فیستول مقعدی انواع مختلفی دارد که یکی از آنها فیستول نعل اسبی است. این فیستول به دو بخش از روی سطح پوست منتهی می‌شود و به دلیل اینکه شکل آن شبیه U انگلیسی است به آن فیستول نعل اسبی می‌گویند. بسیاری از افراد مبتلا به این نوع از فیستول مبتلا می‌شوند و به همین دلیل آشنایی با این فیستول و درمان آن بسیار اهمیت دارد. در این مقاله به شکل کامل به این موضوع خواهیم پرداخت که فیستول نعل اسبی چیست و چگونه درمان می‌شود.
فیستول مقعدی چیست؟
شاید پیش از اینکه بخواهیم به این بپردازیم که فیستول نعل اسبی چیست باید به این بپردازیم که فیستول مقعدی چیست؟
در پاسخ به این سؤال که فیستول مقعدی چیست باید گفت فیستول مقعدی به یک مجرا یا کانال غیرطبیعی گفته می‌شود که به طور معمول انتهای روده بزرگ را به پوست اطراف دهانه مقعد متصل می‌کند. از این کانال چرک، خونابه و حتی مدفوع می‌تواند خارج شود و شرایط ناخوشایندی را برای بیمار به وجود آورد. بسیار مهم است بیماران در مورد اینکه فیستول مقعدی چیست بیشتر بدانند تا با مشاهده علائم غیرطبیعی در ناحیه مقعد خود هرچه سریع‌تر جهت درمان به پزشک متخصص کولورکتال مراجعه کنند.
فیستول مقعدی به طور معمول با علائم زیر همراه است:
- وجود آبسه‌های مکرر و دائمی در اطراف دهانه مقعد
- مشاهده یک سوراخ بر روی پوست نزدیک مقعد
- سوزش و خارش در نواحی اطراف مقعد
- احساس درد به شکل ثابت و ضربان‌دار در ناحیه مقعد
- خروج ترشحات چرکی بدبو از سوراخ اطراف دهانه مقعد
شناسایی علائم فیستول کمک می‌کند تا افراد بتوانند در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک متخصص مراجعه کنند و به این ترتیب مانع از پیچیده‌تر شدن بیماری فیستول و درمان دشوارتر آن شوند.
انواع فیستول مقعدی
فیستول مقعدی، به عنوان یک عارضه شایع در ناحیه مقعد، انواع مختلفی دارد. انواع فیستول مقعدی بسته به محل شروع، مسیر و محل ختم این بیماری، متفاوت اشت. به طور کلی، فیستول مقعدی را می‌توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد که در این بخش به 4 مورد آن اشاره شده است:
- فیستول سوپر اسفنکتریک: این نوع فیستول از فضای بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی شروع می‌شوند.
- فیستول اکسترا اسفنکتریک: این نوع فیستول از بخش راست روده فرد حرکت را آغاز کرده و در جهت پایین به حرکت خود ادامه می‌دهد.
- ترانس اسفنکتریک: نوع دیگری از فیستول، فیستول ترانس اسفنکتریک (Transsphincteric) است که از مسیر غیر طبیعی حفره مقعدی یا نواحی مجاور آن منشأ گرفته و از لایه‌های عضلانی اسفنکتر عبور کرده و به سطح پوست اطراف مقعد می‌رسد.
- فیستول‌های پیچیده: این نوع فیستول مسیرهای غیرعادی و پیچیده‌ای دارند و ممکن است چندین شاخه داشته باشند.
فیستول مقعدی نعل اسبی چگونه است؟
یکی از انواع بسیار شایع بیماری فیستول مقعدی فیستول نعل اسبی است. این فیستول به طور معمول سوراخ مقعد را محاصره می‌کند و دو سر آن باعث ایجاد دو سوراخ بر روی سطح پوست می‌شود. فیستول مقعدی کانالی شبیه U انگلیسی دارد و به دلیل شباهت بسیار به نعل اسب به آن فیستول نعل اسبی می‌گویند. این فیستول در مردان نسبت به زنان بیشتر شایع‌تر است.
انواع فیستول نعل اسبی
فیستول نعل اسبی به دو شکل زیر در ناحیه مقعد به وجود می‌آید:
- فیستول نعل اسبی نوع جلویی: این فیستول به ندرت در افراد دیده می‌شود و از قسمت جلویی مقعد و راست‌روده آغاز می‌شود و به دو طرف گسترش پیدا می‌کند.
- فیستول نعل اسبی نوع پشتی: این فیستول از فضای پشتی مقعد و راست‌روده آغاز می‌شود و به دو طرف مقعد گسترش پیدا کرده و راه باز می‌کند.
محل‌های قرارگیری فیستول نعل اسبی
به طور معمول فیستول نعل اسبی در سه نقطه زیر شکل می‌گیرد:
- نوع اول این فیستول در سطح سوراخ ایسکیورکتال به وجود می‌آید.
- نوع دوم به علت عفونت در ناحیه بین اسفنکتریک ایجاد می‌شود.
- نوع سوم در بافت پارارکتال و در بالای عضلات بالابرنده به وجود می‌آید.
دلایل ابتلا به فیستول نعل اسبی
یکی از نکات بسیار مهم در رابطه با شناخت بیماری فیستول دلایلی است که می‌توانند در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند. از جمله علت‌های ابتلا به فیستول نعل اسب موارد زیر هستند:
- یبوست مزمن
- آبسه مقعدی
- ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
- ابتلا به بیماری‌های التهابی روده
- جراحی‌های ناموفق مانند بواسیر یا شقاق
- ابتلا به بیماری‌های التهابی مزمن پوستی
- شقاق
- بواسیر یا هموروئید
- بیماری سل
- ابتلا به عفونت باکتریایی نادر به نام اکتینومایکوز
روش‌های تشخیص بیماری فیستول نعل اسبی
زمانی که افراد با علائم این بیماری مواجه می‌شوند و به پزشک مراجعه می‌کنند در ابتدا شرح حال بیمار و سوابق بیماری بررسی می‌شود و سپس پزشک به معاینه فیزیکی ناحیه مقعد می‌پردازد. در ادامه برای تشخیص دقیق‌تر از روش‌های زیر برای بررسی بهتر فیستول استفاده می‌شود:
- سونوگرافی
- فیستولوگرافی
- ام ار آی (MRI)
- سی تی اسکن (CT scan)
درمان فیستول نعل اسبی چگونه است؟
درمان فیستول نعل اسبی تنها از طریق روش‌های جراحی و لیزردرمانی امکان‌پذیر است و هیچ مراقبت خانگی و یا دارودرمانی نمی‌تواند به مداوای این بیماری کمک کند. از جمله روش‌های درمان فیستول نعل اسبی موارد زیر هستند که با توجه به وضعیت فیستول و شدت آنها توسط پزشک انتخاب می‌شوند:
- تکنیک فیستولوتومی
- تکنیک فلپ ادوانسمنت یا پیشرفته
- روش استن یا ستون (seton)
- جراحی فیستول مقعدی با تیغ و کوتر
- پلاگین بیولوژیکی
- چسب فیبرین
- ابلیشن آندوسکوپی
- روش لیفت
- جراحی فیستول مقعدی با لیزر
روش‌های درمان فیستول مقعدی متفاوت‌اند و بسته به اینکه شرایط فیستول و شرایط بیمار چگونه است جراح ممکن است از یک یا چند روش برای درمان این بیماری استفاده کند.
روش‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری فیستول نعل اسبی
از آنجایی که بیماری فیستول نعل اسبی می‌تواند مشکلات بسیاری را برای فرد به وجود آورد آشنایی با روش‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری بسیار مهم است. از جمله روش‌های پیشگیری از ابتلا به فیستول نعل اسبی موارد زیر هستند:
حفظ بهداشت ناحیه مقعد
تمیز نگه داشتن ناحیه مقعد به صورت منظم و خشک می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌ها و ایجاد آبسه‌های مقعدی را که منجر به فیستول می‌شوند بسیار کاهش دهد.
پیشگیری از یبوست و اسهال مکرر
از آنجایی که یبوست و اسهال می‌توانند به ناحیه مقعد آسیب وارد کنند و بیماری‌های زمینه‌ساز فیستول همچون شقاق یا بواسیر را به همراه داشته باشند به افراد توصیه می‌شود از روش‌های زیر برای جلوگیری از یبوست و اسهال استفاده کنند:
- رژیم غذایی پر فیبر: یک رژیم سرشار از میوه‌ها، سبزی‌ها وغلات کامل کمک می‌کند تا مدفوع به شکل نرم‌تر و راحت‌تری دفع شود و فشار کمتری به ناحیه مقعد وارد گردد.
- نوشیدن آب کافی: مصرف مقدار کافی آب در طول روز به تنظیم سیستم گوارش و پیشگیری از یبوست کمک می‌کند و به این ترتیب مانع از تشکیل فیستول می‌گردد.
- درمان اسهال‌های مکرر: از آنجایی که اسهال می‌تواند به ناحیه مقعد آسیب وارد کند به افراد توصیه می‌شود با خوردن غذاهای پاک و درمان عفونت‌های گوارشی به رفع این مشکل کمک کنند.
پیشگیری و درمان سریع بیماری‌های گوارشی و التهابی
بسیار مهم است که افراد در صورت ابتلا به انواع آبسه‌ها و عفونت‌ها در ناحیه مقعد به درمان آنها توجه داشته باشند و همچنین بیماری‌های التهابی روده (IBD) را با کمک پزشک مدیریت کنند.
داشتن تحرک در طول روز
ورزش منظم به بهبود گردش خون و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و به این ترتیب مانع از ابتلا به عفونت و انواع التهاب در بدن می‌شود. از طرفی ورزش در جلوگیری از یبوست نیز بسیار موثر است.
خودداری از زور زدن زیاد هنگام اجابت مزاج
زور زدن زیاد در هنگام اجابت مزاج می‌تواند منجر به تشکیل آبسه و در نهایت فیستول شود. برای جلوگیری از این مشکل داشتن یک رژیم غذایی متعادل و استفاده از مکمل‌های فیبری توصیه می‌شود.
کلام پایانی
فیستول مقعدی نعل اسبی یکی از انواع فیستول مقعدی به شمار می‌رود که شکلی شبیه نعل اسب دارد و به دو سوراخ در سطح پوست اطراف مقعد منتهی می‌شود. این فیستول نیازمند درمان فوری است؛ زیرا با علائم و عوارض خود می‌تواند مشکلات بسیاری را برای فرد به وجود آورد. برای درمان این بیماری باید به پزشکان فوق‌تخصص کولورکتال مراجعه کرد تا با استفاده از روش‌های جراحی و یا لیزردرمانی این بیماری را برای همیشه مداوا کنند.
منبع:
