امروزه بیماری‌های مقعدی شیوع بسیاری در میان مردم پیدا کرده‌اند. این بیماری‌ها همچون بواسیر، شقاق، فیستول و... می‌توانند به دلایل مختلفی در بدن و ناحیه مقعد به وجود آیند. سبک زندگی نامناسب، تغذیه نادرست، تحرک کم، و عدم بهداشت می‌توانند نقش مهمی در ابتلا به بیماری‌های مقعدی داشته باشند. گاهی یکی از این عوامل و گاه در کنار هم قرارگرفتن این عامل‌ها می‌توانند باعث بروز مشکلاتی در ناحیه مقعد شوند.
بهداشت مقعد در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی نقش بسیار مهی دارد. مقعد ناحیه‌ای است که مواد زائد بدن در شکل مدفوع از آن خارج می‌شوند؛ از طرفی این ناحیه همواره با لباس پوشیده است و در معرض تعریق و رطوبت قرار دارد. همه این موارد می‌توانند باعث شوند باکتری‌ها محل مناسبی برای رشد خود در ناحیه مقعد داشته باشند و باعث بروز بیماری‌های مختلف شوند. ازاین‌جهت تأثیر بهداشت مقعد در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی بسیار اهمیت دارد و ما در این مقاله به این موضوع به‌صورت مفصلی خواهیم پرداخت.
چرا رعایت بهداشت مقعد بسیار مهم است؟
مقعد انتهایی‌ترین بخش دستگاه گوارش می‌باشد که پس از کولون سیگموئید و رکتوم قرار گرفته است. مقعد در واقع دریچه‌ای است که کمک می‌کند مدفوع که از ناحیه کولون وارد رکتوم شده از بدن خارج شود. این ناحیه هر روز در معرض مواد زائدی است که از بدن انسان خارج می‌شوند و به همین دلیل همواره در معرض آلودگی قرار دارد و رعایت بهداشت آن بسیار ضروری است. از طرف دیگر مقعد در نزدیکی ورودی واژن زنان است و این مسئله نیز می‌تواند به آلودگی هر دوی آنها منجر شود. تأثیر بهداشت مقعد در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی موردتوجه است زیرا می‌تواند از بروز بیماری‌ها و علائمی همچون سوزش و خارش مقعدی جلوگیری کند.
چگونه بهداشت مقعد باید رعایت شود؟
ازآنجاکه رعایت بهداشت مقعد بسیار مهم و ضروری است نحوه انجام آن نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. برای رعایت بهداشت مقعد و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- پس از هر بار اجابت مزاج ناحیه مقعد را به‌خوبی با آب بشویید به صورتی که از پاک شدن کامل آن مطمئن شوید. باقی ماندن حتی ذره‌ای مدفوع در ناحیه مقعد می‌تواند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد کند و باعث بروز بیماری‌های مقعدی گردد.
- روش‌های متعددی برای پاک کردن مقعد در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف موجود است. ناحیه مقعد را می‌توان با آب یا دستمال تمیز کرد. برخی برای تمیز کردن ناحیه مقعد از دستمال توالت یا دستمال مرطوب استفاده می‌کنند و برخی دیگر با استفاده از آب خالی یا به همراه مواد شوینده‌ای مانند صابون یا شامپو به نظافت این ناحیه می‌پردازند.
- توصیه می‌شود که در صورت استفاده از دستمال برای تمیز کردن مقعد از نوع نرم و لطیف استفاده شود و یا حتی از دستمال‌های مرطوب کمک گرفته شود؛ زیرا دستمال‌های زبر می‌توانند باعث اصطکاک و آسیب به پوست ناحیه مقعد شوند.
- برای شستشو و بهداشت ناحیه مقعد بهتر است از محصولاتی استفاده کنید که فاقد عطر و اسانس هستند و از طرفی ph مناسب با ناحیه تناسلی دارند.
- تمیز کردن و شستشوی مقعد از ناحیه جلو به سمت عقب است. این روش به این دلیل توصیه می‌شود که آلودگی‌های مقعد در زنان به سمت واژن هدایت نشوند.
- بسیار مهم است که در رعایت بهداشت ناحیه مقعد و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی به اصلاح موهای زائد این ناحیه نیز بسیار توجه شود؛ زیرا وجود موهای زائد و تعریق می‌تواند باعث رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت در این ناحیه گردد.
- بهتر است شستشوی مقعد با درجه آب ملایم باشد زیرا آب داغ می‌تواند باعث سوزش پوست گردد و از طرفی با خشک کردن پوست ناحیه مقعد را در معرض خشکی و ترک خوردن قرار دهد.
- باید از افراط در شستشوی ناحیه مقعد نیز خودداری شود زیرا این کار نیز می‌تواند به التهاب و مشکلات دیگر در این ناحیه منجر گردد.
- پس از شستشوی مقعد خشک کردن این ناحیه بسیار اهمیت دارد و باید این کار با آرامش بسیار و با دستمالی بسیار نرم انجام شود تا پوست ناحیه مقعد دچار خراش نشود.
- تعویض لباس زیر حداقل یک بار در روز توصیه می‌شود تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
- از رفتارهای جنسی نامتعارف و رابطه جنسی مقعدی بهتر است برای حفظ بهداشت این ناحیه خودداری گردد؛ زیرا این کارها می‌توانند به پوست حساس ناحیه مقعد آسیب برسانند.
- پوشیدن لباس‌های تنگ تهیه شده از الیاف‌های غیرطبیعی نیز به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود زیرا می‌توانند باعث تحریک پوست ناحیه مقعد شوند.
تأثیر بهداشت مقعد در جلوگیری از ابتلا به کدام بیماری‌های مقعدی مؤثر است؟
همان‌طور که گفته شد تأثیر بهداشت مقعد در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی بسیار مهم است. در ادامه با تعدادی از این بیماری‌ها که ممکن است در اثر عدم توجه به بهداشت ناحیه مقعدی رخ دهند آشنا می‌شوید:
شقاق یا فیشر
شقاق، فیشر یا زخم مقعدی یکی از رایج‌ترین بیماری‌های نشیمنگاهی است. این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که مهم‌ترین آنها یبوست است. مدفوع سفت شده بر اثر یبوست می‌تواند ناحیه مقعد را خراش دهد و باعث ایجاد شقاق شود؛ اما گاهی عدم رعایت بهداشت مقعد نیز می‌تواند باعث بروز این بیماری گردد. زمانی که بهداشت ناحیه مقعد رعایت نشود عفونت در این قسمت به وجود می‌آید و با علائمی همچون خارش و سوزش شدید همراه می‌شود. این وضعیت فرد را ناچار می‌کند تا مدام ناحیه را بخاراند و باعث زخم شدن مقعد یا همان شقاق گردد. یکی از روش‌های متداول برای درمان این بیماری، لیزر شقاق یا فیشر است.
بواسیر یا هموروئید
یکی دیگر از بیماری‌های مقعدی که در صورت عدم رعایت بهداشت می‌تواند رخ دهد بواسیر یا هموروئید است. بیماری بواسیر زمانی ایجاد می‌شود که فشار وارد شده به رگ‌های ناحیه مقعد و لگن بیش از حد باشد. ناحیه مقعد شامل رگ‌های بسیاری است. زمانی که در هنگام دفع به آنها فشار بیش از حدی وارد شود این رگ‌ها ممکن است از کانال مقعد خارج شده و تغییر شکل دهند و باعث ایجاد بواسیر شوند.
بواسیر می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. ژنتیک، یبوست، اسهال مزمن و... از جمله دلایل اصلی بروز بیماری بواسیر هستند؛ اما باید دانست تأثیر بهداشت مقعد در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی همچون بواسیر بسیار مهم است. زمانی که ناحیه مقعد به دلیل عدم بهداشت دچار عفونت شود علائمی همچون خارش و سوزش در ناحیه به وجود می‌آید. هنگامی که این اتفاق چندین بار رخ دهد خارش ناحیه و تلاش برای تسکین آن، باعث ایجاد توده‌های متورم بواسیر در ناحیه مقعد می‌گردد. درمان بواسیر با لیزر یکی از متدهای پیشرفته برای درمان بواسیر است.
سوزش و خارش رکتوم
یکی از بیماری‌های بسیار شایع که در نتیجه عدم رعایت بهداشت مقعدی رخ می‌دهد سوزش و خارش رکتوم است. این مشکل بسیار رایج است و دلایلی همچون عفونت، بیماری‌های پوستی، انگل‌هایی به نام کرمک، بواسیر و شقاق می‌توانند از عوامل آن باشند. توصیه می‌شود که با رعایت بهداشت مقعد از بروز سوزش و خارش رکتوم جلوگیری شود تا بیماری‌های ثانویه بر اثر آن ایجاد نشود.
هنگام رعایت بهداشت مقعد چه کارهایی را نباید انجام داد؟
تا اینجای مقاله دانستید که برای رعایت بهداشت مقعد چه کارهایی باید انجام شود اما بخش مهم دیگر این است که بدانید چه کارهایی را نباید در هنگام رعایت بهداشت مقعد انجام دهید. بسیاری مواقع برخی از کارهایی که افراد به شکل عادت در مورد مقعد خود انجام می‌دهند می‌تواند برای این ناحیه بسیار آسیب‌زننده باشد؛ به طور مثال فرد ممکن است از موادی خاص برای نظافت ناحیه مقعد خود استفاده کند که به هیچ عنوان توصیه نمی‌شوند. این مواد به شرح زیر هستند:
- آب اکسیژنه
- الکل
- روان‌کننده‌های مبتنی بر روغن
- پودر تالک
- سفیدکننده مانند وایتکس
- ید
- محلول‌های دارای عصاره‌های فندق
- روغن زیتون
به هیچ عنوان از مواردی که در بالا ذکر شد در هنگام شستشو و نظافت مقعد خود استفاده نکنید زیرا می توانند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به پوست وارد کنند. باید دانست که تنها محلول مناسب برای تمیز کردن ناحیه مقعد آب گرم و ملایم است و به تنهایی می‌تواند باعث پاکیزه شدن این ناحیه و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی شود.
سخن پایانی
ابتلا به بیماری‌های مقعدی می‌تواند به دلایل مختلفی در افراد رخ دهد. بیماری‌های مقعدی امروزه رواج بسیاری در میان افراد دارند و از جمله دلایلی که می‌تواند باعث آنها شود مواردی همچون کم‌تحرکی، وزن بالا، رژیم نامناسب، یبوست، بیماری‌های گوارشی و... هستند. یکی از دلایل ابتلا به بیماری‌های مقعدی عدم رعایت بهداشت است. تأثیر بهداشت مقعد در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی از آنجا اهمیت دارد که عدم رعایت آن باعث ایجاد و گسترش عفونت در این ناحیه می‌شود.
ناحیه مقعد همواره با مدفوع در تماس است و از طرفی تعریق این ناحیه، محیطی مرطوب برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند و در نتیجه این ناحیه بسیار مستعد عفونت می‌باشد. ایجاد انگل‌هایی همچون کرمک و عفونت‌های دیگر ناشی از این مسئله هستند. عفونت ناحیه مقعد همواره با خارش و سوزش همراه است و این مسئله می‌تواند بیمار را وادارد تا برای تسکین آن به خاراندن ناحیه دست زند؛ کاری که می‌تواند باعث خراش و تحریک پوست مقعد و بروز بیماری‌هایی همچون بواسیر یا شقاق گردد. به همین دلیل توجه به تأثیر بهداشت مقعد در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقعدی بسیار مهم است و افراد باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.
منبع:
