هموروئید و شقاق مقعدی هر دو از اختلالات آنورکتال هستند. اگرچه آنها دلایل مشابهی دارند؛ اما دو بیماری متمایز محسوب می‌شوند که درمان آن براساس روش‌های مختلفی انجام می‌شود. درحقیقت، بسیاری از افراد وقتی ناراحتی مقعدی دارند در سکوت رنج می‌برند، زیرا از کمک گرفتن خجالت می‌کشند. بواسیر و شقاق مقعدی ممکن است با گذشت زمان برطرف شوند، اما باید بدانید که با چه چیزی سر و کار دارید تا بدانید بهترین روش درمان را توسط پزشک متخصص دریافت کنید. در این مقاله به طور کامل در مورد تفاوت بین هموروئید و شقاق مقعدی صحبت می‌کنیم.
شقاق مقعد چیست؟
حرکات غیرمعمول روده، از جمله مدفوع سفت و اسهال، می‌توانند باعث پارگی پوشش حساس مقعد شوند. به این پارگی‌ها شقاق مقعدی یا فیشر می‌گویند. علاوه بر یبوست و اسهال، سایر عوامل خطر برای شقاق شامل ابتلا به بیماری التهابی روده، اضافه وزن یا سن بالا هستند. شقاق مقعدی دردناک است، به خصوص هنگام دفع مدفوع درد زیادی ایجاد می‌کند و درد حتی می‌تواند تا ساعت‌ها بعد از آن ادامه یابد. شقاق به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:
- شقاق حاد: پارگی‌های کوچک مایل به قرمز هستند.
- شقاق مزمن: این شقاق عمیق‌تر است و ممکن است شامل رشد گوشتی باشد.
درد اغلب ناشی از نوعی پوست به نام اندودرم است. آندودرم غدد عرق یا غدد چربی ندارد، اما حاوی تعداد بالایی از اعصاب حسی جسمانی است. این اعصاب به ویژه به لمس و درد حساس هستند. شقاق اغلب به عنوان یک احساس ضربان‌دار تجربه می‌شود. شقاق همچنین می‌تواند به طور ناخوشایندی خارش داشته باشد. به علاوه، ممکن است هنگام تمیز کردن ناحیه مقعد در کاسه توالت متوجه خون شوید.
بواسیر چیست؟
هموروئید یا بواسیر بر خلاف شقاق یک رگ خونی متورم است. با گذشت زمان، رگ‌های خونی ضعیف می‌شوند و دیگر نمی‌توانند با بافت رکتوم منقبض شوند و منجر به بزرگ شدن سیاهرگ‌ها می‌شوند. این نظریه وجود دارد که فشار روی وریدهای مقعدی باعث ایجاد هموروئید می‌شود. یبوست مزمن، اسهال مزمن و زور زدن در حین اجابت مزاج از عوامل موثر هستند.
هموروئید می‌تواند داخلی یا خارجی باشد. این نظریه وجود دارد که فشار روی وریدهای مقعدی باعث ایجاد هموروئید می‌شود. هموروئید داخلی در قسمت تحتانی رکتوم ایجاد می شود. این هموروئیدها درد ایجاد نمی‌کنند؛ اما ممکن است خونریزی کنند، بنابراین ممکن است خون را در مدفوع بینید. بواسیر داخلی ممکن است بیرون بزند.
هموروئید خارجی در بافت خارجی مقعد ایجاد می‌شود. این بافت حساس‌تر است و احتمالاً احساس ناراحتی یا خارش مقعدی خواهید داشت. لخته‌های خون نیز ممکن است در هموروئیدهای ترومبوز خارجی تشکیل شده و باعث درد شدید شود. به طور کلی، بواسیر به چهار گرید طبقه بندی می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:.
- گرید یک معمولاً بدون درد است و شاید خونریزی کند، اما از دهانه مقعد بیرون نمی‌زند.
- گرید دو شامل بیرون زدگی از دهانه مقعد می‌شود، اما خود به خود جمع شده و دوباره به داخل می‌رود.
- گرید سه نیز به حالت پرولاپس در می‌آید، به این معنا بیرون زدگی مقعد تنها زمانی جمع می‌شود که از دست خود برای فشار دادن هموروئید به داخل مقعد استفاده کنید.
- گرید چهار یک هموروئید پرولاپس دائمی است که همیشه بیرون زده خواهد بود و در وضعیت بحرانی است.
بواسیر چه داخلی و چه خارجی ممکن است زمانی رخ دهد که فشار بیش از حد به ناحیه رکتوم وارد شود. این اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که مدفوع شما سفت است یا هنگام دفع مدفوع، فشار زیادی به خود وارد می‌کنید. هموروئید مانند شقاق با خونریزی همراه است. هر دو نوع داخلی و خارجی ممکن است خارش داشته باشند، اما معمولا فقط نوع خارجی آن باعث ایجاد درد می‌شود. با یک هموروئید خارجی، ممکن است بتوانید توده را ببینید یا احساس کنید.
تفاوت بین شقاق و بواسیر
علائم شقاق و هموروئید می‌توانند مشابه باشند. هر یک می‌تواند باعث درد، خارش و خونریزی شود. با این حال، اگر شما درد دارید و یک توده خارجی را در ناحیه مقعد خود احساس نمی‌کنید، این وضعیت به احتمال زیاد یک شقاق است. اگر متوجه نشت مخاط از مقعد خود شدید، احتمالاً مشکل بواسیر است. بهترین راه برای حل مشکل شقاق مقعدی در مقابل درمان هموروئید مراجعه به پزشک است که با استفاده از آنوسکوپی معاینه را انجام می‌دهد.
آنوسکوپی شامل نگاه کردن به منطقه با یک ابزار خاص است. شاید برای انجام معاینه داخلی به یک متخصص ارجاع داده شوید. این ابزار خاص سیگموئیدوسکوپی نام دارد که هم راست روده و هم بخشی از کولون را بررسی می‌کند. علائم شما همچنین می‌توانند نتیجه یک بیماری جدی‌تر مانند عفونت، آبسه یا سرطان باشند. قبل از اقدام به خوددرمانی، از پزشک آبسه مقعدی بخواهید که احتمالات دیگر را رد کند.
درمان‌های ابتدایی شقاق و هموروئید
درمان‌های اولیه برای هموروئید و شقاق مقعدی نیز مشابه هستند و شامل موارد زیر خواهند بود:
- افزودن فیبر بیشتر به رژیم غذایی
- نوشیدن آب بیشتر
- نشستن در لگن آب گرم
ممکن است پزشک به شما توصیه کند که از ژل نفتی برای روان کردن ناحیه مقعد در زمان ایجاد شقاق استفاده کنید. انجام این کار قبل از هر بار اجابت مزاج برای شما مفید خواهد بود. مقدار کافی ژل نفتی باید تا نیم سانتی متر در داخل راست روده استفاده شود. این کار باعث کاهش درد هنگام دفع مدفوع می‌شود. کرم‌های دارویی باعث بهبود شقاق می‌شوند.
پمادهایی مانند نیتروگلیسیرین، مسدودکننده‌های کانال کلسیم و شل‌کننده‌های موضعی عضلانی، اسفنکتر مقعد را شل می‌کنند و بهبودی را تسریع می‌بخشند. توجه به این نکته مهم است که نیتروگلیسیرین و مسدودکننده‌های کانال کلسیم می‌توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند. بنابراین قبل از استفاده حتماً آنها را با پزشک خود در میان بگذارید.
پس چه بواسیر یا شقاق داشته باشید، پزشک احتمالاً ابتدا گزینه‌های درمانی محافظه کارانه از جمله مراقبت در منزل را امتحان می‌کند. از آنجایی که این دو بیماری باعث ناراحتی‌های مشابه می‌شوند، درمان‌های مشابه علائم را تسکین می‌دهند. به عنوان مثال، پزشک بواسیر شما ممکن است کرم‌هایی را برای هموروئید توصیه کند. پمادهای مخصوص شقاق اسپاسم عضلانی را کاهش می‌دهند. کرم‌های کورتیزون مانند کورتیزون 10 می‌توانند تورم هموروئید را کاهش دهند. این پماد برای تسکین خارش نیز مفید است اما فقط برای استفاده خارجی است.
نشستن در لگن برای ناراحتی مقعدی تسکین خوبی است. لگن را با چند سانتی متر آب گرم پر کنید و روی لگن به مدت 20 دقیقه بنشینید. این فعالیت را در طول روز تکرار کنید و همچنین در داخل آب مقداری بتادین بریزید تا ضدعفونی انجام شود. پزشک احتمالاً توصیه می‌کند که مراقب باشید تا از یبوست جلوگیری کنید. همچنین ممکن است به مصرف روزانه نرم کننده مدفوع تشویق شوید. این درمان بدون نسخه به شما کمک می‌کند تا از اجابت مزاج سخت جلوگیری کنید.
هدف این درمان شقاق بهبود حرکات روده و کاهش علائم است و به هموروئید یا شقاق مقعدی اجازه می‌دهد به مرور زمان بهبود یابد. هموروئید ممکن است در عرض یک هفته یا بیشتر بهبود یابد، اما ممکن است چندین هفته طول بکشد تا شقاق مقعدی بهبود یابد. اگر شقاق مقعدی بهبود نیافت، می‌توانید مداخلات پزشکی را برای هموروئید ادامه دهید که با جراحی همراه خواهد بود.
درمان جراحی شقاق یا هموروئید
اگر درمان‌های ابتدایی کافی نباشند، پزشک ممکن است روش‌های جراحی را توصیه کند. هدف از جراحی برای شقاق جلوگیری از اسپاسم عضلات ناحیه است. این جراحی اجازه می‌دهد تا پارگی بهبود یابد. تزریق و برش‌های جراحی دو روشی هستند که برای کاهش اسپاسم استفاده می‌شوند. هموروئید گرید یک یا دو را می‌توان با قطع خون رسانی آن درمان کرد. در یک روش سرپایی، جراح از اعمال نوارهای الاستیک روی هموروئید استفاده می‌کند. این کار جریان خون به بواسیر را مختل می‌کند و در عرض چند روز از بین می‌رود.
هموروئیدهای گرید سه و چهار نیاز به روش جراحی فشرده‌تری دارند. در اتاق عمل بیمارستان، یک متخصص وریدهای هموروئید سخت را با لیزر نئولیزر هدف قرار می‌دهد. این عمل باعث تجزیه بافت می‌شود، بنابراین ناهنجاری کوچک خواهد شد. لیزر درمانی شقاق بهترین روش جراحی است، زیرا اغلب بدون درد و خون ریزی خواهد بود و بیمار بدون بستری در بیمارستان به خانه خواهد رفت.
پیشگیری از شقاق و بواسیر
هنگامی که ناحیه مقعد شما بهبود یافت، باید مراقب باشید تا بیماری دوباره عود نکند. یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید این است که از رژیم غذایی استفاده کنید که از یبوست جلوگیری می‌کند. مصارف سبزیجات برگ سبز، غلات غنی از فیبر و هشت لیوان آب در روز توصیه می‌شود. در زمان اجابت مزاج با شدت زیاد زور نزنید و سعی کنید زیاد روی توالت ننشینید.
تشخیص اشتباه شقاق مقعدی به عنوان هموروئید غیر معمول نیست، به همین دلیل است که همیشه بهتر است با یک متخصص صحبت کنید تا دقیقا بدانید با چه چیزی سر و کار دارید. در صورت داشتن خونریزی مقعدی، تعیین وقت مشاوره ضروری است. اگرچه هموروئید یک علت شایع است، خونریزی مقعدی نیز یکی از علائم سرطان روده بزرگ خواهد بود.
کلام آخر
هموروئید وریدهای متورم مقعدی هستند که ممکن است بیرون زده یا در داخل کانال مقعد باقی بمانند. از سوی دیگر، شقاق مقعد پارگی‌های کوچکی در پوشش مقعد هستند. یکی از راه‌های تشخیص این دو، توجه به الگوی علائم است. علائم بواسیر بین حرکات روده باقی می‌ماند. این برخلاف شقاق مقعدی است که علائم آن تنها در هنگام دفع مدفوع بروز می‌کند.
همچنین مهم است که توجه داشته باشید که هر دو بیماری درمان‌های متفاوتی دارند. هموروئید با اسکلروتراپی، فتوکواگولاسیون و بستن نواری درمان می‌شود. این برخلاف شقاق مقعدی است که با پمادها، نرم کننده‌های مدفوع، بوتاکس، حمام نشسته و روانکاری درمان می‌شوند. هر دو بیماری ممکن است به اندازه کافی شدید باشند که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
مهم نیست که چه مشکلی را تجربه می‌کنید، هر چه زودتر به دنبال درمان باشید، زودتر تسکین خواهید یافت. ابتدا برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید. سپس پزشک بسته به مشکل به شما روش‌های درمانی موثر را ارائه می‌دهد. روش های درمانی ابتدایی شامل تغییر سبک زندگی و دارو درمانی هستند. همچنین در دستشویی به خود فشار زیادی وارد نکنید. اگر مشکل ادامه داشت، درمان‌های جراحی را تحت نظر پزشک پیش ببرید.
منبع:
