بیماری آبسه مقعدی یکی از بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی است که در اثر انسداد غدد و تجمع چرک در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود و بسیار دردناک و آزاردهنده است. تنها روش درمان بیماری آبسه مقعدی جراحی آبسه و تخلیه چرک این بیماری است که باید حتماً توسط پزشک انجام شود. برای بسیاری از افراد شاید سؤال باشد که جراحی آبسه مقعدی چگونه انجام می‌شود و چه عوارضی دارد. در این مقاله به شکل کامل به این موضوع خواهیم پرداخت.
بیماری آبسه مقعدی چیست؟
آبسه مقعدی که آن را با نام آبسه آنورکتال، آبسه دورانی یا بیرونی هم می‌شناسند یک برآمدگی شبیه تاول یا دمل در مجاور مقعد است. از آنجایی که آبسه مقعدی شباهت بسیاری به جوش دارد بسیاری آن را جوش مقعدی نیز می‌نامند. این بیماری به طور معمول بر اثر بسته شدن دهانه غده‌هایی که در نزدیکی مقعد هستند به وجود می‌آید. زمانی که این غده‌ها دچار عفونت می‌شوند تورم و چرک در ناحیه به وجود می‌آید و آبسه ایجاد می‌شود.
شایع‌ترین نوع آبسه مقعدی نوع پری آنال است که به شکل یک تورم دردناک شبیه جوش در نزدیکی مقعد به وجود می‌آید. آبسه‌های مقعدی می‌توانند در نقاط دیگر مقعد و در بافت‌های عمیق‌تر نیز به وجود بیایند؛ اما کمتر شایع هستند و دیدن آنها به طور معمول سخت است.
انواع روش‌های درمانی برای آبسه مقعدی
درمان آبسه مقعدی از اهمیت بالای برخوردار است؛ زیرا عدم مداوای این بیماری می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های جدی‌تری همچون فیستول مقعدی شود. درمان آبسه تنها از طریق تخلیه آبسه صورت می‌گیرد و این کار به طور معمول با روش‌های زیر قابل انجام است:
جراحی آبسه مقعدی
تخلیه آبسه مقعدی، هدف جراحی آبسه است. برای این کار پزشک از بی‌حسی یا بیهوشی عمومی استفاده می‌کند و سپس یک برش کوچک در محل آبسه به وجود می‌آورد تا چرک آبسه به شکل کامل تخلیه شود.
پس از جراحی آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی و خوراکی تجویز می‌شوند تا از عفونت ناحیه جلوگیری گردد. همچنین به بیمار توصیه می‌شود روزی ۳ تا ۴ مرتبه به مدت ۲۰ دقیقه در لگن آب گرم حاوی بتادین بنشیند تا از عفونت ناحیه جلوگیری شود.
استفاده از انواع پماد
در بسیاری موارد زمانی که آبسه در مراحل ابتدایی خود باشد ممکن است پزشک پمادهای مخصوصی را برای جلوگیری از پیشرفت آبسه و درمان آن تجویز کند. از جمله این پمادها موارد زیر هستند:
- پمادهای آنتی‌بیوتیک
- پمادهای هیدروکورتیزون
- پمادهای ضد درد
- پمادهای مرطوب‌کننده
- پمادهای ضدعفونی‌کننده
- پمادهای گیاهی یا طبیعی برگرفته از کالاندولا و یا روغن درخت چای
درمان آبسه مقعدی با لیزر
یکی از روش‌های جدید درمان آبسه مقعدی که عوارضی را به همراه ندارد و احتمال بازگشت بیماری در آن بسیار نادر است لیزردرمانی آبسه مقعدی است. در این روش درمانی از لیزر نوری پرقدرت استفاده می‌شود. جراح با استفاده از لیزر برش‌هایی را در ناحیه تحت درمان به وجود می‌آورد تا بافت آسیب‌دیده جدا شود. این روش درمانی در مورد آبسه‌های سطحی کاربرد دارد و اگر آبسه عمیق و چرک اطراف مقعد را فرا گرفته باشد باید از عمل جراحی برای درمان آبسه استفاده کرد.
باید در نظر داشت که درمان آبسه فقط از طریق روش جراحی و لیزردرمانی است و استفاده از پمادها به طور معمول نمی‌تواند به درمان این بیماری کمک کند و نقش موقتی جهت کاهش علائم دارد.
عمل آبسه چیست؟
همان‌طور که گفته شد مداوای بیماری آبسه مقعدی از طریق عمل آبسه انجام می‌شود. عمل آبسه مقعدی به دو شکل جراحی و یا لیزردرمانی امکان‌پذیر است. اینکه کدام روش مناسب شرایط بیمار است به وضعیت آبسه باز می‌گردد. پس از معاینه وضعیت بیمار پزشک می‌تواند تشخیص دهد که کدام عمل آبسه می‌تواند این بیماری را برای همیشه از بین ببرد.
دوره نقاهت جراحی آبسه مقعدی
دوره نقاهت و پس از جراحی از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیار مهم است افراد در این دوران با رعایت نکات مهم پس از جراحی به درمان کامل این بیماری و جلوگیری از عفونت کمک کنند. مراقبت های بعد از جراحی آبسه مقعدی شامل موارد زیر هستند:
استراحت کافی
افرادی که آبسه آنها با جراحی مداوا شده باید حداقل چند روز پس از جراحی را به استراحت اختصاص دهند و از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنند. مدت استراحت در روش لیزردرمانی آبسه کوتاه‌تر است؛ اما همچنان باید فرد انجام کارهای سنگین را به تعویق بیندازد.
رعایت بهداشت ناحیه
بسیار مهم است پس از هر بار اجابت مزاج ناحیه جراحی شده را با آب گرم شستشو داد و با دستمال‌های نرم و بدون مواد شیمیایی محل را خشک کرد تا از ایجاد عفونت در ناحیه جلوگیری شود.
نشستن در وان آب گرم (سیتز بث)
توصیه می‌شود روزانه چند بار در یک تشت کم‌عمق با آب گرم نشست تا درد ناحیه کاهش یابد و به بهبود زخم کمک شود.
مصرف مسکن‌ها
بسیار مهم است داروهای تجویزی توسط پزشک همچون مسکن‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی که نقش مهمی در کاهش درد و التهاب دارند به شکل منظم مصرف شوند.
رژیم غذایی پر فیبر
برای جلوگیری از مشکلاتی نظیر یبوست که می‌تواند به ناحیه مقعد فشار وارد کند به بیماران توصیه می‌شود تا مصرف غذاهای پر فیبر مانند میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل را در رژیم غذایی خود افزایش دهند. افزایش مصرف مایعات نیز برای جلوگیری از یبوست لازم است.
تعویض پانسمان ناحیه
اگر پزشک ناحیه زخم شده را پانسمان کرده باید طبق دستور پزشک پانسمان را تعویض کرد تا از ایجاد عفونت جلوگیری شود.
پرهیز از نشستن‌های طولانی‌مدت
نشستن‌های طولانی‌مدت می‌تواند به ناحیه مقعد و ناحیه جراحی شده فشار وارد کند و به همین دلیل باید از نشستن‌های طولانی‌مدت خودداری کرد و یا از بالش‌های نرم یا حلقه‌های نشیمنگاهی استفاده نمود.
مصرف نرم‌کننده‌های مدفوع
برای جلوگیری از یبوست و ایجاد فشار بر ناحیه درمان شده پزشک ممکن است ملین‌ها را تجویز کند که باید طبق تجویز پزشک از آنها استفاده کرد.
با رعایت نکات فوق جراحی یا لیزر آبسه مقعدی می‌تواند به بهترین شکل خود نتیجه بدهد.
عوارض جراحی آبسه مقعدی
جراحی آبسه مقعدی یک روش مؤثر برای درمان این بیماری است اما می‌تواند مانند هر روش درمانی دیگری عوارضی داشته باشد. از جمله عوارض جراحی آبسه مقعدی موارد زیر هستند:
- عفونت مجدد: اگر آبسه به شکل کامل تخلیه نشود یا پس از جراحی به دلیل مراقبت‌های نادرست دچار عفونت گردد احتمال بازگشت عفونت یا تشکیل آبسه وجود دارد.
- ایجاد درد و ناراحتی: پس از جراحی آبسه بیمار ممکن است درد و ناراحتی را در ناحیه جراحی شده تجربه کند. این درد به طور معمول با مصرف مسکن‌ها کنترل می‌شود؛ اما در برخی موارد ممکن است درد در مدت طولانی ادامه یابد.
- خونریزی: خونریزی به شکل خفیف در محل جراحی شده طبیعی است؛ اما اگر خونریزی شدید و مداوم باشد باید حتماً به پزشک مراجعه کرد.
- ایجاد مشکل در اجابت مزاج: ممکن است بیماران در روزهای اولیه پس از جراحی در هنگام دفع مدفوع مشکلاتی را داشته باشند و یا احساس درد آنها را اذیت کند.
- بسته شدن دیر هنگام زخم: ممکن است در برخی از افراد بهبود زخم بیشتر از حد معمول به طول بینجامد و زخم نیاز به مراقبت‌های بیشتری داشته باشد.
- تشکیل اسکار: ممکن است در برخی از بیماران در ناحیه جراحی شده بافت‌های اسکار به وجود بیاید و این مسئله ناراحتی و مشکلاتی را در ناحیه مقعد ایجاد کند.
- بی‌اختیاری مقعدی (نادر): در موارد نادر و در صورت آسیب به عضلات اسفنکتر مقعد در هنگام جراحی ممکن است بی‌اختیاری مدفوع (عدم کنترل در خروج گاز یا مدفوع) رخ دهد.
کلام پایانی
جراحی آبسه مقعدی به عنوان اصلی‌ترین روش درمان این بیماری معرفی می‌شود. جراحی آبسه می‌تواند به شکل سنتی و با تیغ جراحی و یا به شکل مدرن با لیزر صورت گیرد و این بیماری را درمان کند. بسیار مهم است روش‌های نام برده با توجه به وضعیت آبسه بیمار توسط پزشک انتخاب شوند تا بهترین نتیجه را بدهند. مراقبت‌های پس از جراحی آبسه بسیار اهمیت دارند تا بیماران بتوانند برای همیشه با بیماری آبسه مقعدی خداحافظی کنند.
منابع: