پولیپ رکتوم یا راست‌روده را با نام پولیپ روده بزرگ نیز می‌شناسند. برای بسیاری از افراد شاید سؤال باشد که پولیپ رکتوم چیست و چه علائمی دارد تا بهتر بتوانند در زمان ابتلا به این بیماری برای درمان اقدام کنند. پولیپ رکتوم به رشد غیرعادی سلول‌های پوشش درونی روده گفته می‌شود که به شکل بافت یا توده اضافی در روده دیده می‌شود. پولیپ رکتوم دو نوع مختلف دارد و در بسیاری مواقع خطری ندارد و سرطانی نمی‌باشد. در مقاله امروز به اینکه پولیپ رکتوم چیست و چه علائمی دارد بیشتر خواهیم پرداخت.
پولیپ رکتوم چیست؟
در پاسخ به این سؤال که پولیپ رکتوم چیست باید گفت که پولیپ‌ها به بافت یا توده اضافی در ناحیه رکتوم (قسمت پایین روده بزرگ) گفته می‌شوند که بر اثر رشد غیرعادی سلول‌های پوشش درونی رکتوم به وجود آمده‌اند. پولیپ رکتوم به شکل برجستگی‌های کوچک مسطح یا ساقه‌دار به شکل قارچ دیده می‌شود. این بیماری درصورتی‌که از نوع غیر سرطانی باشد خطری ندارد؛ اما در صورت عدم درمان احتمال تبدیل آنها به سرطان روده وجود دارد و به همین دلیل نیازمند درمان است.
انواع پولیپ رکتوم
پولیپ بر اساس اینکه در کدام قسمت روده قرار گرفته و چه شدت و اندازه‌ای دارد به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:
پولیپ‌های غیر پلاستیک
این پولیپ‌ها به طور معمول خطر سرطانی شدن ندارند؛ اما درصورتی‌که اندازه آنها بزرگ باشد و در سمت راست روده بزرگ به وجود بیایند نیازمند بررسی بیشتری هستند. پولیپ‌های غیر پلاستیک شامل پولیپ‌های التهابی، پولیپ‌های «همارتوماتوز» و پولیپ «هایپرپلاستیک» هستند. پولیپ‌های التهابی به طور معمول همراه با بیماری کرون روده بزرگ و کولیت اولسراتیو دیده می‌شوند که این مسئله می‌تواند در افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ نقش داشته باشد.
پولیپ‌های نئوپلاستیک
این پولیپ‌ها شامل انواع «آدنوم‌ها» یا پلیپ‌های «آدنوماتوز» و پولیپ‌های دندانه‌دار هستند. پولیپ‌های دندانه‌دار با توجه به محل قرارگیری و اندازه، امکان سرطانی شدن دارند و به همین دلیل نیازمند درمان فوری و سریع هستند.
حال که دانستید پولیپ چیست و انواع آن کدام‌اند بسیار مهم است که از علل ابتلا به این بیماری و همچنین علائم پولیپ رکتوم بیشتر بدانید.
علائم پولیپ رکتوم
از جمله علائم پولیپ رکتوم که بسیار شایع نیز هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشاهده خون در مدفوع
بسیاری از افرادی که به پولیپ رکتوم مبتلا می‌شوند در مدفوع خود خون مشاهده می‌کنند. این خون می‌تواند به شکل واضح دیده شود و یا به شکل مخفی در مدفوع باشد. باید توجه داشت بسیاری از بیماری‌های دیگر مانند بواسیر یا شقاق نیز ممکن است باعث مشاهده خون در مدفوع شوند؛ هرچند خون معمولاً در این وضعیت تازه است و رنگی روشن دارد.
تغییر عملکرد روده
بر اثر پولیپ رکتوم ممکن است گاز روده‌ها افزایش یا کاهش غیرطبیعی داشته باشند. همچنین مشکلاتی نظیر اسهال و یا کوچک‌شدن اندازه مدفوع از دیگر نشانه‌های تغییر عملکرد روده و ابتلا به پولیپ رکتوم هستند.
انسداد روده
انسداد روده از دیگر علائم پولیپ رکتوم است. افرادی که به انسداد روده مبتلا شده‌اند با مشکلاتی مانند افزایش اندازه و حجم مدفوع به شکل غیرطبیعی مواجه می‌شود و یا علائمی همچون احساس درد شکم و ناراحتی در این ناحیه را دارند. فرد مبتلا به انسداد روده برای تخلیه کامل مدفوع دچار مشکل است.
سایر علائم پولیپ رکتوم
- اسهال یا یبوست
- استفراغ و تهوع
- کم‌خونی و کمبود آهن
- ترشح مخاطی از مقعد
- تغییر رنگ مدفوع
- کاهش وزن
- تکرر ادرار
- احساس درد یا گرفتگی در ناحیه شکم
علل ابتلا به پولیپ رکتوم
دلایل مختلفی می‌توانند در ابتلا فرد به پولیپ رکتوم نقش داشته باشند؛ اما عامل وراثت در این میان از همه مهم‌تر است. علل ابتلا به پولیپ رکتوم را می‌توان موارد زیر برشمرد:
- بیماری التهابی روده همچون «کولیت اولسروز» و بیماری کرون
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌هایی نظیر پولیپ، پولیپ آدنوماتوز و سرطان روده
- مصرف دخانیات همچون سیگار
- مصرف الکل
- خوردن بیش از حد گوشت قرمز
- دیابت نوع 2
- سن بالای ۵0 سال
- داشتن ژن آفریقایی یا آمریکایی
روش‌های تشخیص پولیپ رکتوم
پس از اینکه دانستید پولیپ رکتوم چیست و چه علائمی دارد آشنایی با روش‌های تشخیص این بیماری نیز بسیار مهم است. متداول‌ترین روش برای تشخیص پولیپ رکتوم روش کولونوسکوپی است. اما روش‌های دیگری نیز برای تشخیص این عارضه وجود دارد:
کولونوسکوپی
در این روش روده با استفاده از یک لوله مخصوص انعطاف‌پذیر و بلند که دارای یک چراغ و دوربین است، روده به‌خوبی بررسی می‌شود. درصورتی‌که در حین آزمایش پزشک با پولیپ رکتوم مواجه شود در همان زمان اقدام به برداشتن آن می‌کند و سپس برای تشخیص نوع آن، بافت برداشته شده به پاتولوژی فرستاده می‌شود.
کولونوسکوپی مجازی یا کولونوگرافی CT
در این روش که با حداقل میزان تهاجم انجام می‌شود برای دیدن روده بزرگ از سی‌تی‌اسکن کمک میگیرند. درصورتی‌که پولیپ در روده مشاهده شود فرد نیاز به کولونوسکوپی دارد تا پولیپ رکتوم برداشته شود.
سیگموئیدوسکوپی
در این روش از یک لوله باریک و سبک مجهز به دوربین استفاده می‌شود. این لوله از مقعد وارد راست روده می‌شود و با استفاده از آن پزشک می‌تواند به‌راحتی راست‌روده و سیگموئید را بررسی کند.
تست‌های مبتنی بر مدفوع
در این آزمایش‌ها به بررسی وجود خون در مدفوع یا ارزیابی DNA می‌پردازند و درصورتی‌که تست مدفوع مثبت باشد، کولونوسکوپی لازم خواهد بود.
درمان پولیپ رکتوم
درمان پولیپ رکتوم مبتنی بر حذف و خارج کردن این بافت از بدن است که پس از آن پولیپ برای تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن به پاتولوژی فرستاده می‌شود. به طور معمول برای درمان و برداشتن پولیپ از روش کولونوسکوپی استفاده می‌شود. درصورتی‌که این روش امکان‌پذیر نباشد از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:
آندوسکوپی
با استفاده از این روش پولیپ‌هایی با اندازه بیش از 2 سانتی‌متر را می‌توان از بین برد. این پولیپ‌ها با انبر بافت‌دار یا حلقه سیمی برداشته می‌شوند. برای اینکه این کار راحت‌تر انجام شود در قسمت پایین پولیپ مایع خاصی تزریق می‌شود.
جراحی
اگر پولیپ بزرگ باشد و غیرقابل‌دسترسی، از عمل جراحی برای خارج کردن آن استفاده می‌کنند. در حین جراحی اگر پولیپ به بخش بزرگی از رود آسیب وارد کرده باشد بخش از روده طی جراحی برداشته می‌شود.
مراقبت‌های پس از درمان پولیپ رکتوم
برای اینکه از عود مجدد پولیپ رکتوم و پیشرفت آن جلوگیری شود پزشکان توصیه می‌کنند که بیمار در بازه‌های زمانی مختلف کولونوسکوپی را دوباره انجام دهد. پیشنهاد می‌شود اولین کولونوسکوپی یک سال پس از درمان پولیپ رکتوم و پس از آن در بازه‌های زمانی 3 تا ۵ سال دوباره انجام شود.
کلام پایانی
این سؤال که پولیپ رکتوم چیست و چه علائمی دارد؟ ممکن است برای بسیاری از بیماران که دچار مشکلات گوارشی هستند اهمیت داشته باشد. پولیپ رکتوم در اثر رشد غیرعادی سلول‌های پوشش درونی رکتوم به وجود می‌آید و به طور معمول بی‌خطر است. در صورت عدم درمان و باقی‌ماندن پولیپ، احتمال سرطانی شدن آنها وجود دارد و به همین دلیل باید برای درمان آنها اقدام کرد. شناخت علائم پولیپ رکتوم کمک می‌کند تا بیمار هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کند و دچار عوارض و مشکلات این بیماری نشود.
منابع :
