بیماری فیستول مقعدی در ناحیه نشیمنگاه ایجاد می‌شود و یک اتصال غیرطبیعی بین دو ارگان بدن در این ناحیه به وجود می‌آورد. این بیماری نیازمند درمان است؛ زیرا عدم درمان آن می‌تواند مشکلات بسیاری را برای فرد به وجود بیاورد و با عوارض ناخوشایند خود زندگی روزمره فرد را با اختلال مواجه سازد. فیستول مقعدی انواع مختلفی دارد و آشنایی با آنها به بیماران کمک می‌کند درک بهتری از بیماری خود داشته باشد و بتوانند راحت‌تر نسبت به درمان بیماری خود اقدام کنند. در این مقاله به شکل کامل به انواع فیستول مقعدی خواهیم پرداخت.
فیستول مقعدی چیست؟
فیستول مقعدی به اتصال غیرطبیعی دیواره راست‌روده به پوست اطراف مقعد گفته می‌شود. این اتصال توسط یک کانال به وجود می‌آید و باعث می‌شود که چرک، خونابه و حتی گاهی مدفوع به سطح پوست اطراف مقعد راه پیدا کند. فیستول مقعدی با علائم زیر ظاهر می‌شود و می‌تواند برای بیمار بسیار دردناک باشد:
- تورم و قرمزی پوست اطراف مقعد
- خروج ترشحات
- دفع چرک یا خونابه از سوراخ فیستول
- وجود درد ثابت و ضربان‌دار در هنگام نشستن، ایستادن و یا اجابت مزاج
- بی‌اختیاری روده در موارد نادر
انواع فیستول مقعدی
فیستول مقعدی به شکل‌های مختلفی می‌تواند در ناحیه نشیمنگاه به وجود بیاید که از جمله مهم‌ترین آنها موارد زیر هستند:
فیستول اینتر اسفنکتریک (Intersphincteric)
فیستول مقعدی بین صفاقی یکی از متداول‌ترین انواع فیستول مقعدی به شمار می‌رود. فیستول اینتر اسفنکتریک از میان اسفنکتر داخلی و خارجی آغاز می‌شود و پس از اینکه از عضله اسفنکتر عبور کرد از بخشی نزدیک به مقعد از پوست نواحی اطراف مقعد خارج می‌شود. میزان ابتلا افراد به این نوع فیستول بین ۵۵ تا 70 درصد است و به همین دلیل جزو شایع‌ترین انواع فیستول به شمار می‌رود.
فیستول ترانس فنکتریک (Transsphincteric)
حدود ۳۰ درصد از کل موارد فیستول این نوع است. در این نوع، مسیر فیستول از فضای بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی و یا در فضای پشت مقعد شروع می‌شود. این مسیر سپس از اسفنکتر خارجی عبور می‌کند و در فاصله یک تا دو اینچ خارج از دهانه مقعد باز می‌شود.
فیستول سوپراسفنکتریک (Suprasphincteric)
شروع این فیستول از فضای بین ماهیچه‌های اسفنکتر داخلی و خارجی است. در ادامه کانال فیستول به سمت بالا می‌چرخد و پیشرفت آن تا نقطه‌ای بالاتر از عضله شرمگاهی ادامه دارد. پس از رسیدن به این نقطه مجرای فیستول از این عضله عبور می‌کند و امتداد آن به سمت پایین بین عضله پورپورکتال و بالابرنده ادامه دارد تا در نهایت ۱ تا ۲ اینچ در خارج از مقعد دهانه آن باز شود.
فیستول اکسترا اسفنکتریک (Extrasphincteric)
نقطه آغازین این فیستول از رکتوم یا کولون سیگموئید (روده) است. پس از آن مسیر فیستول به سمت پایین امتداد پیدا می‌کند و با عبور از عضله بالابرنده در اطراف مقعد باز می‌شود.
به دلیل اینکه این نوع از فیستول در جایی که غدد مقعد در آن قرار گرفته به وجود می‌آید عامل آن به طور معمول مواردی همچون آبسه آپاندیس، آبسه دیورتیکولار یا بیماری کرون هستند.
فیستول نعل اسبی
یکی دیگر از انواع فیستول مقعدی این فیستول است که باعث ایجاد دو دریچه نزدیک به هم یا جدا از هم بر روی باسن می‌شود. در واقع این فیستول تا حدی سوراخ مقعد را محاصره می‌کند و انتهای آن به دو بخش از پوست ناحیه مقعد می‌رسد. دو سر فیستول نعل اسبی از طریق یک مجرا که به شکل یو U انگلیسی است به یکدیگر متصل می‌شوند.
فیستول زیر مخاطی
یکی دیگر از انواع فیستول نوع زیر مخاطی است و همان‌طور که نامش نشان می‌دهد از زیر مخاط عبور می‌کند و اسفنکتر مقعدی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. این نوع از فیستول از انواع ساده این بیماری به شمار می‌رود.
به نقل از سایت ncbi.nlm.nih.gov:
Anal fistula occurs most commonly when the anal glands Understanding anorectal anatomy. The classification of anorectal fistulas is as follows: A Intersphincteric fistula، A Transsphincteric fistula، A Suprasphincteric fistula، Extrasphincteric fistula
فیستول مقعدی اغلب در نتیجه عفونت غدد مقعدی ایجاد می‌شود. درک آناتومی ناحیه مقعد برای طبقه‌بندی انواع فیستول ضروری است. فیستول‌های مقعدی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند: فیستول اینتر اسفنکتریک، فیستول ترانس فنکتریک، فیستول فیستول سوپراسفنکتریک و فیستول اکسترا اسفنکتریک.
درمان فیستول مقعدی
درمان فیستول مقعدی با توجه به اینکه نوع این بیماری چیست و تا چه حد پیشرفت کرده متفاوت است. در ابتدا باید پزشک وضعیت بیمار را بررسی کند و با توجه به شرایط بیمار از روش‌های مختلف درمان فیستول مقعدی جهت بهبود این بیماری استفاده نماید.
از جمله درمان‌هایی که برای فیستول مقعدی توصیه می‌شود موارد زیر هستند:
تکنیک فیستولوتومی
روش فیستولومی، یکی از کاربردی‌ترین انواع روش‌های درمانی است که برای مداوای این بیماری از آن استفاده می‌شود. در این روش با ایجاد یک برش در طول فیستول محتویات فیستول خارج می‌شود و حدود دو ماه زمان می‌برد تا ترمیم از داخل به خارج صورت گیرد.
تکنیک فلپ ادوانسمنت یا پیشرفته
این روش جراحی مناسب افرادی است که فیستول‌های پیچیده‌تری دارند. در این روش جراح فیستول را بریده یا می‌خراشد و پس از آن از بافت روده یا پوست اطراف مقعد برای ترمیم کمک گرفته می‌شود.
روش استن یا ستون (seton)
ستون در واقع نوعی نخ جراحی است. امروزه از این نخ یا لوله تخلیه برای باز ماندن مجرای فیستول استفاده می‌کنند تا عفونت داخل فیستول تخلیه شود. این نخ یا لوله باید چند هفته در فیستول باقی بماند تا فیستول به شکل کامل تخلیه شود.
پلاگین بیولوژیکی
یکی از روش‌های درمان فیستول استفاده از پلاگین بیولوژیکی است. برای ایجاد این پلاگین از مخاط روده بیمار استفاده می‌کنند. سپس این پلاگین را داخل مجرای فیستول بخیه می‌زنند تا به مرور بافت جدیدی در اطراف پلاگین رشد کند و بیماری مداوا شود.
چسب فیبرین
استفاده از چسب فیبرین نیز به عنوان روش درمان فیستول مقعدی رایج است. در این روش این چسب را که حاوی ماده مخصوصی است به داخل کانال فیستول تزریق می‌کنند. چسب فیبرین کمک می‌کند فیستول به خوبی مهروموم شود و به مرور بیماری بهبود یابد.
ابلیشن آندوسکوپی
در این روش جراح یک آندوسکوپ را وارد فیستول کرده و پس از آن یک الکترود را از داخل آندوسکوپ عبور می‌دهد تا به مهروموم کردن فیستول بپردازد.
روش لیفت
این روش به طور معمول به دو شکل انجام می‌شود. در ابتدا یک نخ ستون در داخل فیستول می‌گذارند تا عرض فیستول کمی بیشتر شود. سپس جراح بافت آلوده فیستول را برداشته و دهانه آن را می‌بندد.
لیزر فیستول مقعدی
در روش لیزر فیستول مقعدی، به جای استفاده از تیغ و کوتر از لیزر CO2 استفاده می‌کنند و سپس با استفاده از لیزر کم‌توان به درناژ و ترمیم زخم فیستول می‌پردازند. این روش یکی از بهترین روش‌های درمان فیستول مقعدی به شمار می‌رود؛ زیرا بدون درد و خونریزی است و دوره نقاهت طولانی ندارد.
کلام پایانی
آشنایی با انواع فیستول مقعدی بسیار مهم است تا افراد مبتلا به این بیماری بتوانند با آگاهی بیشتری روند درمان بیماری خود را پیش بگیرند. فیستول مقعدی با توجه به اینکه کدام ناحیه نشیمنگاه یا مقعد را درگیر خود کرده انواع مختلفی دارد که باید توسط پزشک تشخیص داده شود و درمان متناسب با آن انتخاب گردد. بسیار مهم است افراد با مشاهده علائم فیستول هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص کولورکتال مراجعه کنند تا درمان بیماری آنها آغاز شود و به این ترتیب با روش‌های درمانی ساده‌تری فیستول مقعدی درمان گردد.
منبع:
