یکی از مشکلاتی که ممکن است بسیاری از افراد در ناحیه مقعد خود آن را احساس کنند خشکی مقعد است. خشکی مقعد به طور معمول ناشی از کم شدن رطوبت در ناحیه نشیمنگاهی است که باید به آن توجه داشت و برای جلوگیری از عوارض آن هرچه سریع‌تر جهت درمان اقدام کرد. در این مقاله به شکل کامل به این موضوع خواهیم پرداخت که علت خشکی مقعد چیست و چگونه باید آن را درمان کرد.
علل خشکی مقعد
خشکی مقعد یکی از عارضه‌های بسیار ناراحت‌کننده در ناحیه مقعد است. این عارضه می‌تواند در افراد و در سن‌های مختلف به وجود بیاید و به طور معمول از سبک نامناسب زندگی ناشی می‌شود. کاهش رطوبت در ناحیه نشیمنگاهی باعث خشکی مقعد یا پوسته‌پوسته شدن این ناحیه می‌گردد. با خشک شدن پوست این ناحیه احساس سوزش و خارش در مقعد به وجود می‌آید که در مراحل شدیدتر می‌تواند باعث شقاق یا زخم در مقعد شود.
از جمله عللی که برای خشکی مقعد در نظر میگیرند موارد زیر هستند:
کاهش آب بدن
یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث خشکی مقعد می‌شود کاهش آب بدن است. زمانی که آب کافی به بدن نرسد سطح رطوبت در کل بدن و به خصوص در ناحیه مقعد کاهش پیدا می‌کند و باعث خشکی این ناحیه می‌گردد. کم آبی می‌تواند به دلایل مختلفی همچون عدم نوشیدن آب کافی، بیماری و تعرق زیاد رخ دهد. برای رفع مشکل کم آبی در بدن باید به میزان کافی آب در طول روز نوشید تا به این ترتیب پوست و غشاهای مخاطی رطوبت کافی داشته باشند.
رژیم غذایی نامناسب
یکی از دلایل خشکی مقعد رژیم غذایی نامناسب است. رژیم غذایی نقش مهمی در حفظ عملکرد طبیعی و سالم دستگاه گوارش دارد و به حفظ رطوبت مقعد نیز کمک می‌کند. زمانی که افراد از یک رژیم غذایی کم فیبر استفاده می‌کنند دچار یبوست می‌شوند. یبوست باعث سفت شدن مدفوع و حرکت سخت و دشوار روده می‌گردد. بر اثر یبوست فرد ناچار است برای اجابت مزاج فشار بیشتری را به ناحیه مقعد وارد کند و همین مسئله باعث می‌شود ناحیه مقعد تحریک شده و دچار خشکی شود. با مصرف غذاهای پر فیبر همچون میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل می‌توان به نرم شدن مدفوع کمک کرد و با بهبود سلامت روده‌ها علائم خشکی ناحیه مقعد را کاهش داد.
عوارض جانبی داروها
بسیاری مواقع علت خشکی مقعد عوارض جانبی داروها است. برخی از داروها می‌توانند باعث خشکی پوست در قسمت‌های مختلف بدن همچون ناحیه مقعد شوند. از جمله این داروها، داروهای آنتی‌هیستامین، یورتیک‌ها و برخی از داروهای ضدافسردگی هستند که نقش مهمی در کاهش رطوبت بدن دارند. اگر بیماری احساس می‌کند که تأثیر دارو باعث خشکی مقعد شده است باید حتماً با پزشک در این رابطه مشورت کند تا داروهای جایگزینی را در اختیار فرد قرار دهد.
تغییرات هورمونی
برخی از تغییرات هورمونی نیز می‌توانند خشکی مقعد را در پی داشته باشند. به طور مثال زنان در دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی دچار تغییرات هورمونی می‌شوند که می‌تواند بر سطح رطوبت بخش‌های مختلف بدن همچون مقعد اثر بگذارد. اگر فردی دچار علائم خاص خشکی مقعد در دوره‌های ذکر شده است باید با یک متخصص گوارش در این رابطه مشورت کند.
افزایش سن
یکی دیگر از دلایل خشکی مقعد افزایش سن است. با افزایش سن پوست رطوبت و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و این مسئله می‌تواند ناحیه مقعد را تحت‌تأثیر قرار دهد. بسیار مهم است به آبرسانی بدن و داشتن روتین‌های مراقبت از پوست توجه داشت تا از اثرات افزایش سن بر خشکی پوست مقعد جلوگیری کرد.
بیماری‌های پوستی
بسیاری مواقع بیماری‌های پوستی مانند اگزما، هموروئید، شقاق مقعدی، پسوریازیس و فیستول مقعدی می‌توانند التهاب و تحریک و در نتیجه احساس خشکی را در ناحیه مقعد داشته باشند. برای رفع مشکلات نام برده بسیار مهم است بیماران به پزشک متخصص مراجعه کنند تا مشکلی که زمینه‌ساز خشکی مقعد شده برطرف گردد.
روش‌های درمان خشکی مقعد
درمان خشکی مقعد به دو روش خانگی و پزشکی امکان‌پذیر است. در صورتی که روش‌های درمان خانگی جوابگو نباشند از روش‌های پزشکی برای درمان خشکی مقعد استفاده می‌کنند.
روش خانگی درمان خشکی مقعد
از جمله روش‌های درمان خانگی خشکی مقعد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
خودداری از خاراندن مقعد
یکی از کارهایی که می‌تواند در جلوگیری از خشکی مقعد مؤثر باشد اجتناب از خاراندن ناحیه مقعد است. خاراندن پوست می‌تواند باعث تحریک آن شود و خارش را بدتر کند. برای کاهش خارش ناحیه مقعد می‌توان کمپرس گرم هم دما با اتاق را بر روی ناحیه اعمال کرد. همچنین به هیچ عنوان نباید در هنگام خاراندن از ناخن‌ها استفاده کرد.
رعایت بهداشت ناحیه مقعد
عدم رعایت بهداشت می‌تواند نقش مهمی در خشکی مقعد و خارش آن داشته باشد. در صورتی که پس از اجابت مزاج ناحیه مقعد به درستی تمیز نشود خارش و سوزش مقعد به وجود می‌آید که خاراندن این ناحیه خشکی مقعد را در پی خواهد داشت. بسیار مهم است مقعد پس از اجابت مزاج شسته شود و یا با دستمال مرطوب یا دستمال توالت مرطوب شده این ناحیه را تمیز کرد تا مدفوع بر روی پوست مقعد باقی نماند.
توجه به مصرف داروها
ازآنجاکه بسیاری از داروها همچون آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند خارش مقعد و در پی آن خشکی مقعد را به همراه داشته باشند باید از مصرف این داروها خودداری کرد یا آنها را با تشخیص پزشک با داروهای دیگر جایگزین نمود.
نپوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان
پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان باعث می‌شود رطوبت در ناحیه مقعد باقی بماند و دفع نشود. توصیه می‌شود لباس‌های نخی مناسب پوشید تا به خشک شدن این ناحیه کمک شود.
داشتن رژیم غذایی مناسب جهت حفظ سلامت و حرکات روده
برای جلوگیری از یبوست که می‌تواند عامل خشکی مقعد باشد باید از مایعات و فیبر بیشتری در رژیم غذایی استفاده کرد تا به حفظ سلامت و حرکت روده‌ها کمک شود و از مشکلاتی نظیر یبوست جلوگیری گردد.
درمان پزشکی خشکی مقعد
در صورتی که روش‌های خانگی به درمان خشکی مقعد کمک نکنند پزشکان از پمادهای مختلفی همچون موارد زیر جهت برطرف کردن خشکی مقعد استفاده می‌کنند:
- پماد اکسید روی
- ژل‌های نفتی مانند وازلین
- کرم هیدروکورتیزون
پیشگیری از خشکی مقعد
برای جلوگیری از ابتلا به خشکی مقعد روش‌های زیر می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد:
- رعایت بهداشت ناحیه مقعد
- شستشوی مقعد یا پاک کردن این ناحیه با دستمال مرطوب
- عدم استفاده از دستمال‌های مرطوب حاوی الکل برای تمیز کردن ناحیه مقعد
- عدم شستشوی مقعد با صابون‌ها
- عدم استفاده از پودرهای دارویی، اسپری‌های معطر و دئودورانت‌ها در ناحیه مقعد
- عدم استفاده از غذاهایی با ادویه‌های تند
- داشتن یک رژیم غذایی
- عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی و نوشیدنی‌های گازدار و کافئین‌دار
- پوشیدن لباس‌های زیر نخی و گشاد
کلام پایانی
خشکی مقعد یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از افراد ممکن است آن را تجربه کنند. دلایل خشکی مقعد بسیار متنوع است و می‌تواند مواردی همچون کم‌آبی تا ابتلا به برخی از بیماری‌ها را در بر بگیرد. بسیار مهم است افراد خشکی مقعد را جدی بگیرند؛ زیرا این مشکل باعث خارش و وضعیت ناخوشایندی در ناحیه مقعد می‌شود و زمینه‌ساز بیماری‌هایی همچون شقاق است. خشکی مقعد با استفاده از روش‌های درمان خانگی و دارویی درمان‌پذیر است و نیازی به درمان‌های پیچیده ندارد.
منبع: