بستن با باند لاستیکی موثر باشد.
برخی از خطرات مرتبط با این درمان عبارتند از:
- خونریزی
- سوراخ شدن رکتوم
- واکنش آلرژیک به محلول تزریق شده
- ایجاد عفونت داخلی
انعقاد مادون قرمز
انعقاد مادون قرمز یک درمان غیر جراحی موثر برای هموروئید داخلی درجه 1 یا 2 است. در این روش از نور مادون قرمز به عنوان منبع گرما برای متوقف کردن خون رسانی به هموروئید داخلی استفاده می‌شود. در نتیجه رگ‌های خونی منعقد می‌شوند و باعث کوچک شدن هموروئید می‌شوند. همانطور که پزشک نور مادون قرمز را اعمال می‌کند؛ ممکن است مقداری گرما در نواحی رکتوم خود احساس کنید.
در صورت احساس درد در حین عمل به پزشک خود اطلاع دهید. درمان کمتر از 10 دقیقه طول می‌کشد و می‌توانید پس از درمان فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. ممکن است 5 تا 10 روز پس از عمل کمی احساس ناراحتی کنید. هم‌چنین، شما باید 7 تا 10 روز پس از انعقاد مادون قرمز منتظر خونریزی باشید. با این حال، خونریزی معمولاً خود به خود متوقف می‌شود. هم‌چنین برای جلوگیری از بازگشت هموروئید از زور زدن در حین اجابت مزاج خودداری کنید.
برخی از خطرات مرتبط با درمان انعقادی عبارتند از:
- خونریزی
- درد قابل توجه در طول عمل
- عفونت در ناحیه مقعد
- کرایوسرجری
کرایوسرجری شامل استفاده از نیتروژن مایع بسیار سرد یا تجهیزاتی به نام cryoprobe است که با نیتروژن مایع خنک می‌شود تا بواسیر را منجمد و از بین ببرد. پزشک شما از بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن ناحیه اطراف مقعد استفاده می‌کند.
درمان بواسیر با جراحی
اغلب هموروئید مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما اگر بواسیر خونریزی زیادی داشته باشد، درد ایجاد کند یا متورم، سفت و دردناک شود؛ جراحی می‌تواند آنها را از بین ببرد. جراحی هموروئید را می‌توان در مطب پزشک یا در اتاق عمل بیمارستان انجام داد. در بیشتر موارد می‌توانید همان روز به خانه بروید. نوع جراحی بستگی به علائم و محل و اندازه بواسیر شما دارد.
پزشک قبل از جراحی ناحیه را بی‌حس می‌کند تا بتوانید بیدار بمانید، اما چیزی احساس نکنید. برای برخی از انواع جراحی، ممکن است به شما بیهوشی عمومی داده شود. این بدان معناست که دارویی به شما داده می‌شود که شما را به خواب می‌برد تا در طول جراحی درد را احساس نکنید. جراحی هموروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- قرار دادن یک نوار لاستیکی کوچک در اطراف هموروئید برای کوچک کردن آن با مسدود کردن جریان خون.
- منگنه کردن یک هموروئید برای مسدود کردن جریان خون که باعث کوچک شدن آن می‌شود.
- استفاده از چاقو (چاقوی جراحی) برای از بین بردن هموروئید. ممکن است بخیه بزنید یا نداشته باشید.
- تزریق یک ماده شیمیایی به رگ خونی هموروئید برای کوچک شدن آن.
- استفاده از لیزر برای سوزاندن هموروئید
درمان بواسیر با لیزر
هموروئیدهای گرید 3 و 4 باید با جراحی برداشته شوند تا علائم هموروئید تسکین یابند. جراحی معمولی یا هموروئیدکتومی منگنه قطعاً درد را تسکین می‌دهد، اما با عوارض شدید پس از عمل همراه است. هموروئیدهای بسیار بزرگ که به سختی با استفاده از روش‌های معمول جراحی برداشته می‌شوند را می‌توان با لیزر درمان کرد. حتی، افراد مبتلا به هموروئید گرید یک و 2 نیز می‌توانند برای بهترین نتایج این روش را انجام دهند.
درمان بواسیر با لیزر شامل استفاده از اشعه لیزر برای برداشتن بواسیر است. برای نتایج بهتر می‌توان از آن به تنهایی یا همراه با سایر گزینه‌های درمان هموروئید استفاده کرد. قبل از توصیه لیزر درمانی برای هموروئید، پزشک وضعیت بیمار، اندازه و آسیب وارد شده توسط بافت هموروئید و مدت زمانی که بیمار از بواسیر رنج می‌برد را بررسی می‌کند.
هموروئیدهای کوچک در ابتدا با کرم‌های موضعی و با پیشنهاد تغییرات ساده در سبک زندگی درمان می‌شوند. هموروئیدهای بزرگ و آن‌هایی که به سایر گزینه‌های درمان هموروئید پاسخ نمی‌دهند؛ با استفاده از لیزر درمانی درمان می‌شوند. در موارد کمی، لیزر درمانی همراه با سایر گزینه‌های درمانی برای تسکین سریع‌تر استفاده می‌شود.
درمان با لیزر شامل استفاده از دو نوع لیزر، لیزر CO2 و لیزر Nd:YAG است. در بین این دو نوع لیزر، لیزرهای Nd:YAG کارآمدتر است، زیرا در اعماق بافت نفوذ می‌کنند و جریان خون را با سرعت بیشتری نسبت به لیزرهای CO2 متوقف می‌کنند. بسته به اندازه و وضعیت هموروئید، مدت و غلظت پرتو لیزر برای انعقاد یا تبخیر بافت تنظیم می‌شود.
قبل از شروع درمان، پزشک ریشه رگ‌های خونی مسئول هموروئید را شناسایی می‌کند. سپس یک پرتو لیزر باریک دقیقاً به آن نقطه منتقل می‌شود. بافت‌ها و رگ‌های خونی بافت متورم این اشعه‌های پر انرژی را جذب می‌کنند. انرژی جذب شده به انرژی گرمایی تبدیل می‌شود، بافت را جدا می‌کند و رگ‌های خونی را می‌بندد.
برداشتن بافت افتادگی و مهر و موم شدن رگ‌های خونی برای جلوگیری از خونریزی در یک مرحله انجام می‌شود و نیاز به بخیه را از بین می‌برد. کل عمل با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن ندارد. درمان بواسیر با لیزر اگرچه گران است اما بهترین درمان برای هموروئید در نظر گرفته می‌شود.
درمان بواسیر با قرص
موارد خفیف هموروئید را می‌توان با طیف وسیعی از داروهای بدون نسخه، کرم‌ها، پمادها یا دستمال مرطوب درمان کرد. کرم‌های بدون نسخه اغلب حاوی منقبض کننده عروق هستند. این مواد باعث انقباض عروق خونی و کاهش خونریزی می‌شوند. منقبض کننده‌های عروقی جریان خون را به بواسیر محدود می‌کنند و باعث کوچک شدن اندازه آنها می‌شوند. این موضوع به کاهش درد و فشار کمک می‌کند.
آماده سازی هموروئید ممکن است شامل بی‌حس کننده‌های موضعی مانند لیدوکائین نیز باشد. لیدوکائین یک عمل بی‌حس کننده ملایم برای کاهش درد و خارش ایجاد می‌کند. گزینه‌های دیگر شامل مواد قابض مانند فندق جادوگر یا اکسید روی یا کورتیکواستروئیدها هستند. شیاف‌ها داروهای جامدی هستند که در رکتوم وارد می‌شوند. سپس شیافت‌ها حل می‌شوند و دارو را در بافت‌های اطراف آزاد می‌کنند.
معمولا شیاف‌ها ترکیبی از روغن یا کرم همراه با دارو هستند. شیاف‌های بدون نسخه برای موارد خفیف هموروئید بهترین هستند و انواع مختلفی دارند که می‌توانید هر یک از آنها را انتخاب کنید. برخی از شیاف‌ها برای کاهش تورم ساخته می‌شوند تا اندازه هموروئید به حداقل برسد. برخی دیگر با روغن کاری این ناحیه و کاهش یبوست عمل می‌کنند.
تسکین درد ناشی از استامینوفن یا ایبوپروفن می‌تواند به شما کمک کند تا زمانی که هموروئید دارید راحت‌تر شوید. به خاطر داشته باشید، این درمان فقط درد و ناراحتی را کاهش می‌دهد، اما علت اصلی را برطرف نمی‌کند. مسکن‌ها بهتر است در ترکیب با درمانی که مستقیماً هموروئید را هدف قرار می‌دهند، به کار گرفته شوند. برای درمان خارش ناشی از هموروئید، می‌توانید از کرم کورتیکواستروئیدی موضعی ملایمی استفاده کنید. هم‌چنین ممکن است پزشک کرم هیدروکورتیزون یک درصد را برای تسکین خارش تجویز کند.
کلام آخر
برای درمان بواسیر یا هموروئید روش‌های مختلفی وجود دارد که برای انتخاب روش مناسب ابتدا باید نوع بواسیر تشخیص داده شود. بواسیر را می‌توان با روش‌هایی از جمله: قرص، جراحی ، لیزر درمان کرد. استفاده از لیزر برای درمان بواسیر یکی از جدیدترین متدهای درمان است که طرفداران زیادی دارد.
منبع:
