فیستولوتومی یکی از روش‌های درمان بیماری فیستول است که نقش مهمی در مداوای این بیماری دارد. بیماری فیستول باعث اتصال غیرطبیعی بخش انتهایی روده بزرگ به پوست اطراف دهانه مقعد می‌شود و برای مداوای آن به روش‌های مهم درمانی همچون فیستولوتومی نیاز است. بسیار مهم است بیماران پیش از انتخاب این روش درمانی با این روش و نحوه انجام آن آشنا باشند تا بتوانند با اطلاعات کامل دست به انتخاب بزنند.
آشنایی با فیستولوتومی
فیستولوتومی یکی از انواع روش‌های جراحی برای درمان فیستول به شمار می‌رود. در طی این روش پزشک برشی را در ناحیه مقعد به وجود می‌آورد تا از طریق آن اتصال غیرطبیعی بین دو اندام را باز کند. این روش درمانی بیشتر مناسب فیستول‌های ساده یا فیستول‌هایی است که در پایین و نزدیک اسفنکترهای مقعدی به وجود می‌آیند.
فیستولوتومی در صورتی که فیستول کوچک و کم‌عمق باشد ممکن است در داخل مطب و با بی‌حسی موضعی در زمانی کمتر از یک ساعت قابل انجام باشد؛ اما زمانی که فیستول بزرگ‌تر است باید حتماً بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گیرد و جراحی در اتاق عمل بیمارستان انجام شود.
این روش درمانی مناسب فیستول‌های پیچیده نیست؛ زیرا این فیستول‌ها در بالای اسفنکتر مقعدی قرار دارند و به دلیل اینکه بافت‌های آسیب‌پذیر با این فیستول‌ها در ارتباط‌اند عمل جراحی فیستولوتومی می‌تواند باعث بی‌اختیاری مدفوع در برخی از افراد شود.
عمل جراحی فیستول مقعدی
عمل جراحی فیستول مقعدی که بسیاری از افراد آن را با نام فیستولوتومی می‌شناسند یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان بیماری فیستول است. در این روش از چاقوی جراحی برای برش دادن و دسترسی به فیستول استفاده می‌شود. برای درمان فیستول جراح مسیر غیرطبیعی یا همان مجرای فیستول را می‌شکافد و به تخلیه عفونت و قطع و حذف بخشی از موضع درگیر با بیماری می‌پردازد. پس از آن جراح ناحیه را بخیه می‌زند و یا ناحیه را بدون بخیه رها می‌کند تا ناحیه از داخل به سمت خارج ترمیم شود. ترمیم این زخم چیزی در حدود ۱ تا ۲ ماه زمان می‌برد و در نهایت جای یک شیار کوچک بر روی پوست باقی می‌ماند.
در مورد فیستول‌هایی که پیچیده و عمیق‌تر هستند ممکن است نیاز باشد پزشک بخشی از عضله را قطع کند. همچنین اگر همه کانال‌های فیستول در یک عمل جراحی پیدا نشود ممکن است عمل فیستولوتومی در دو مرحله انجام گیرد.
هدف از فیستولوتومی چیست؟
هدف اصلی فیستولوتومی برداشتن تمام چرک و مایعات از ناحیه یا بافت‌های آسیب‌دیده است. این کار به بهبود سریع‌تر این بیماری کمک می‌کند و باعث می‌شود این شکاف غیرطبیعی بسته شود. این جراحی همچنین در کاهش آسیب به اسفنکتر مقعد بسیار مؤثر است. بسیار مهم است بیماران در نظر داشته باشند بیماری فیستول نباید به حال خود رها شود تا خودبه‌خود بهبود یابد؛ زیرا فیستول در صورت عدم درمان می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد یا منجر به عوارضی مانند سرطان مقعد یا سپسیس شود.
مزایا و معایب فیستولوتومی
بسیار مهم است بیماران مبتلا به فیستول پیش از انتخاب روش فیستولوتومی با مزایا و معایب این روش درمانی آشنا باشند تا بتوانند با آگاهی کامل از این روش برای درمان بیماری خود استفاده کنند:
مزایای روش فیستولوتومی
از جمله مزایایی که باعث می‌شود روش فیستولومی یک روش مؤثر برای درمان این بیماری باشد موارد زیر هستند:
- روش فیستولوتومی می‌تواند برای فیستول‌های کوچک روشی مؤثر باشد.
- احتمال بازگشت دوباره فیستول در صورت انجام درست این جراحی می‌تواند بسیار کاهش پیدا کند.
- این روش در صورتی که فیستول کوچک باشد با بی‌حسی موضعی در مطب‌ها قابل انجام است.
معایب روش فیستولوتومی
از جمله مواردی که باعث می‌شود در بسیاری موارد پزشکان این روش درمانی را انتخاب نکنند موارد زیر هستند:
- خونریزی شدید
- تشکیل لخته خون در ناحیه
- درد
- احتمال آسیب به عضله مقعدی
- بی‌اختیاری در کنترل مدفوع و گاز روده
- تنگی دریچه مقعدی
- احتمال ایجاد عفونت
- احتباس ادرار و مدفوع
- هزینه بالای جراحی
- احتمال نیاز به بیهوشی و بستری در بیمارستان
- دوره نقاهت طولانی در حدود ۱ تا ۲ ماه
معایب روش جراحی فیستولوتومی باعث می‌شود بسیاری مواقع پزشکان از روش‌های درمانی جایگزینی همچون لیزردرمانی برای مداوای این بیماری استفاده کنند.
مراقبت‌های بعد از فیستولومی
یکی از موارد بسیار مهمی که می‌تواند بر روی نتیجه جراحی فیستولومی اثر بگذارد مراقبت‌های بعد از فیستولومی است. بسیار مهم است بیماران موارد زیر را حتماً پس از جراحی خود در نظر داشته باشند تا به بهبود کامل بیماری پس از جراحی کمک شود:
مراقبت از زخم و پانسمان کردن آن
پس از جراحی فیستولومی پزشک دستورالعمل‌هایی را برای مراقبت از ناحیه جراحی شده به بیمار می‌دهد. در این مراقبت‌ها باید زخم طبق تجویز پزشک تمیز شده و با گاز پوشانده شود. این کار کمک می‌کند تا از التیام پوست روی زخم که می‌تواند باعث ایجاد فیستول دیگری در ناحیه گردد، جلوگیری شود. در واقع زخم باید از داخل به بیرون التیام پیدا کند و التیام پوست از روی زخم می‌تواند باعث عدم بهبود کامل فیستول شود.
استراحت پس از جراحی
از دیگر مراقبت‌های پس از فیستولومی استراحت کردن است. به طور معمول از بیماران خواسته می‌شود تا ۲۴ ساعت اول استراحت کنند و برای انجام کارها از اعضای خانواده یا دوستان کمک بخواهند.
عدم انجام فعالیت‌های سنگین
به طور معمول پزشک از بیمار می‌خواهد ۵ تا 7 روز از فعالیت‌های شدید از جمله ورزش و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند. همچنین ممکن است پزشک از بیمار بخواهد برای از سر گرفتن تمام فعالیت‌های عادی و روزمره کمی بیشتر به بدن خود زمان دهد.
استفاده از ملین‌ها
برای اینکه به ناحیه جراحی شده فشاری وارد نشود بسیار مهم است که از عارضه‌هایی همچون یبوست جلوگیری کرد. یکی از راه‌هایی که می‌تواند در جلوگیری از یبوست و درمان آن مؤثر باشد استفاده از ملین‌ها است. برای استفاده از ملین‌ها می‌توان با پزشک مشورت کرد.
رژیم غذایی پر فیبر
رژیم غذایی بعد از عمل فیستول نیز می‌تواند نقش مهمی در عدم ابتلای فرد به یبوست داشته باشد. به بیماران توصیه می‌شود یک رژیم حاوی میوه‌ها و سبزی‌ها برای خود تدارک ببینند و آب کافی بنوشند تا از مشکلاتی نظیر یبوست جلوگیری شود.
آیا فیستولومی تنها راه درمان فیستول است؟
در جواب این سؤال باید گفت خیر. روش فیستولومی یکی از راه‌های درمان بیماری فیستول به شمار می‌رود و برای درمان فیستول می‌توان از روش‌های دیگری همچون موارد زیر نیز استفاده کرد:
- روش جراحی فیستول با تکنیک فلپ ادوانسمنت یا پیشرفته
- جراحی فیستول با روش استن یا ستون (seton)
- جراحی فیستول مقعدی با تیغ و کوتر
- پلاگین بیولوژیکی
- استفاده از چسب فیبرین
- لیزر درمانی فیستول
روش‌های نام‌برده از جمله روش‌هایی هستند که جهت درمان فیستول مقعدی پزشکان از آنها استفاده می‌کنند. اینکه کدام روش مناسب بیمار است به وضعیت بیماری فرد و پیچیده بودن فیستول باز می‌گردد که پس از معاینه بیمار مشخص می‌شود.
کلام پایانی
فیستولومی یکی از روش‌های درمان بیماری فیستول به شمار می‌رود. این روش درمانی با توجه به وضعیت فیستول انتخاب می‌شود و می‌تواند در داخل مطب و یا در صورت بزرگ بودن فیستول در بیمارستان انجام گیرد. فیستولومی دارای مزایا و معایبی است؛ اما به دلیل اینکه معایب این روش در مواردی بیشتر از مزایای آن است پزشکان از روش‌های درمانی دیگری به جای آن استفاده می‌کنند تا این بیماری به بهترین شکل ممکن مداوا شود.
منابع:
