کاربرد معاینه مقعدی یا Anoscopy در تشخیص بسیاری از ناهنجاری‌های دستگاه گوارش و به‌خصوص ناراحتی‌های ناحیه مقعد و راست‌روده است. این کار توسط دستگاهی به نام آنوسکوپ انجام می‌شود و در واقع معاینه مقعدی یا نوعی چکاپ سرپایی محسوب می‌شود. معاینه مقعدی راهی مناسب برای تشخیص برخی از بیماری‌ها در این ناحیه است و بیمار به آمادگی‌هایی پیش از انجام آن نیاز دارد. در مقاله امروز به موضوع کاربرد معاینه مقعدی یا Anoscopy چیست و چگونه انجام می‌شود؟ به‌صورت کامل خواهیم پرداخت.
معاینه مقعدی یا Anoscopy چیست؟
معاینه مقعدی یا Anoscopy روشی سرپایی برای بررسی عارضه‌های روده، مقعد و تشخیص هرگونه آسیب و عفونت در این ناحیه است. معاینه مقعدی به پزشک کمک می‌کند که به‌راحتی ناهنجاری‌های ناحیه مقعد و راست‌روده را تشخیص دهد. برای معاینه مقعدی یا Anoscopy پزشک یک دستگاه به نام آنوسکوپ را در مقعد بیمار قرار می‌دهد. این دستگاه از پلاستیک (یکبار مصرف) یا فولاد ضدزنگ (قابل استریل) تهیه شده است که با داخل شدن به راست‌روده امکان تشخیص بیماری را به پزشک می‌دهد.
کاربرد معاینه مقعدی یا Anoscopy چیست؟
شاید برای بسیاری سؤال باشد که کاربرد معاینه مقعدی یا Anoscopy چیست و یا معاینه مقعدی به تشخیص کدام بیماری‌ها کمک می‌کند. در ادامه به بیماری‌هایی اشاره می‌کنیم که با استفاده از آنوسکوپی قابل‌تشخیص هستند:
سرطان
سرطان در بیشتر مواقع در روده بزرگ و بخش‌های بالایی دستگاه گوارش دیده می‌شود؛ اما در موارد نادر ممکن است در بخش انتهایی روده به وجود آید. از جمله کاربرد معاینه مقعدی یا Anoscopy تشخیص این بیماری در ناحیه راست‌روده دستگاه گوارش است.
شقاق یا فیشر
شقاق یا فیشر به یک پارگی و شکاف نازک در دهانه مقعد گفته می‌شود. ممکن است پزشک نیاز ببیند که برای تشخیص این بیماری از معاینه مقعدی استفاده کند.
بواسیر یا هموروئید
بواسیر یا هموروئید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی است که بر اثر آن رگ‌های ناحیه مقعد یا انتهای راست‌روده دچار تورم، التهاب و حتی پارگی می‌شوند. از جمله کاربرد معاینه مقعدی یا Anoscopy تشخیص این بیماری است. بسیاری مواقع پزشکان از این روش برای اطمینان از تشخیص خود استفاده می‌کنند.
آبسه مقعدی
آبسه مقعدی یکی دیگر از بیماری‌های نشیمنگاهی است که بر اثر انسداد غدد اطراف مقعد، بیماری‌های التهابی روده، عفونت‌های مقاربتی و... رخ می‌دهد. از جمله کاربرد معاینه مقعدی یا Anoscopy این است که این بیماری را به‌درستی تشخیص دهد.
پولیپ روده
به رشد غیر سرطانی سلول‌های دیواره روده یا روده بزرگ پولیپ می‌گویند که به طور معمول خوش‌خیم هستند. برخی مواقع این پولیپ‌ها می‌توانند سرطانی شوند که معاینه مقعدی می‌تواند در تشخیص و درمان این عارضه‌ها کمک کند.
بررسی غده پروستات در مردان
یکی از عارضه‌های شایع در مردان سرطان پروستات است. توصیه می‌شود برای بررسی این مسئله مردان در سنین بالا به شکل سالانه معاینه مقعدی یا Anoscopy را انجام دهند.
زگیل تناسلی
این بیماری به طور معمول با مشاهده مستقیم پزشک تشخیص داده می‌شود؛ اما گاهی ممکن است زائده در داخل مقعد قرار داشته باشد و با چشم غیرمسلح قابل دیدن نباشد. در چنین مواقعی پزشک از دستگاه آنوسکوپ برای باز کردن دریچه مقعد و بررسی ناحیه استفاده می‌کند.
نحوه آمادگی بیمار برای معاینه مقعدی یا Anoscopy
پیش از انجام معاینه مقعدی بیمار باید مثانه و روده خود را به شکل کامل تخلیه کند تا هیچ‌گونه مانعی در مسیر دستگاه نباشد و تشخیص به‌درستی صورت گیرد. ممکن است برای تخلیه روده پزشک از بیمار بخواهد ملین یا انما مصرف کند تا پیش از انجام این کار روده او کاملاً خالی باشد.
چگونگی معاینه مقعدی یا Anoscopy
برای معاینه مقعدی از بیمار خواسته می‌شود تا لباس خود را درآورد و به شکل دوزانو و خمیده به سمت جلو روی تخت قرار گیرد. گاهی نیز ممکن است از بیمار بخواهند به پهلو دراز بکشد و دو زانوی خود را به داخل شکم جمع کند.
پس از آن، دستگاه آنوسکوپ را پزشک داخل مقعد و رکتوم بیمار می‌کند. دستگاه آنوسکوپ یک لوله توخالی نسبتاً سفت است که طولی در حدود 3 تا ۵ اینچ و عرضی در حدود 2 اینچ دارد. این لوله نوری با روشن کردن داخل مقعد به پزشک امکان می‌دهد تا به‌راحتی ناحیه داخل رکتوم را بررسی کند.
زمانی که پزشک آنوسکوپ را وارد رکتوم می‌کند از بیمار می‌خواهد تا عضلات داخلی خود را منقبض کند و حالتی مانند دفع مدفوع داشته باشد. این کار به این دلیل است تا آنوسکوپ به شکل صحیح در جای خود قرار گیرد. زمانی که پزشک بررسی‌های خود را انجام داد به‌آرامی آنوسکوپ را از مجرای رکتال خارج می‌کند. این کار چیزی در حدود 2 دقیقه به طول می‌انجامد.
آیا آزمایش‌های دیگری همراه با آنوسکوپی لازم است؟
برخی مواقع ممکن است پزشک از بیمار بخواهد تا آزمایش‌های دیگری را در کنار آنوسکوپی انجام دهد. این آزمایش‌ها به شرح زیر هستند:
- معاینه رکتوم دیجیتال: در این روش پزشک انگشت خود را که با دستکش روغن‌کاری شده پوشانده، از ناحیه مقعد وارد راست‌روده می‌کند تا هرگونه ناهنجاری در ناحیه مقعد را بررسی نماید.
- نمونه‌برداری یا بیوپسی: ممکن است با توجه به نتایج معاینه مقعد یا آنوسکوپی پزشک از بافت کانال رکتوم نمونه‌برداری کند تا بر روی آن آزمایش‌های بیشتری را انجام دهند.
عوارض و خطرات احتمالی معاینه مقعدی یا Anoscopy
معاینه مقعدی یا Anoscopy یک روش بدون درد و عارضه است. فقط ممکن است برخی از افراد در هنگام انجام این کار احساس فشار یا تمایل به اجابت مزاج داشته باشند. همچنین اگر فردی مبتلا به بواسیر باشد احتمال دارد که کمی خونریزی را تجربه کند.
تفاوت آنوسکوپی و کولونوسکوپی در چیست؟
این دو روش کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند؛ زیرا برای انجام کولونوسکوپی پزشک با استفاده از لوله‌ای به نام کولونوسکوپ تمام طول روده بزرگ از جمله مقعد، رکتوم و کولون را بررسی می‌کند. این روش کمی زمان‌بر است و بیمار برای انجام آن باید آمادگی‌های قبلی داشته باشد و همچنین ممکن است برای این کار بیهوش شود. اگرچه کولونوسکوپی می‌تواند علائمی از بیماری‌های مقعدی را نشان دهد اما نمی‌تواند جایگزین آنوسکوپی برای شناخت مشکلات ناحیه مقعد شود.
کلام پایانی
آشنایی با اینکه کاربرد معاینه مقعدی یا Anoscopy چیست و چگونه انجام می‌شود؟ برای افرادی که دچار بیماری‌های ناحیه مقعدی هستند می‌تواند بسیار مفید باشد. معاینه مقعدی روش مهمی در تشخیص برخی بیماری‌ها همچون سرطان، شقاق، بواسیر، پولیپ‌های رکتال و... است و می‌تواند در تشخیص بهتر به پزشک کمک کند. برای انجام این کار بیمار باید مثانه و روده خود را تخلیه کند و سپس معاینه مقعد با استفاده از دستگاه آنوسکوپ انجام می‌گیرد. این روش یک معاینه سرپایی محسوب می‌شود و می‌تواند نقش مهمی در تشخیص بیماری‌های ناحیه مقعد داشته باشد.
منابع:
