برای درمان بیماری بواسیر یا هموروئید روش‌های متعددی وجود دارد. یکی از روش‌های درمانی که نقش مهمی در درمان بواسیر دارد استفاده از پماد هیدروکورتیزون است. این دارو مناسب استعمال خارجی است و تهیه آن با نسخه و بدون نسخه امکان‌پذیر است. در این مقاله با پماد هیدروکورتیزون برای درمان بواسیر و نحوه مصرف آن آشنا خواهید شد.
پماد هیدروکورتیزون چیست؟
هیدروکورتیزون که با نام‌های تجاری Locoid Westcort و یا Anusol HC به فروش می‌رسد یک داروی استروئیدی است. این دارو در دسته داروهای کورتیکواستروئید قرار دارد و نقش آن سرکوب سیستم ایمنی بدن است و برای درمان التهابات داخلی و خارجی به کار می‌رود.
هیدروکورتیزون به شکل ژل، پماد، قرص و داروی تزریقی تولید می‌شود. هیدروکورتیزون خوراکی به طور معمول برای درمان مشکلاتی همچون آلرژی، اختلالات پوستی، آسم، اختلالات کلیوی، اختلالات خون، بیماری‌های خودایمنی، مشکلات تیروئید و برخی از انواع سرطان و مشکلات روده کاربرد دارد. هیدروکورتیزون موضعی برای درمان آلرژی پوست، نیش حشرات، زخم‌های جزئی پوست، اگزما، خارش و هموروئید کاربرد دارد.
داروی هیدروکورتیزون دارای تأییدیه سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) است و در بسیاری مواقع در ترکیب با داروهای دیگر همچون آنتی‌بیوتیک‌ها نیز به فروش می‌رسد.
بواسیر یا هموروئید چرا ایجاد می‌شود؟
بواسیر یا هموروئید یکی از بیماری‌های بسیار رایج نشیمنگاهی است که در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. زمانی که رگ‌های قسمت تحتانی مقعد و راست‌روده متورم می‌شوند بیماری بواسیر یا هموروئید رخ می‌دهد. رگ‌های ناحیه مقعد می‌توانند به دلایل مختلفی همچون یبوست، اسهال مزمن، بارداری، تحرک کم، بیش از حد نشستن و... دچار التهاب و تورم شوند و در نتیجه بیماری بواسیر را به وجود آورند.
- بواسیر خارجی در اطراف مقعد به وجود می‌آید و در آن رگ‌های زیر پوست کنار مقعد متورم می‌شوند و خونریزی و خارش را در بر دارد.
- بواسیر داخلی در داخل مقعد ایجاد می‌شود و شخص هنگام خروج مدفوع درد و خونریزی را تجربه می‌کند.
روش‌های درمان بواسیر
برای درمان بواسیر یا هموروئید روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد. درمان این بیماری بستگی به پیشرفت آن و وضعیت بیمار دارد. اگر بیماری پیشرفته نباشد در خانه و با استفاده از تغییراتی در سبک زندگی و استفاده از پمادهای تسکین‌دهنده درمان آن امکان‌پذیر است. توصیه می‌شود قبل از بکارگیری هریک از روش‌های درمان بواسیر ابتدا با پزشک متخصص مشورت کنید و سپس آن را عملی کنید. همچنین ممکن است هیچ یک از روشها برای شما کارساز نباشد چرا که ممکن است به جراحی یا لیزر بواسیر برای درمان نیاز داشته باشید. شما می‌توانید از روش‌های زیر به‌عنوان روش‌های خانگی برای تسکین علائم استفاده کنید:
- استفاده از کمپرس گرم در ناحیه: این روش کمک می‌کند تا رگ‌های متورم شده دچار انقباض شوند و درد کاهش یابد.
- شستشوی روزانه مقعد: بسیار مهم است با آب ولرم مقعد را بشویید و به‌هیچ‌عنوان از الکل و یا صابون برای شستشو استفاده نکنید؛ زیرا باعث خشک شدن ناحیه و تشدید مشکل می شوند.
- استفاده از حمام سیتز یا نشستن در لگن آب گرم: 2 تا 3 مرتبه در روز و هر بار 15 دقیقه در لگن آب گرم بنشینید تا به کاهش التهاب کمک شود.
- داشتن یک رژیم غذایی پر فیبر: این رژیم می‌تواند از بروز یبوست جلوگیری کند و به این ترتیب در جلوگیری از ابتلا به بواسیر موثر باشد.
- ورزش کردن: تحرک و ورزش با افزایش جریان خون در بدن می‌تواند به افزایش گردش خون در مقعد نیز کمک کند و از تورم ناشی از حبس خون جلوگیری نماید.
- استفاده از پمادها و داروهای تسکین‌دهنده: پماد هیدروکورتیزون، شیاف آنتی هموروئید و... می‌توانند نقش مهمی در تسکین علائم بواسیر داشته باشند. این پمادها بهتر است با تجویز پزشک مصرف شوند تا عوارضی برای بدن ایجاد نکنند.
دارو درمانی بواسیر
یکی از اولین روش‌های تجویزی استفاده از بهترین داروها برای درمان بواسیر میباشد. در این روش پزشک متخصص با در نظر داشتن شرایط بیمار، داروها و مسکن‌هایی که می‌توانند به بهبود علائم بیماری و تسکین درد کمک کنند را تجویز می‌کند.
دیگر روش‌های درمان بواسیر
- جراحی بواسیر
- لیزر درمانی بواسیر
- درمان بواسیر با ورزش
- داشتن رژیم غذایی مناسب
استفاده از پماد هیدروکورتیزون برای درمان بواسیر
یکی از راه‌های تسکین و درمان بیماری بواسیر استفاده از پماد هیدروکورتیزون برای درمان است. این پماد برای درمان بواسیرهای درجه یک و دو می‌تواند مؤثر باشد. استفاده از پماد هیدروکورتیزون می‌تواند سوزش، درد، قرمزی، التهاب و خارش ناشی از بواسیر را برطرف کند و به همین دلیل دارویی محبوب برای افراد مبتلا به بواسیر است. باید در نظر داشت پماد هیدروکورتیزون برای درمان بواسیر، تنها به رفع علائم این بیماری کمک می‌کند و درمان قطعی این بیماری نیست؛ بنابراین بسیار مهم است که شدت بیماری شما توسط پزشک سنجیده شود و راه درمانی مؤثر به شما پیشنهاد گردد.
اگر بواسیر شما خارجی است می‌توانید پماد را با انگشت خود بر روی ناحیه استعمال کنید. پس از هر بار استفاده ناحیه را باندپیچی نکنید زیرا باعث جذب بیش از حد دارو می‌شود و می‌تواند عوارض جانبی آن را افزایش دهد.
پماد هیدروکورتیزون برای درمان بواسیر 2 الی 4 بار در طول روز مصرف می‌شود و بهتر است استفاده از آن هر بار پس از اجابت مزاج باشد. اگر دارو پس از یک تا دو هفته اثر چندانی در بهبودی شما نداشت بهتر است حتماً پزشک را مطلع نمایید.
روش مصرف پماد هیدروکورتیزون برای درمان بواسیر
مصرف پماد هیدروکورتیزون با توجه به نوع بواسیر داخلی و خارجی بواسیر متفاوت است:
اگر بواسیر شما داخلی است شما می‌توانید از اپلیکاتور مخصوص پماد یا نوک نازل پماد برای وارد کردن دارو به داخل مقعد استفاده نمایید. نوک نازل پماد یا اپلیکاتور را به اندازه 1.5 تا 2.5 سانتیمتر به داخل مقعد فرو ببرید و سپس محتوی پماد را داخل مقعد کنید. در صورت استفاده از اپلیکاتور، آن را پس از هر بار استفاده دور بیندازید.
در چه شرایطی مصرف هیدروکورتیزون باید بااحتیاط صورت گیرد؟
درصورتی‌که شرایط و بیماری‌های زیر را دارید حتماً پیش از مصرف هیدروکورتیزون با پزشک خود مشورت کنید:
- تیروئید کم‌کار
- پوکی‌استخوان
- عفونت چشمی
- بیماری روده
- بیماری قلبی
- دیابت
- فشارخون بالا
- تشنج
- مالاریا
- سل
- بیماری‌های کلیوی
- تیروئید کم‌کار
- بیماری‌های روانی
- عفونت‌های قارچی
نکات مهم دیگر در هنگام استفاده از پماد هیدروکورتیزون برای درمان بواسیر
پیش از مصرف این دارو درصورتی‌که شرایط زیر را دارید حتماً با دکتر بواسیر مشورت کنید:
- در صورت داشتن عمل جراحی و یا جراحی‌های دندانپزشکی حتماً پزشک را از مصرف داروی هیدروکورتیزون مطلع نمایید.
- کودکانی که از این دارو استفاده می‌کنند در طول دوره مصرف باید از لحاظ رشد استخوانی مورد بررسی قرار گیرند؛ زیرا داروی هیدروکورتیزون می‌تواند باعث بروز اختلالاتی در رشد استخوان‌ها شود.
- هیدروکورتیزون می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به برخی بیماری‌های خاص شود اگر علائمی همچون گلودرد، سرفه، درد عضلانی و... را تجربه می‌کنید و یا احساس عدم بهبودی داشتید حتماً با پزشک مشورت نمایید.
- هم‌زمان با مصرف داروی هیدروکورتیزون نباید تست پوستی و یا واکسیناسیون انجام دهید.
- به دلیل اینکه هیدروکورتیزون می‌تواند سطح قند خون را افزایش دهد در صورت ابتلا به دیابت، قند خون خود را مدام کنترل کنید.
- داروی هیدروکورتیزون را به یکباره قطع نکنید؛ زیرا ممکن است باعث عوارض جانبی در فرد شود.
عوارض جانبی داروی هیدرو کورتیزون
داروی هیدروکورتیزون خوراکی و موضعی می‌تواند عوارضی را داشته باشد که به‌صورت جداگانه به آنها می‌پردازیم:
عوارض هیدروکورتیزون خوراکی
در صورت مشاهده عوارض زیر هر چه سریع‌تر مصرف دارو را قطع کنید و به پزشک اطلاع دهید:
- سردرد
- تحریک معده
- سرماخوردگی
- استفراغ
- بی‌ثباتی
- بی‌خوابی
- کبودشدن بدن
- افسردگی و اضطراب
- افزایش رشد مو
- نامنظم شدن دوره‌های قاعدگی
عوارض هیدروکورتیزون موضعی
در صورت مشاهده عوارض زیر باید هر چه سریع‌تر با پزشک مشورت نمایید:
- خشکی یا ترک‌خوردن پوست
- سوزش
- آکنه
- خارش
- تغییر رنگ پوست
علاوه بر موارد فوق هیدروکورتیزون خوراکی و موضعی می‌توانند عوارض جانبی جدی‌تری را نیز ایجاد کنند:
عوارض جانبی جدی هیدروکورتیزون خوراکی
- ضعف عضلانی
- بثورات پوستی
- مدفوع سیاه
- تورم مچ پا یا صورت
- مشکلات دید
- عفونت
عوارض جانبی جدی هیدروکورتیزون موضعی
- عفونت پوستی
- خس‌خس‌کردن سینه
- بثورات شدید پوست
- دشواری در تنفس
هشدارهای پیش از مصرف هیدروکورتیزون
پیش از استفاده از پماد هیدروکورتیزون برای درمان بواسیر به موارد زیر توجه داشته باشید:
- در صورت داشتن حساسیت به هر یک از ترکیبات موجود در هیدروکورتیزون و یا حساسیت به داروهای دیگر به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید و یا در دوران شیردهی به سر می‌برید پیش از استفاده از پماد با پزشک مشورت کنید.
- در صورت ابتلا به دیابت یا سندروم کوشینگ حتماً با پزشک مشورت کنید. بیماری سندروم کوشینگ بر اثر افزایش ترشح هورمون کورتیزول ایجاد می‌شود.
سخن پایانی
برای درمان بواسیر یا هموروئید روش‌های مختلفی وجود دارند. یکی از درمان‌های مؤثر که نقش مهمی در تسکین درد و التهاب ناشی از بواسیر دارد استفاده از پماد هیدروکورتیزون برای درمان بواسیر است. این پماد یک داروی استروئیدی است که التهاب بدن را درمان می‌کند. پماد هیدروکورتیزون می‌تواند برای درمان بواسیر داخلی و خارجی استفاده شود و نحوه مصرف آن بسیار ساده است.
استفاده از پماد هیدروکورتیزون نقش مهمی در تسکین علائم بیماری بواسیر دارد اما نمی‌تواند این بیماری را درمان کند. پماد هیدروکورتیزون را با توجه به نظر پزشک می‌توانید 2 الی 4 بار در طول روز مصرف کنید و بهتر است مصرف آن پس از اجابت مزاج باشد. این دارو می‌تواند با برخی داروهای دیگر دچار تداخل شود و یا عوارضی را ایجاد کند؛ بنابراین پیش از مصرف آن پزشک را در جریان تمام داروهای مصرفی و بیماری‌های خود قرار دهید.
منبع:
