شقاق مقعدی یا Anal Fissure زمانی اتفاق می‌افتد که پوست مقعد دچار پارگی یا ترک شود. شقاق مقعد باعث خونریزی و درد در ناحیه مقعد میشود. این خونریزی ممکن است قرمز روشن باشد و خون پس از پاک کردن در توالت یا روی دستمال توالت دیده میشود.
فیشر مقعدی میتواند باعث ایجاد درد در حین و بعد از اجابت مزاج شود که از خفیف تا شدید متغیر است. همچنین شقاق حتی به صورت حاد یا مزمن ایجاد میشود.
برای کسب اطلاعات بیشتر ویدئو زیر را مشاهده کنید:
شقاق مقعد یا فیشر چیست؟
همانطور که در قسمت بالا اشاره کردیم، شقاق مقعد یا فیشر یعنی پارگی یا ترک خوردگی که در کنار سوراخ مقعد ایجاد میشود و میتواند باعث درد و خونریزی و اختلال در مدفوع شود.
شقاق مقعدی ممکن است حاد یا مزمن باشد. شقاق حاد که شایع‌تر است، ممکن است با استفاده از درمان‌های خانگی بهبود یابد. شقاق مزمن مقعد که شایع نیست، یک مشکل طولانی مدت است. شقاق‌های مزمن اغلب نیاز به درمان شدیدتری از یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی داشته باشند که میتواند شامل جراحی نیز باشد. این مقاله شامل توضیحاتی در مورد شقاق مقعد و نحوه تشخیص و درمان این عارضه دردناک است.
به نقل از سایت my.clevelandclinic.org:
An anal fissure is a crack or tear in the lining of your anal canal. It’s a common cause of anal pain and rectal bleeding, especially during bowel movements (pooping). Anal trauma usually causes a fissure, especially from straining to pass hard stools. Anal fissures can occur suddenly or gradually
شقاق مقعدی چیزی شبیه به یک ترک یا پارگی کوچک در پوست مقعد شماست. این یکی از دلایل اصلی درد در ناحیه مقعد و خونریزی، مخصوصاً هنگام اجابت مزاج هست. معمولاً این مشکل به خاطر فشار زیاد هنگام دفع مدفوع سفت و خشک ایجاد میشود و باعث ایجاد یک آسیب کوچک در پوست مقعد میشود. شقاق مقعدی میتواند خیلی سریع یا به مرور زمان ایجاد شود.
انواع بیماری شقاق مقعد یا فیشر
شقاق مقعد ممکن است به دو نوع حاد و مزمن تقسیم شوند:
| ویژگی‌ها | شقاق مقعدی حاد | شقاق مقعدی مزمن |
| درد شدید هنگام دفع مدفوع | دارد | دارد |
| خونریزی | دارد | دارد |
| سوزش یا خارش ناحیه مقعد | دارد | دارد |
| ترک یا زخم در پوست اطراف مقعد | دارد | دارد |
| لمس توده در اطراف مقعد | ندارد | دارد |
| اسپاسم مقعد | ندارد | دارد |
| درمان خودبه‌خودی | ندارد | ندارد |
| بهبودی کامل با مراقبت‌های خانگی | ممکن است | ممکن نیست |
شقاق حاد مقعد
هنگامی که علائم شقاق مقعدی با درمان در عرض حدود شش هفته بهبود یابند، حاد در نظر گرفته میشود. شقاق حاد مقعدی ممکن است با درمان هر علت زمینه‌ای مانند یبوست (دفع مدفوع بزرگ و سفت) بهبود یابد.
شقاق مزمن مقعدی
شقاق مزمن مقعد شقاقی است که بیش از شش هفته طول می‌کشد. در یک شقاق مزمن، درمان‌های محافظه کارانه‌تر در خانه جواب نداده‌اند. در این صورت ممکن است برای بهبودی به تزریق یا جراحی نیاز باشد.
علائم شقاق مقعدی (فیشر)
علائم شقاق مقعدی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- خونریزی از ناحیه مقعد
- درد در ناحیه مقعد هنگام اجابت مزاج
- درد در ناحیه مقعد که ساعت‌ها بعد از اجابت مزاج ادامه دارد.
- حساسیت یا ناراحتی در ناحیه مقعد
علل شقاق مقعدی چیست؟
چندین علت بالقوه و عوامل خطر برای ایجاد شقاق مقعدی وجود دارد. این موارد عبارتند از:
- یبوست: مدفوع سفت ناشی از یبوست یک عامل خطر است.
- اسهال مزمن: مدفوع شل یا مکرر است.
- عفونت‌های مقاربتی (STIs): این عفونت‌ها شامل سیفلیس و تبخال هستند و در طول تماس جنسی منتشر می‌شوند.
- بیماری التهابی روده (IBD): این شرایط التهاب دستگاه گوارش را نشان می‌دهد و ممکن است اسهال مزمن ایجاد کند.
- ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV): این ویروس سیستم ایمنی را مهار می‌کند و از طریق مایعات بدن از جمله از طریق رابطه جنسی منتقل میشود.
- سرطان مقعد
- زایمان
- جراحی مقعد
- رابطه جنسی مقعدی
- سل: این عفونت باکتریایی ممکن است در ناحیه مقعد رخ دهد و منجر به زخم یا شقاق شود.
شقاق مقعد در نوزادان و کودکان شایع است، اما اغلب برای هر فردی در هر مرحله از زندگی اتفاق می‌افتد. در نوزادان و کودکان، علت معمولاً دفع مدفوع بزرگ و سفت است.
خونریزی شقاق خطرناک است؟
شقاق مقعد به این دلیل که یک زخم در ناحیه مقعد است و در هنگام اجابت مزاج خصوصا اگر فرد دارای یبوست باشد، به آن فشار می‌آید، معمولاً در اکثر اوقات با خونریزی همراه است. اما چنین چیزی به این معنی نیست که خونریزی شقاق خطرناک نمی‌باشد.
بلکه برعکس؛ شما باید هر زمان که احساس کردین دچار این زخم شده‌اید فوراً به دکتر متخصص مراجعه کنید تا در اسرع وقت بیماری و شدت آن را تشخیص دهد.
تشخیص شقاق مقعدی چگونه انجام میشود؟
تشخیص فیشر معمولاً توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی پس از بحث در مورد علائم و انجام یک معاینه فیزیکی انجام میشود. معاینه فیزیکی به این معنی است که به ناحیه مقعد نگاه کنید تا ببینید آیا دلیل دیگری برای درد یا خونریزی وجود دارد یا خیر. معمولاً از آزمایش‌هایی برای بررسی داخل کانال مقعد استفاده نمیشود، زیرا می‌توانند باعث ناراحتی بیشتری شوند. نگاه کردن به منطقه باید به آرامی و تا حد امکان کوتاه انجام شود.
خون در مدفوع
وجود خون در مدفوع، روی دستمال توالت پس از پاک کردن یا در کاسه توالت هرگز طبیعی نیست. علل شایع خون شامل هموروئید (وریدهای متورم و ملتهب در مقعد یا راست روده) و شقاق هستند؛ اما مهم است که دلایل جدی‌تر دیگر را رد کنید. حتی اگر قبلاً خون در مدفوع دیده شده باشد، باید با یک متخصص صحبت شود.
پیش آگاهی شقاق مقعد یا فیشر
شقاق مقعدی دردناک و ناراحت کننده است. اسفنکتر مقعدی ممکن است زمان ببرد تا بهبود یابد، زیرا دائماً برای حرکات روده استفاده میشود. جستجوی زودهنگام مراقبت پس از بروز علائم و پیروی از توصیه‌های پزشک شقاق می‌توانند کمک کننده باشند. برخی از افراد نیز ممکن است ترجیح دهند برای ارجاع به یک متخصص بیماری‌های گوارشی مانند یک متخصص گوارش، مراجعه کنند.
مقابله با مشکلات گوارشی و توصیف علائم میتواند شرم آور باشد. مهم است که به یاد داشته باشید که متخصصان مراقبت‌های بهداشتی همیشه به بیماران خود در شرایط گوارشی کمک می‌کنند. پرسیدن سوال در مورد هر چیزی که نامشخص است به شما کمک می‌کند تا در مسیر درستی قرار بگیرید.
اکثر موارد شقاق مقعدی با اقدامات خانگی مانند اجتناب از یبوست یا برخی داروها برای درد و اسپاسم بهبود می‌یابند. برخی از افراد دچار شقاق مزمن می‌شوند که ممکن است نیاز به درمان با جراحی داشته باشند. با این حال، جراحی شانس خوبی برای درمان شقاق مقعدی دارد. برای جلوگیری از یک بیماری مزمن و عود کننده، مهم است که اقدامات خودمراقبتی در خانه را رعایت کنید.
درمان غیر جراحی شقاق مقعدی چقدر موفقیت آمیز است؟
شقاق میتواند به راحتی عود کند و کاملاً معمول است که یک شقاق بهبود یافته پس از یک حرکت شدید روده عود کند. حتی پس از ناپدید شدن درد و خونریزی، فرد باید به عادات غذای سالم و خوب را ادامه دهد و از رژیم غذایی حاوی فیبر یا رژیم مکمل فیبر پیروی کند. اگر مشکل بدون دلیل آشکار برگردد، ممکن است ارزیابی بیشتری لازم باشد.
در صورت عدم بهبود شقاق چه کاری می‌توان انجام داد؟
شقاقی که به درمان پاسخ نمی‌دهد باید مجددا معاینه شود. اجابت مزاج سخت یا شل، جای زخم یا اسپاسم عضله اسفنکتر داخلی مقعد، همگی به تاخیر در بهبودی کمک می‌کنند. سایر مشکلات پزشکی مانند بیماری التهابی روده، عفونت‌ها یا رشد مقعدی (تومورهای پوستی) می‌توانند باعث ایجاد علائمی مانند شقاق شوند و بیمارانی که از درد مقعدی مداوم رنج می‌برند باید برای رد این شرایط معاینه شوند.
درمان غیرجراحی شقاق مقعد چقدر موفقیت آمیز است؟
شقاق میتواند پس از یک حرکت شدید روده یا یبوست دوباره عود کند. حتی پس از ناپدید شدن درد و خونریزی، فرد باید به عادات خوب روده ادامه دهد و از رژیم غذایی حاوی فیبر یا رژیم مکمل فیبر پیروی کند. اگر مشکل بدون دلیل آشکار برگردد، ممکن است ارزیابی بیشتری لازم باشد.
سوالات متداول
- شقاق مقعدی یعنی چه؟ آیا همان زخم مقعدی است؟ بله در بسیاری از موارد شقاق مقعدی همان زخم مقعدی است و روش های درمانی آنها مشابه است.
- آیا شقاق مقعدی در نوزادان خطرناک است؟ شقاق مقعدی یا فیشر برای همه سنین یکی از بیماری های نشیمنگاهی خطرناک است، خصوصا در نوزادان و کودکان این عارضه خطرناک‌تر میباشد.
- ایا خونریزی مقعد از علائم شقاق است؟ بله خونریزی مقعدی یکی از علائم شقاق یا به صورت کلی یکی از علائم بیماری‌های نشیمنگاهی میباشد.
- فیشر مقعدی درمان دارد؟ بله قطعا. برای درمان فیشر مقعدی هم میتوانید از طریق عمل جراحی و هم لیزر درمانی شقاق اقدام کنید.
- آیا رابطه جنسی در بیماری شقاق یا فیشر نقشی دارد؟ داشتن رابطه مقعدی شدید و غیربهداشتی میتواند باعث کشیدگی پوست این ناحیه و باعث تشدید این بیماری شود.
- در صورتی که شقاق داریم باید چه بخوریم؟ رژیم غذایی سرشار از فیبر یکی از بهترین رژیم های غذایی برای افرادی است که به فیشر مقعدی مبتلا هستند.
کلام آخر
شقاق مقعدی یک ترک یا پارگی در کانال مقعد است. درمان میتواند شامل مدیریت یبوست، استفاده از داروهای موضعی و در برخی موارد انجام جراحی باشد. اکثر افراد با اقدامات محافظه کارانه به خوبی عمل می‌کنند و این شکاف عود نمی کند. شقاق مقعدی میتواند دردناک بوده و خون ریزی نیز داشته باشد. با این حال، شقاق مقعدی یک مشکل رایج است و اکثر افراد با درمان‌های محافظه کارانه به خوبی عمل می‌کنند. شقاق احتمالا بهبود می‌یابد و عود نمی‌کند. با این حال، اگر این وضعیت مزمن شود یا پس از درمان عود کند، گزینه‌های جراحی می‌توانند مشکل را به کلی حل کنند.
منبع:
