بسیاری از افراد به دلیل اینکه از صحبت کردن درباره بیماریهای نشیمنگاهی خجالت میکشند برای مراجعه به پزشک بیمیل هستند ولیکن بایستی بدانید پزشک مورد نظر شما، روزانه تعداد زیادی درمان ناحیه مقعد انجام میدهد. لذا خجالت شما کاملاً بی مورد است و درمان شما برای پیشگیری از عواقب خطرناک هرچه زودتر ضروری و واجب میباشد.
- امکانات و تجهیزات این مطب:
درمان شقاق (فیشر) در گذشته با استفاده از تیغ جراحی انجام میگردید که بیماران ناچار به تحمل درد و مشکلات عمل جراحی بودهاند. اما در حال حاضر این نوع عمل شقاق روشی تقریبا منسوخ شده به حساب میآید و کمتر دیده میشود که فردی ریسک جراحی با تیغ و عوارض آن از جمله بیهوشی و درد و نقاهت طولانی را بپذیرد.
با توجه به اینکه روشهای درمان در علم پزشکی همواره در حال به روز رسانی و پیشرفت میباشند؛ درمان شقاق با لیزر، امروزه جایگزین عملهای سنتی شده و به دلیل نتایج رضایت بخشی که تا کنون داشته مورد استقبال بیماران و پزشکان قرار گرفتهاست. درمان شقاق با لیزر یک عمل سرپایی به حساب میآید و تحت بیحسی موضعی دیگر نیازی به تیغ جراحی و بخیه نمیباشد.
ظرافت عمل در ناحیه نشیمنگاهی برای جلوگیری از آسیب به بافت سالم اطراف آن بسیار حائز اهمیت است؛ که برای انجام ظریف این عمل، در این مطب با استفاده از بهترین روش که روش ترکیبی میباشد؛ تجهیزاتی که هر کدام کاربرد خاص خودشان را دارا میباشند؛ برای رسیدن به نابودی کامل شقاق استفاده میشود.
روش ترکیبی چگونه انجام می شود؟
در این روش که توسط متخصصین این مطب در حال انجام میباشد؛ پزشک در صورت نیاز از هر دو نوع تجهیزات، یعنی لیزر پرتوان co2 و کوتر به صورت همزمان برای یک بیمار استفاده میکند. لیزر پرتوان co2 جهت برش دقیق و سریع ناحیه و با تابش اشعه مستقیم و بدون درد و کوتر برای نابودی کامل بیماری و مسدود کردن مویرگهای برش دادهشده توسط لیزر پرتوان استفاده میشوند، تا دقت و سرعت در روند درمان و هم نابودی کامل بیماری حاصل شود. در روش ترکیبی بیمار بلافاصله بعد از عمل شقاق مرخص میشود و به زندگی عادی خود برمیگردد.
مزایای درمان فیشر(شقاق) به روش ترکیبی
- درمان فیشر (شقاق) با لیزر ایتالیایی دکا به صورت سرپایی در مطب و بدون بیهوشی و با بی حسی موضعی قابل انجام است.
- نیاز به بستری و استراحت مطلق نمیباشد و فرد میتواند بلافاصله به محل زندگی و پس از چند روز به کارهای روزانه بپردازد.
- لیزر در هنگام برش با بافت تماس مستقیمی ندارد، بنابراین احتمال انتقال بیماریهای عفونی به حداقل ممکن میرسد.
- همزمان با جراحی شقاق میتوان درمان بواسیر ، آبسه مقعد و فیستول را نیز انجام داد.
- بیمار خونریزی زیادی را تجربه نمیکند و ترمیم سریعتر زخم منجر به کوتاه شدن دوره نقاهت میشود.
- احتمال بروز عفونت که یکی از عوامل احساس درد بعد از عمل است کاهش مییابد.
- بیمار نیازی به پانسمان و مراقبتهای طاقت فرسا ندارد.
- درمان در کمتر از نیم ساعت قابل انجام است.
- عوارضی مشابه عوارض عمل جراحی شقاق با تیغ به دنبال ندارد.
- احتمال بازگشت فیشر در روش ترکیبی بسیار پایین است.
بیماری شقاق یا زخم مقعد (anal fissure) به دلیل ایجاد شکاف و پارگی در پوست مقعد، درد و ناراحتی زیادی برای بیمار ایجاد میکند و نیاز به درمان فوری دارد. یکی از علل اصلی این عارضه را میتوان خشکی مدفوع و یبوست دانست که باعث وارد آمدن فشار بیش از حد به دیواره مقعد و ایجاد پارگی میشود. بنابراین نباید اجازه دهید که یبوست شما طولانی شود، چون عوارض زیادی به همراه دارد. ممکن است بیماری فیشر در سنین مختلف و برای هر فردی اتفاق بیافتد اما باید به موقع برای درمان آن اقدام شود.
بسیاری از بیماران نمیدانند که زخم مقعد همان شقاق یا فیشر آنال است و به همین دلیل به صورت خودسرانه اقدام به درمانهای خانگی میکنند. همین امر باعث میشود بیماری آنها پیشرفت کند و عمق زخم افزایش یابد. در چنین شرایطی دیگر استفاده از دارو برای درمان زخم مقعد بیتاثیر است.
سریعترین و بهترین درمان شقاق مزمن، درمان ترکیبی با لیزر co2 ایتالیایی دکا میباشد که در عرض نیم ساعت بیماری شما را درمان میکند. البته همیشه برای درمان این عارضه نیاز به جراحی نیست و اگر در مراحل ابتدایی بیماری که زخم بصورت سطحی است اقدامات درست برای درمان شقاق انجام شود، فیشر(شقاق) مزمن نخواهدشد.
انواع فیشر مقعد
زخم مقعد (فيشر ) دو نوع حاد و مزمن دارد. در نوع فيشر حاد، زخم سطحی است و ممکن است با درمان دارویی بهبود شود. افراد مبتلا به انواع فيشر مزمن سابقه چندین مرتبه دردهای مشابه را دارند و زخم آنها عمقی است و با برجستگی در مجاور مقعد همراه است. درمان این گروه افراد مشکلتر است و به درمان ترکیبی از انواع لیزر نیاز پیدا میکنند.
فيشر طی ۱۲ هفته اولی که ایجاد میشود از نوع حاد محسوب میگردد. فيشر حاد سبب اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد میگردد که خود منجر به افزایش درد، گسترش پارگی و کاهش خون رسانی به آنودرم میشود. این چرخه درد و اسپاسم سبب عدم بهبودی زخم شده و فيشر مزمن بوجود میآید.
گاهي ممكن است قاعدهي زخم فیشر عفوني شود و تشكيل آبسه دهد و يا تبديل به فيستول مقعد شود. اين نوع فيستول مقعد معمولا خط وسط بوده، سطحي است و بيشتر از ٢-١ سانتيمتر از مقعد فاصله ندارد.
- علت شقاق میتواند یبوست و عادات تغذیهای نادرست باشد
بیمارانی که از شقاق شکایت دارند در اغلب موارد با رعایت نکات ساده و جلوگیری از یبوست میتوانند از حادتر شدن این بیماری جلوگیری نمایند اما متأسفانه رژیمهای غذایی غلط که امروزه بیشتر مردم را به سوی خود جلب کردهاست و استفاده بیش از حد از فست فودها، سرخ کردنیها و خوراکیهای یبوست آور منجر میشود که میزان شیوع شقاق مقعد افزایش یابد.
مصرف مناسب خوراکیهای ملین و نوشیدنیهای سالم در طول روز از یبوست پیشگیری میکند و بروز و پیشرفت این بیماری را به طور قابل توجهی کاهش خواهدداد.
- اسهال مزمن و طولانی
همانطور که یبوست در ایجاد شقاق (فیشر) نقش دارد، اسهال به مدت طولانی و پشت سر هم نیز از دیگر عوامل مؤثر در بوجود آمدن فیشر یا شقاق مقعد است. اسهال مکرر سوزش کانال مقعد را دو چندان کرده و سبب آزردگی بیشتر بافت این ناحیه و تشدید شقاق میشود.
- استفاده از دستمال زبر در دستشویی
خشک نمودن مقعد پس از دستشویی اگر با دستمالهای نرم صورت نگیرد سبب ایجاد زخمهای ناحیه مقعد میشود. باید حتما از استفاده کردن دستمالهای زبر اجتناب شود و حوله یا دستمال با بافت لطیف و نخی یا دستمال مرطوب مورد استفاده قرار گیرد.
- تنگ بودن عضلات دریچه مقعد
تنگی عضلههای مقعد موجب میشود که مدفوع به سختی خارج شده و در نتیجه فرد خونریزی و بروز زخم و برشهای سطحی مقعد را مشاهده مینماید.
- بارداری و آسیب رسیدن به مقعد
بارداری، زایمان طبیعی و فشارهای وارده به ناحیه تحتانی لگن همگی در ایجاد بیماریهای مقعد نقش زیادی دارند. به این دلایل خطر مبتلا شدن به شقاق یا فیشر مقعد در بانوان بسیار بیشتر از مردان است.
- سرطان ناحیه راست روده، بیماری کرون و بیماریهای التهابی روده
علاوه بر اینکه شقاق حاد و مزمن در طولانی مدت سبب بروز سرطان ناحیه رکتوم خواهد شد بالعکس سرطان ناحیه راست روده، بیماری کرون و بیماریهای التهابی روده نیز میتوانند مقعد را با حساسیت مواجه کرده و موجب پیدایش شقاق شوند. لذا افرادی که به این امراض دچار میشوند باید مراقبتهای لازم و ویژه را برای جلوگیری از عارضهها و بیماریهای دیگر ناحیه تحتانی لگن و مقعد به عمل آورند تا از ابتلای به آنها مصون باشند.
- خاراندن بیش از حد مقعد
گاهی اوقات بیماریهایی مانند وجود انگل و یا حساسیتهای پوستی رکتوم، سبب احساس خارشهای مکرر مقعد میشود که اگر فورا درمان نشوند در اثر خاراندن بیش از حد این ناحیه شقاق مقعد و زخم و خونریزی نمایان خواهدشد.
- کرون یا سرطان روده و بیماریهای مقاربتی
همانطور که شقاق حاد و مزمن در طولانی مدت سبب بروز سرطان ناحیه رکتوم میشود، سرطان ناحیه راست روده، بیماری کرون و بیماریهای التهابی روده نیز میتوانند مقعد را با حساسیت مواجه کرده و موجب پیدایش شقاق شوند. درنتیجه افرادی که به این امراض دچار میشوند باید مراقبتهای لازم را انجام دهند تا از عارضهها و بیماریهای دیگر ناحیه مقعد جلوگیری شود.
- ضربه و فشار به پوشش داخلی دیوارهی مقعد هنگام اجابت مزاج
این عارضه باعث ترک یا شکاف در ناحیع مقعد میشود. گاهی اوقات ضربه به دلیل حرکت مدفوع خشک و سفت یا خیلی شل میتواند به دیوارهی مخاطی مقعد آسیب بزند.
افزایش درد
دردی که بیمار تا پیش از عفونت کردن شقاق در ناحیه مقعد احساس می کرد، شدت این درد دو برابر شده و به صورت مداوم فرد را آزار خواهد داد تا حدی که ممکن است خواب را از چشمان فرد بگیرد.
بروز شقاق مزمن
همانطور که اطلاع دارید این بیماری در ابتدا همانند یک ترک خوردگی ساده ظاهر میشود و با کمی سوزش بیمار را آزرده خواهدکرد. اگر به درمان و رفع بیماری اهمیتی داده نشود بیشک علائم ثانویه و پیشرفته به مرور نمایان شده و روند درمان را سخت تر خواهدکرد. شقاق مزمن از جمله عوارض عدم درمان به موقع این بیماری محسوب میشود که با سوزش و دردی شدیدتر از حالت عادی رخ نمایی خواهدکرد.
ملتهب شدن مقعد
در اثر عفونت ترک ایجاد شده درون مقعد، اطراف این ناحیه ملتهب شده و بافتهای آن به رنگ قرمز ظاهر خواهدشد.
تراوش از شکاف
به علت عفونی شدن شقاق، ترشحاتی از قسمت ترک خورده، در مخاط یا پوست اطراف آن خارج خواهدشد.
تب
در اثر عفونت ناحیه شقاق، دمای بدن افزایش یافته و سیستم ایمنی فرد مختل خواهدشد که در نتیجه بیمار تب میکند.
بروز همورئید
بیماری هموروئید یا بواسیر گاها همراه با شقاق بروز میکند این بیماری نیز ممکن است بر اثر عفونت درمان نشده یا دفع ناقص بروز کند.
بروز فیستول
فیستولهای مقعد اصولا بر اثر عفونتهای درمان نشده بروز میکنند و منجر به بروز آبسه و درد زیادی میشوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
علائم فیشر بسته به میزان پیشرفت بیماری و مدت زمانی که از شروع آن گذشته میتواند تغییر کند اما با مشاهده چنین نشانههایی حتما برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید:
آمادگی برای مراجعه به پزشک
شما میتوانید از طریق آماده کردن اطلاعات ضروری به پزشک خود کمک کنید. در این قسمت پیشنهاداتی به منظور آمادگی بیشتر برای جلسه ویزیت را بیان میداریم:
معمولاً پزشکتان سوالاتی از شما خواهد پرسید از جمله:
رعایت نکات لازم و مراقبتهای بعد از لیزر شقاق، نقش مهمی در کامل شدن روند درمان این بیماری دارد. رعایت این نکات به بیمار کمک میکند تا در زمان کمتری بهبودی کامل را بدست آورد و از عود مجدد بیماری جلوگیری کند.
خشک کردن محل با دستمال نرم: از نکات مهمی که بعد از درمان فیشر(شقاق) مقعد با لیزر باید رعایت شود، تمیز کردن بدن بعد از هربار دستشویی رفتن میباشد که در جلوگیری از ایجاد عفونت نقش مهمی دارد. اما حتما این کار را با دستمال نرم و لطیف انجام دهید.
رعایت تغذیه و مصرف کافی فیبر: مصرف کافی مایعات و غذاهای فیبردار به دفع راحتتر مدفوع کمک میکند و هنگام اجابت مزاج، فشار کمتری به محل جراحی وارد میشود.
فعالیت و پیاده روی: انجام فعالیتهای سبک و پیاده روی، با بالا بردن گردش خون و خون رسانی بیشتر به لگن، به بهبود سریعتر بیماری کمک میکند.
عدم استفاده از شویندههای معطر: صابون و شویندههای معطر میتواند موجب تحریک ناحیه مقعد شود که در زمان بعد از جراحی پیشنهاد نمیشود.
نشستن در آب گرم یا حمام سیتز: برای بهبود سریعتر، بیمار میتواند در روز دو الی سه مرتبه حمام نشسته در آب گرم داشته باشد که به تقویت عضلات لگن و پاکسازی ناحیه مقعد کمک میکند.
احساس سوزش و درد هنگام دفع نشانه شقاق است؟
بله یکی از نشانههای شقاق خارش و سوزش شدید است.
برای تشخیص شقاق نیاز به آزمایشات خاصی است؟
خیر، با شرح دقیق علائم و یک معاینه ساده توسط پزشک بیماری شما به راحتی قابل تشخیص است.
فقط با جراحی و لیزر میتوان شقاق را درمان کرد؟
خیر، اگر بیماری مزمن نشده باشد میتوان طبق نظر پزشک متخصص از پمادها و درمانهای دارویی هم استفاده کرد.
قبل از عمل شقاق چه کارهایی باید انجام دهیم؟
حتما پزشک مربوطه را در جریان داروهای مصرفی خود قرار دهید، زیرا که مصرف داروهای رقیق کننده خون باید چند روز قبل از جراحی متوقف شود.
درمان ترکیبی شقاق چه تفاوتی با جراحی دارد؟
در این روش درمان بدون بیهوشی و در کمتر از نیم ساعت انجام میشود. نیازی به بستری شدن، پانسمان زخم و مراقبتهای بعد از جراحی سنتی نمیباشد.
ممکن است بعد از لیزر دچار بی اختیاری شویم؟
خیر، لیزر هیچگونه آسیبی به عضلات اسفنکتر وارد نمیکند و برخلاف جراحی با دقت بالایی انجام می شود. در نتیجه عوارضی نخواهدداشت.
دوره نقاهت بعد از لیزر چقدر است؟
شما بلافاصله بعد از درمان مرخص میشوید و میتوانید به فعالیت های روزانه خود بپردازید، اما رعایت یکسری نکات مراقبتی که پزشک توصیه میکند ضروری است.
چه بیماری هایی علائمی مشابه با فیشر (شقاق) دارند؟
بواسیر یکی از عارضههایی است که علائمی مشابه با شقاق ایجاد میکند و گاهی با این بیماری اشتباه گرفته میشود.
چه عواملی در ایجاد این بیماری موثرند؟
عواملی مثل یبوست و خشکی مدفوع، اسهال، تنگی دریچه مقعد و رابطه از ناحیه مقعد میتوانند در ایجاد شقاق تاثیر گذار باشند.
شاید تصور شود این بیماریها فرقی با یکدیگر ندارند، در صورتی که این تصور کاملاً غلط است. شقاق و بواسیر نه تنها در ظاهر با یکدیگر متمایز هستند، بلکه حتی علائم آنها نیز میتواند متفاوت باشد. البته باید تشخیص قطعی را به عهده پزشک بگذارید.
فرق هموروئید و شقاق در درد: همانطور که گفته شد هر دوی این بیماریها میتوانند دردناک و آزار دهنده باشند. درد بواسیر گاهی شدید است و بیماران در تمام طول روز و بخصوص هنگام نشستن این درد را احساس میکنند. افراد مبتلا به هموروئید(بواسیر) داخلی ممکن است در ابتدا هیچ نشانهای نداشته باشند و یا فقط یکی از این علائم را تجربه کنند. در صورتی که شقاق اغلب هنگام دفع مدفوع و کمی بعد از آن موجب احساس درد و سوزش میشود. درد شقاق یا زخم مقعد بسیار شدید و تیرکشنده است، به طوری که به دلیل درد زیاد بیمار اجازه معاینه انگشتی را هم به پزشک نمیدهد.
فرق هموروئید و شقاق در ظاهر: عمدهترین تفاوت این دو عارضه، تفاوت آنها در ظاهر است. هموروئید(بواسیر) موجب تورم عروق میگردد و در مراحل پیشرفتهتر بواسیر داخلی پرولاپس شده و ممکن است بیمار تودههای قابل لمس خارج شده از مقعد را مشاهده نماید.
در صورتی که شقاق به شکل زخم یا ترکی عمیق در دیواره مقعد ظاهر میشود. این زخم غالباً ملتهب و متورم است.
فرق هموروئید و شقاق در درمان: علائم شقاق و بواسیر ممکن است در مراحل ابتدایی و با استفاده از درمانهای خانگی و دارویی تا حدی بهبود یابد اما در بیشتر مواقع این بهبودی دائمی نیست و بیماری به شکل پیشرفتهتر برمیگردد.
اما استفاده از داروهای موضعی و روشهای درمان خانگی در بهبود موقت علائم شقاق موثرتر از هموروئید است. هموروئید را نمیتوان در خانه درمان کرد و تا زمانی که زائده هموروئیدی بطور کامل از بین نرود علائم بیماری بهبود نمییابد.