یکی از مشکلاتی که ممکن است در نوزادان یا کودکان دیده شود چسبندگی مدفوع است. چسبندگی مدفوع در کودکان می‌تواند ناشی از رژیم غذایی و یا یک مشکل پزشکی در بدن باشد و به همین دلیل بسیار مهم است که به آن توجه داشت و علت آن را جستجو کرد. در این مقاله به شکل کامل به علت چسبندگی مدفوع کودکان خواهیم پرداخت.
چسبندگی مدفوع چه حالتی است؟
زمانی که نوزادان به دنیا می‌آیند به طور معمول مدفوعی چسبناک به رنگ سیاه، مایل به سبز و قیر مانند دارند. به این وضعیت مدفوع نوزاد «مکونیوم» گفته می‌شود که جای نگرانی ندارد. به مرور مدفوع کودک و تعداد دفعات آن دچار تغییراتی می‌شود و ممکن است در برخی کودکان مدفوع حالت چسبنده پیدا کند. از نظر پزشکان این مسئله بخشی از روند تکامل سیستم گوارش نوزاد و کودک است؛ اما اگر با علائم دیگری همچون یبوست، تغییر رنگ مدفوع و چرب بودن بافت مدفوع همراه باشد باید نسبت به جستجوی علت آن اقدام کرد.
دلیل چسبندگی مدفوع در کودکان
بسیاری مواقع واکنش بدن به غذا باعث تغییر کیفیت مدفوع می‌شود. رژیم غذایی پرچرب می‌تواند یکی از دلایل مهم چسبنده شدن مدفوع در کودکان باشد. در نتیجه مصرف چربی اضافه و فراتر از آنچه که بدن می‌تواند جذب کند مدفوع چسبنده می‌شود. با این وجود چسبندگی مدفوع در کودکان می‌تواند ناشی از مشکلات پزشکی زیر باشد:
بیماری التهابی روده (IBD) (بیماری کرون و کولیت اولسراتیو)
بیماری التهابی روده (IBD) گروهی از اختلالات روده‌ای است که باعث التهاب طولانی مدت دستگاه گوارش می‌شود.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک یک اختلال گوارشی است که در اثر واکنش غیرطبیعی بدن به گلوتن ایجاد می‌شود. در این بیماری پاسخ سیستم ایمنی بدن به گلوتن باعث به وجود آمدن سمومی می‌گردد که پرزهای روده را از بین می‌برند.
فیبروز سیستیک
فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی است که باعث تجمع مخاط در اندام‌های بدن می‌شود.
مشکلات لوزالمعده، مانند پانکراتیت مزمن یا نارسایی پانکراس
از آنجایی که لوزالمعده نقش مهمی در تولید آنزیم‌های لازم برای هضم چربی دارد در صورت اختلال در عملکرد آن مدفوع بافت چسبناک و چرب پیدا می‌کند.
عفونت‌های خاص مانند ژیاردیازیس
عفونت شدید روده کوچک یا روده بزرگ بر اثر باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌تواند باعث چسبنده شدن مدفوع شود.
از آنجایی که چسبندگی مدفوع ممکن است ناشی از عارضه‌هایی باشد که از آنها نام بردیم باید والدین پس از مشاهده نشانه‌های آن با پزشک مشورت کنند تا درمان‌های لازم صورت گیرد.
روش‌های تشخیص مدفوع چسبنده در کودکان
جهت تشخیص مدفوع چسبنده در کودکان پزشک در ابتدا به معاینه شکم نوزاد یا کودک می‌پردازد. پرسش در مورد سوابق پزشکی کودک و ویژگی‌های ظاهر مدفوع از دیگر نکاتی است که در هنگام تشخیص بیماری در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که پزشک این وضعیت را ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای نداند درمان‌هایی را که بیشتر مبتنی بر تغییر رژیم غذایی هستند پیشنهاد خواهد داد. اگر پزشک در حین معاینه متوجه علائم مشکوکی شود از آزمایش‌هایی همچون موارد زیر جهت تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌کند:
- آزمایش خون جهت بررسی میزان آنتی‌بادی‌های خودایمن، میزان ویتامین‌ها و وضعیت سلامت لوزالمعده
- آزمایش کشت مدفوع جهت تأیید احتمال عفونت روده و تشخیص نوع باکتری‌ها
- تصویربرداری ام‌آرآی جهت بررسی مشکلات گوارشی مادرزادی
روش‌های درمان مدفوع چسبنده در کودکان
پس از اینکه پزشک علت چسبندگی مدفوع در کودکان را یافت با توجه به علت این عارضه درمان‌های مناسب را پیشنهاد خواهد داد:
درمان پزشکی
اگر یک بیماری زمینه‌ای عامل چسبندگی مدفوع باشد درمان‌های زیر با توجه به عامل بیماری در نظر گرفته می‌شود:
- در صورتی که چسبندگی مدفوع کودکان به دلیل عفونت باشد از آنتی‌بیوتیک‌های مناسب برای درمان این عفونت استفاده می‌شود.
- اگر بیماری‌های التهابی روده باعث این مشکل شده باشند مدیریت و کنترل این بیماری‌ها در دستور کار پزشک قرار می‌گیرد.
- برای کودکان مبتلا به سلیاک یک رژیم غذایی بدون گلوتن پیشنهاد می‌شود تا این مشکل برطرف گردد.
- اگر لوزالمعده دچار مشکل باشد با روش‌های مناسب پزشک به مداوای این مشکل می‌پردازد تا چسبندگی مدفوع کودک برطرف شود.
درمان خانگی
برای درمان خانگی چسبندگی مدفوع در کودکان توصیه می‌شود تا کودک به میزان کافی آب در طول روز بنوشد تا عملکرد دستگاه گوارش بهبود یابد.
رژیم غذایی نیز نقش مهمی در بهبود عملکرد روده‌ها دارد و توصیه می‌شود از مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، لوبیا، عدس، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل در رژیم غذایی کودک بیشتر استفاده کرد.
محدود کردن مصرف غذاهای چرب، شیرین و مواد غذایی فراوری شده از دیگر نکاتی است که باید حتماً به آن توجه داشت.
مصرف مکمل‌های پروبیوتیک تجویزی توسط پزشک که حاوی باکتری‌های مفید برای روده هستند می‌تواند در برطرف کردن این مشکل مؤثر باشد.
چه زمانی برای درمان چسبندگی مدفوع در کودکان باید به پزشک مراجعه کرد؟
به طور معمول زمانی که مدفوع چسبنده با علائم دیگری همراه نیست به شکل خودبه‌خود و پس از یک هفته بهبود پیدا می‌کند. زمانی که مدفوع چسبنده با علائم دیگری همراه شود و یا یک بیماری زمینه‌ای در ایجاد آن نقش داشته باشد بیشتر از یک هفته به طول می‌انجامد و باید حتماً برای درمان آن به پزشک متخصص کولورکتال مراجعه کرد.
به طور معمول کودکانی که همراه چسبندگی مدفوع علائمی همچون تغییر رنگ مدفوع، راش پوستی، تب، یبوست، اسهال و کاهش وزن را تجربه می‌کنند به‌احتمال بسیار زیاد دچار بیماری‌های زمینه‌ای هستند.
عوارض چسبندگی مدفوع در کودکان
درمان چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان بسیار مهم است تا کودکان به عوارض این بیماری دچار نشوند. از جمله عوارض چسبندگی مدفوع در کودکان می‌توان به کاهش وزن کودک و مشکل در جذب ویتامین‌های محلول در چربی اشاره کرد. همچنین اگر مدفوع کودک علاوه بر چسبنده بودن، سیاه رنگ باشد احتمال از دست دادن خون و کم‌خونی در کودک وجود دارد.
کلام پایانی
چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان یکی از مشکلاتی است که در برخی از آنها دیده می‌شود. اگر این مشکل ناشی از یک رژیم غذایی نامناسب باشد پس از یک هفته به شکل خودبه‌خود برطرف می‌شود. در صورتی که چسبندگی مدفوع ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای باشد به شکل خودبه‌خود برطرف نمی‌شود و باید حتماً برای شناخت علت آن به پزشک مراجعه کرد. بسیار مهم است تا بیماری چسبندگی مدفوع در کودکان تحت درمان قرار گیرد؛ زیرا عدم درمان این بیماری در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند مشکلات بسیاری را برای کودک ایجاد کند.
منبع:
