جوش مقعد به یک نوع عفونت پوستی یا باکتری‌هایی گفته می‌شود که در ناحیه مقعد به وجود می‌آید. جوش مقعد گاهی می‌تواند بسیار آزاردهنده و دردناک باشد و باعث شود فرد هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام نماید. علت جوش مقعدی به موارد متعددی همچون تعریق، وجود باکتری، تغییرات هورمونی و موارد دیگر باز می‌گردد که قابل کنترل هستند. در مقاله امروز به علت جوش مقعد چیست؟ و درمان خانگی و دارویی آن خواهیم پرداخت.
جوش مقعدی چیست؟
به جوش مقعدی Anal Boils یا Anal pimples نیز گفته می‌شود. جوش مقعدی یک عفونت پوستی یا باکتریایی محسوب می‌شود که در ناحیه مقعد به وجود می‌آید. مقعد نیز مانند سایر قسمت‌های بدن می‌تواند دچار جوش به شکل «پاپول»، «پوسچول» یا «ندول» شود. جوش‌های در ناحیه مقعد به طور معمول بدون درد هستند و زمانی که فرد به توالت می‌رود تحریک می‌شوند. زمانی که جوش مقعد عفونی شود به آن آبسه مقعدی می‌گویند که باعث به وجود آمدن برجستگی‌های عفونی در ناحیه مقعد می‌شود. جوش مقعدی به دو شکل سطحی و عمقی ایجاد می‌شود که نوع عمیق آن مشکلات و علائم بیشتری را در پی دارد.
جوش مقعدی از هر نوعی که باشد نیازمند درمان است؛ زیرا عدم درمان می‌تواند آسیب به بافت‌های اطراف و عوارض دیگر را به همراه داشته باشد. از جمله این عوارض می‌توان به مواردی همچون فیستول، کیست مویی، انتقال عفونت به دیگر قسمت‌های بدن و... اشاره کرد.
علت جوش مقعدی
به‌صورت کلی می‌توان گفت همانند دیگر جوش‌ها، جوش مقعدی به دلیل بسته شدن منافذ پوست ایجاد می‌شود. در روی پوست، منافذ، حفره‌ها یا سوراخ‌های کوچکی وجود دارند که در زیر آنها فولیکول قرار گرفته است. فولیکول از مو و غده چربی تشکیل شده و چربی و روغن موجود در آن باعث نرم نگه داشتن پوست و از بین بردن سلول‌های مرده می‌شود. زمانی که غده‌های چربی فعالیت بیشتری داشته باشند و چربی بیشتری را تولید کنند این مسئله می‌تواند به بسته شدن و گرفتگی منافذ بینجامد. اینکه چه عواملی باعث فعال شدن غده‌های چربی می‌شوند به شرح زیر هستند:
تعریق
تعرق و رطوبت می‌تواند در هر بخشی از پوست و به‌خصوص اطراف ناحیه مقعد در زیر پوست گیر کند و بیرون نیاید. این مسئله می‌تواند باعث جوش زدن شود.
هورمون‌ها
بسیاری از تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری و شرایط تنش‌زا می‌تواند به افزایش فعالیت غدد چربی و تولید بیشتر سبوم بینجامد.
باکتری
ناحیه مقعد در واقع بخشی از بدن است که مدفوع از آن خارج می‌شود. باکتری‌های بسیاری در این ناحیه وجود دارند و حتی فعالیت‌هایی نظیر رابطه جنسی می‌تواند باعث زیادتر شدن باکتری‌ها در این نقطه از بدن شود. برخی مواقع سیستم ایمنی بدن غدد چربی را تحریک می‌کند تا به باکتری‌های موجود واکنش نشان دهند و این مسئله جوش زدن را در پی دارد.
ژنتیک
بسیاری از مشکلات پوستی همچون به وجود آمدن انواع جوش و آکنه به ژنتیک باز می‌گردد.
بهداشت
افرادی که بهداشت در ناحیه مقعدی را رعایت نمی‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به جوش‌های مقعدی هستند.
تحریک پوست
تحریک پوست به‌وسیله پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان، و نشستن‌های طولانی‌مدت می‌تواند باعث جوش مقعدی شود. این موارد باعث می‌شوند که هوا به‌راحتی در ناحیه مقعد جریان نداشته باشد و با تعریق بیشتر، حساسیت و سوزش پوست و جوش به وجود آید.
روش‌های جلوگیری از جوش مقعدی
برای جلوگیری از جوش مقعدی می‌توانید از روش‌های زیر استفاده نمایید:
- از پوشیدن لباس‌های تنگ و پلاستیکی خودداری کنید؛ زیرا می‌توانند باعث تعریق بیشتر و تحریک پوست شوند.
- بعد از ورزش حتماً لباس‌ها را تعویض کنید و دوش بگیرید.
- سعی کنید از لباس‌های نخی بیشتر استفاده کنید.
- اگر به ژیلت یا تیغ حساسیت دارید برای اصلاح نواحی حساس از وسیله‌های دیگری استفاده کنید.
- از دستمال مرطوب به‌خصوص مدل‌هایی که با MI ساخته شده‌اند، خودداری نمایید.
- اگر به فولیکولیت مبتلا هستید حتماً آن را درمان کنید تا نیاز به درمان‌های تهاجمی‌تر نداشته باشید.
درمان جوش مقعدی
درمان جوش مقعدی یا آبسه مقعدی بسیار پر اهمیت است؛ زیرا عدم درمان می‌تواند باعث ابتلا فرد به بیماری فیستول شود. درمان این عارضه به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم:
درمان خانگی جوش مقعدی
برخی روش‌های درمان خانگی نیز برای برطرف کردن این عارضه مفید هستند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف میوه‌هایی همچون انگور، گلابی، هندوانه و پرتقال می‌تواند برای افراد مبتلا به این عارضه مفید باشد.
- استفاده از دم‌نوش گیاه افسنطین برای درمان جوش مقعدی نیز کمک‌کننده است.
- مالیدن مقداری عسل به دلیل خواص ضدعفونی‌کننده بر روی موضع می‌تواند مفید باشد.
- نشستن در جوشانده گیاه زراوند می‌تواند به درمان جوش مقعدی کمک کند.
لازم به ذکر است درمان‌های خانگی باید حتماً تحت‌نظر پزشک انجام شوند؛ زیرا وضعیت جوش مقعدی بسیاری از افراد در حالتی است که با این روش‌ها قابل‌درمان نیست و تأخیر در روند درمان می‌تواند نتایج منفی ایجاد کند.
درمان دارویی جوش مقعدی
بسیاری مواقع ممکن است پزشک پیش از انجام جراحی و تخلیه جوش استفاده از روش‌های درمانی زیر را توصیه کند:
- داروهای ضد آکنه که برای درمان جوش‌های صورت و پشت استفاده می‌شوند، می‌توانند به درمان جوش مقعدی کمک کنند.
- برخی کرم‌های رتینوئیدی می‌توانند در درمان جوش مقعدی مؤثر باشند.
- استفاده از صابون‌های آنتی‌باکتریال و مواد ضدعفونی‌کننده نیز می‌توانند به درمان جوش مقعدی کمک کنند.
روش جراحی یا لیزر جوش مقعدی
گاهی نیاز است تا با تخلیه چرک، جوش درمان شود. با توجه به اینکه شدت عفونت جوش و یا آبسه چقدر است این کار در مطب تحت بی‌حسی و یا در اتاق عمل و تحت بیهوشی انجام می‌شود.
اگر جوش عمیق نباشد درمان جوش مقعدی در محیط مطب و در شرایط استریل انجام می‌گیرد. برای تخلیه یک برش سطحی بر روی جوش ایجاد می‌کنند و پس از تخلیه و شستشوی آن یک گاز استریل بر روی موضع قرار می‌دهند.
درصورتی‌که جوش مقعدی عمیق باشد این کار در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌شود. برای درمان یک برش عمیق روی جوش می‌زنند تا چرک تخلیه شود. جراحی جوش مقعدی نیاز به بستری فرد در بیمارستان دارد تا داروهای ضددرد برای تسکین به فرد داده شود. درصورتی‌که درمان جوش مقعدی عمیق، با لیزر انجام شود بیمار درد و خونریزی کمتری را تجربه می‌کند و زخم حاصل از جوش مقعد نیز سریع‌تر روند بهبودی را طی می‌کند.
پس از درمان به طور معمول داروهای آنتی‌بیوتیک به فرد تجویز می‌شود؛ به‌خصوص اگر فرد دچار بیماری‌هایی همچون سرکوب سیستم ایمنی، دیابت، اختلالات دریچه قلب و... باشد.
بیماری‌های مشابه جوش مقعدی
زمانی که پزشکان به بررسی جوش مقعدی می‌پردازند بیماری‌های دیگر ناحیه نشیمنگاهی را نیز در نظر میگیرند؛ زیرا جوش‌ها ممکن است به دلیل بیماری‌های دیگری به وجود آمده باشند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- غدد چربی یا لیپوم
- بواسیر یا هموروئید
- آبسه مقعدی
- فیستول مقعدی
- کیست مویی
- زگیل مقعدی
- فولیکولیت
جوش مقعدی در کودکان آیا دیده می‌شود؟
جوش مقعدی در کودکان زیر یک سال بسیار شایع است. به طور معمول این عارضه به دلیل تماس پوشک با پوست لطیف کودک و ایجاد حساسیت رخ می‌دهد. برخی مواقع جوش مقعدی کودکان می‌تواند ناشی از بیماری‌های دیگری همچون دیابت یا ضعف سیستم ایمنی بدن نیز باشد. جوش مقعدی در کودکان به‌تدریج رشد می‌کند و بزرگ می‌شود به شکلی که نشستن و راه رفتن برای کودک بسیار سخت می‌شود. ممکن است در این وضعیت حتی دهانه جوش باز شود و خون و چرک از آن بیرون بیاید که این مسئله می‌تواند درد را کاهش دهد.
کلام پایانی
برای بسیاری از افراد که برجستگی‌های شبیه جوش را در ناحیه مقعد می‌بینند شاید سؤال باشد که علت جوش مقعد چیست؟ و درمان خانگی و دارویی آن کدام است؟ همان‌طور که در این مقاله اشاره شد جوش مقعدی نوعی عفونت پوستی یا باکتریایی است که به شکل برجستگی‌های کوچک صورتی یا قرمزرنگ حاوی چرک و مواد زائد آبکی، خود را نشان می‌دهد. بهبود جوش مقعدی با استفاده از درمان‌های خانگی و دارویی امکان‌پذیر است و این مسئله را پزشک تشخیص می‌دهد. اگر جوش مقعدی عمیق باشد و با این روش‌ها درمان نشود جراحی یا لیزر جوش مقعدی توسط پزشک پیشنهاد می‌شود تا این عارضه به شکل کامل درمان شود.
منبع:
