شقاق مقعدی نسبتاً متداول است و اغلب در بزرگسالان از اواسط نوجوانی تا 40 سالگی تأثیر می‌گذارد. این عارضه می‌تواند باعث خون‌ریزی شود. شقاق در بیشتر موارد در اثر یبوست ایجاد می‌شود. شقاق مقعدی اغلب با استفاده از اقدامات خودیاری در طی 6 تا 8 هفته بهبود می‌یابند. این موارد شامل خوردن غذاهای با فیبر بالا، نوشیدن مایعات زیاد و مصرف دارو برای نرم کردن مدفوع هستند.
پزشک هم‌چنین ممکن است پماد یا کرم را برای شما تجویز کند. اگر این اقدامات کمکی نکنند و شقاق بهبود نیافت؛ پزشک شما ممکن است جراحی را تجویز کند. بعد از جراحی نیاز به مراقبت‌های ویژه دارید. در این مقاله به مراقبت های لازم بعد از جراحی شقاق اشاره می‌کنیم.
مراقبت های ضروری بعد از جراحی شقاق
شقاق مقعدی پارگی در پوشش مخاط تحتانی رکتوم (مقعد) است. این عارضه می‌تواند خارش داشته باشد و باعث درد شود. ممکن است بعد از پاک کردن مدفوع، متوجه خون قرمز روشن روی دستمال توالت شوید. اگر یبوست دارید و سعی می‌کنید مدفوع بزرگ و سفت را دفع کنید یا عضلات مقعد خود را در حین اجابت مزاج شل نمی‌کنید؛ ممکن است شقاق ایجاد شود.
اکثر شقاق‌های مقعدی با درمان خانگی پس از چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابند. اگر شقاق مقعدی دارید که بهبودی آن زمان بیشتری می‌برد؛ ممکن است پزشک دارو تجویز کند. در موارد نادر ممکن است نیاز به جراحی باشد. شقاق مقعدی منجر به سرطان روده بزرگ یا سایر بیماری های جدی نمی‌شود. با این حال، اگر خون با مدفوع مخلوط شده است؛ با پزشک خود صحبت کنید.
مراقبت‌های بعدی بخش کلیدی از درمان شقاق و ایمنی شماست. بهبودی پس از شقاق مقعدی بسته به شدت آن و نوع جراحی متفاوت خواهد بود. مراقبت‌های بعد از جراحی شقاق مقعدی به شرح زیر است:
فعالیت‌های روزانه
شما ممکن است فعالیت خود را به تدریج پس از جراحی از سر بگیرید. شما باید از شب جراحی یا صبح روز بعد راه رفتن را شروع کنید و تا جایی که می‌توانید به افزایش فعالیت ادامه دهید. افزایش فعالیت خطر لخته شدن خون را کاهش می‌دهد و تنفس را برای جلوگیری از ذات الریه بهبود می‌بخشد.
بسته به نوع جراحی که انجام می‌دهید؛ ممکن است محدودیت‌های قابل توجهی در نشستن یا راه رفتن برای مدت طولانی داشته باشید. یک بالش نرم یا بالش طبی به جابجایی فشار ناشی از نشستن دور از محل جراحی شما کمک می‌کند. بسته به نوع درمان شقاق مقعدی با لیزر یا جراحی، باید بتوانید ظرف یک تا 4 هفته پس از جراحی به سر کار خود بازگردید.
مراقبت از زخم
مهم‌ترین بخش مراقبت از زخم پس از جراحی شقاق مقعد، تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه است. به مدت 3 بار در روز و بعد از اجابت مزاج در لگن آب گرم (حمام سیتز) بنشینید. آب گرم به بهبود ناحیه کمک می‌کند و ناراحتی را کاهش می‌دهد. از قرار دادن صابون، نمک و شامپو در آب خودداری کنید.
دوش گرفتن آب گرم بعد از هر بار اجابت مزاج نیز موثر است. باید از پاک کردن بیش از حد ناحیه بعد از مدفوع خودداری کنید، زیرا ممکن است دستمال توالت پوست یا برش‌های اطراف مقعد را تحریک کند. تخلیه خونی یا مخاطی و نشت مدفوع در چند روز اول پس از جراحی مقعد شایع است و شاید تا یک هفته یا بیشتر طول بکشد.
مقدار کمی خون‌ریزی پس از جراحی رکتوم شایع است. یک نوار بهداشتی یا گاز ممکن است روی دهانه مقعد قرار داده شود تا لباس زیر تمیز بماند. وقتی دیگر هیچ خون‌ریزی یا ترشحی وجود ندارد؛ نیازی به نگه داشتن پد در جای خود نیست. اگر دچار تب شدید یا خون‌ریزی دارید که بیش از یک هفته طول می‌کشد، با جراح خود تماس بگیرید.
تجویز دارو
درد پس از جراحی به ویژه با حرکات روده می‌تواند نسبتاً شدید باشد. بسته به نوع و وسعت عمل جراحی که انجام داده‌اید؛ با داروهای مسکن مرخص خواهید شد. ممکن است از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن برای درد استفاده کنید. داروی موضعی شاید فقط برای داخل مقعد مناسب باشند. این دارو ممکن است به شل شدن عضلات مقعد و افزایش جریان خون به مقعد کمک کند. این دارو هم‌چنین حاوی بیهوشی برای کمک به کاهش درد است.
اگر پزشک کرم یا پماد برای شما تجویز کرده است؛ آن را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. اگر فکر می‌کنید با داروی تجویز شده مشکل دارید، با پزشک خود تماس بگیرید تا جزئیات بیشتری در مورد داروهای خاص دریافت کنید.
مشکل در ادرار کردن پس از جراحی غیرعادی است؛ اما می‌تواند به دلیل اسپاسم اسفنکتر ادراری ناشی از درد بعد جراحی رخ دهد. کنترل درد و شل کردن اسفنکتر معمولاً اجازه می‌دهد تا ادرار دفع شود. داروی ضددرد که برایتان تجویز شده است را مصرف کنید و حمام‌های سیتز آب گرم انجام دهید. در حین خیساندن، سعی کنید مثانه را شل کنید و در آب ادرار کنید. اگر در 8 ساعت اول پس از جراحی قادر به ادرار کردن نیستید؛ به مطب پزشک اطلاع دهید.
برخی از بیماران پس از جراحی نسبت به قبل از جراحی درد کمتری دارند، اما پیش بینی این امر دشوار است. برای شما نسخه‌ای برای داروهای ضد درد تجویز می‌شود. دستورالعمل‌هایی که پزشک برای مصرف این دارو داده است را دنبال کنید. پس از یک یا دو روز، اگر درد کاهش یافت، سعی کنید از استامینوفن ساده استفاده کنید تا ناراحتی باقیمانده را کاهش دهید. برای جلوگیری از ناراحتی معده، داروهای مسکن خود را همان‌طور که تجویز شده همراه با غذا در معده خود مصرف کنید.
این داروها را دقیقا طبق دستور مصرف کنید. هرگز بیش از دوز توصیه شده مصرف نکنید و داروها را بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. اگر به نظر می‌رسد که داروها موثر نیستند؛ برای مشاوره با دفتر تماس بگیرید. این دارو یا هر داروی تجویزی دیگری را با دیگران به اشتراک نگذارید، زیرا ممکن است این دارو بر روی فردی که برای او تجویز نشده است تأثیر کاملاً متفاوتی داشته باشد.
برخی از افراد پس از مصرف داروهای ضد درد اپیوئیدی دچار خواب آلودگی، سرگیجه، سبکی سر یا احساس کاذب خوبی می‌شوند. هر فردی که این داروها را مصرف می‌کند؛ نباید رانندگی کند یا هر کار دیگری که ممکن است خطرناک باشد انجام ندهد تا زمانی که بداند دارو چه تأثیری می‌گذارد. تهوع و استفراغ از عوارض جانبی شایع هستند؛ به خصوص در اولین شروع مصرف دارو. اگر این علائم پس از چند نوبت اول از بین نرفت، با پزشکی که دارو را تجویز کرده است، مشورت کنید. عوارض جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه
- سبکی سر
- حالت تهوع
- استفراغ
رژیم غذایی
هنگامی که به خانه می‌روید یک رژیم غذایی مناسب برای شما تجویز می‌شود که شامل یک نرم کننده مدفوع، مکمل فیبر و احتمالاً یک ملین است. برای محافظت از برش‌های ایجاد شده و جلوگیری از عود شقاق مقعدی، مصرف رژیم غذایی برای شما ضروری است که پس از جراحی، حرکات روده نرمی داشته باشید.
شما باید حداقل 6 تا 8 لیوان آب در روز بنوشید. این مقدار نوشیدن مایعات به شما کمک می‌کند حرکات روده نرم و منظم داشته باشید. به خصوص در مورد شقاق مقعد، رژیم غذایی با فیبر بالا شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و غیره برای جلوگیری از بازگشت آن‌ها مهم است. اگر در اجابت مزاج مشکل دارید و نفخ شکم، حالت تهوع یا استفراغ دارید و گاز دفع نمی‌کنید؛ باید با پزشک خود تماس بگیرید. هم‌چنین می‌توانید از نکات زیر استفاده کنید:
- میوه ها، سبزیجات، لوبیاها و غلات کامل را هر روز در رژیم غذایی خود بگنجانید. این غذاها سرشار از فیبر هستند.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید. اگر بیماری کلیوی، قلبی یا کبدی دارید و باید مایعات خود را محدود کنید، قبل از اینکه مقدار مایعات مصرفی خود را افزایش دهید با پزشک خود صحبت کنید.
- هر روز کمی ورزش کنید. به آرامی و حداقل 2 و نیم ساعت ورزش متوسط تا شدید در هفته انجام دهید.
- هر روز زمانی را برای اجابت مزاج در نظر بگیرید. یک برنامه روزانه ممکن است به این امر کمک کند. وقت خود را صرف کنید و هنگام اجابت مزاج فشار نیاورید اما بیش از 10 دقیقه روی توالت ننشینید.
- وقتی روی توالت می‌نشینید؛ زیر خود یک چهارپایه کوچک قرار دهید. این چهارپایه به خم شدن باسن کمک می‌کند و لگن شما را در حالت چمباتمه قرار می‌دهد.
- بدون مشورت با پزشک خود از پمادها یا کرم‌های بدون نسخه استفاده نکنید.
- برای تمیز کردن بعد از اجابت مزاج به جای دستمال توالت از دستمال مرطوب نوزاد یا پدهای دارویی استفاده کنید. این محصولات باعث تحریک مقعد نمی‌شوند.
- اگر پزشک داروی تجویزی برای درد به شما داد، آن را طبق دستور تجویز کنید.
- اگر داروی مسکن تجویزی مصرف نمی‌کنید؛ از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید از داروهای بدون نسخه استفاده کنید یا خیر.
کلام آخر
شقاق مقعدی را می‌توان با انجام جراحی تحت بیهوشی عمومی درمان کرد. اکثر افراد در بخش جراحی روزانه عمل می‌کنند و می‌توانند در همان روز بیمارستان را ترک کنند. شما به یکی از اعضای خانواده یا دوست خود نیاز دارید تا به خانه بروید و حداقل 24 ساعت پس از جراحی در کنار شما بماند.
مهم است که بقیه روز را استراحت کنید. اگر برای انجام جراحی در بیمارستان ماندید؛ پزشک یا پرستار شما توضیح خواهند داد که چه زمانی می‌توانید به خانه بروید. شما معمولاً حدود 6 تا 8 هفته پس از جراحی یک قرار ملاقات برای بررسی زخم خود دارید. بعد از جراحی نیز پزشک به شما مراقبت های لازم را ارائه می‌دهد.
منبع:
