درمان فیستول مقعدی توسط روش‌های همچون عمل جراحی و عمل لیزر امکان پذیر است. پزشک متخصص پس از معاینه بیمار و اطلاع از شدت بیماری می‌تواند یکی از این دو راه را برای درمان انتخاب کند. البته بسیاری از افراد مبتلا به بیماری فیستول برای درمان بیماری خود به دنبال درمان‌های ساده‌تر همچون درمان خانگی فیستول هستند. درمان خانگی فیستول با استفاده از مراقبت‌های خانگی و داروهای گیاهی در بیشتر موارد انجام می‌شود. نکته مهم این است که فیستول مقعدی با درمان خانگی بهبود پیدا نمی‌کند و این روش فقط به تسکین علائم این بیماری کمک کند. برای درمان فیستول مقعدی باید هرچه سریعتر اقدام کرد زیرا این بیماری می‌تواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
فهرست مطالب:
- فیستول مقعدی چیست؟
- انواع روش‌های درمان فیستول مقعد
- درمان گیاهی و طب سنتی فیستول مقعدی
- معایب درمان خانگی و گیاهی فیستول مقعدی چیست؟
- درمان فیستول مقعد با دارو
- درمان فیستول مقعدی با روش‌های پزشکی غیرجراحی
- درمان فیستول مقعد با جراحی
- درمان فیستول مقعد با لیزر
- درمان فیستول در کودکان
- عوارض درمان نکردن فیستول مقعدی
فیستول مقعدی چیست؟
فیستول مقعدی مسیرها و تونل های عفونی هستند که بین پوست اطراف مقعد و دیواره انتهای روده بزرگ (رکتوم یا راست روده) ایجاد می شوند. بنابراین، فیستول حداقل دو دهانه دارد، یکی در پوست و دیگری در روده بزرگ. اگر عرض این فیستول زیاد باشد، ترشحات روده و حتی مدفوع می تواند از سوراخ خارجی پوست خارج شود و باعث نگرانی بیمار شود. اما معمولاً ترشحات چرکی از دهانه بیرونی آن خارج می شود.
گروهی از بیماران سوراخ های خارجی فیستول را روی پوست اطراف مقعد دیدند. یا در برخی موارد با پمادهای پوستی درمان می شود. این دسته از بیماران مبتلا به فیستول مقعدی بودند، اما متاسفانه به دلیل تاخیر در تشخیص و درمان نادرست، دامنه ضایعات فیستول گسترش یافت و علائم شدیدتر شد و در نهایت برای تشخیص به جراح کولورکتال ارجاع داده شدند.
انواع روش‌های درمان فیستول مقعد
برای درمان فیستول مقعدی در وهله اول بهتر است بدانید که کانال مقعدی قسمت انتهایی دستگاه روده است. این قسمت شامل رکتوم و مقعد است. گاهی اوقات یک مسیر غیر طبیعی از کانال مقعد به پوست نزدیک مقعد تشکیل می‌شود که به آن فیستول مقعدی می‌گویند. فیستول مقعدی همچنین می‌تواند از کانال مقعد به سایر اندام‌ها مانند واژن (فیستول آواژینال) یا مجاری ادراری ایجاد شود. فیستول مقعدی می‌تواند باعث درد و سوزش شود و ممکن است ترشحات بدبویی از خود نشت کند. به همین دلیل بهتر است در اسرع وقت درمان شود.
معمولاً مبتلایان ممکن است خون و چرک را در مدفوع خود پیدا کنند و در برخی موارد شاید در کنترل حرکات روده خود دچار مشکل شوند.
به نقل از سایت nhs.uk:
Surgery is often needed to treat anal fistulas as they do not usually heal by themselves. There are several different procedures. The best option for you will depend on the position of your fistula and whether it's a single channel or branches off in different directions
از آنجایی که فیستول مقعدی خود به خود خوب نمیشود، معمولاً برای درمان نیاز به جراحی دارد. در کل روش های دیگری نیز برای درمان فیستول وجود دارد که متناسب با نوع فیستول و اینکه آیا یک کاناله است یا خیر تعیین می شوند.
درمان فیستول بسته به نوع و شدت علائم متفاوت است. انواع فیستول مقعدی با توجه به ساختار فیستول و سرعت انتشار آن شکل می‌گیرد. بیشتر فیستول‌های مقعدی ساده هستند و در صورت عدم درمان ممکن است پیشرفت کنند. هنگامی که فیستول پیشرفت می‌کند؛ مشکلات جدی برای بیمار ایجاد خواهد کرد و این امر درمان را دشوار می‌کند. بنابراین پس از تشخیص بیماری، عمل جراحی برای فیستول مقعدی باید در اسرع وقت برنامه ریزی شود. برای درمان این بیماری روش‌های زیادی وجود دارد از جمله:
- درمان خانگی
- درمان گیاهی و طب سنتی
- درمان با دارو و پماد
- درمان پزشکی غیرجراحی
- درمان با جراحی
- لیزر درمانی
درمان‌های پزشکی شامل تجویز آنتی بیوتیک، عامل سرکوب کننده سیستم ایمنی یا برخی از درمان‌های بیولوژیکی است. رژیم غذایی ممکن است برای فیستول‌های انتروواژینال، انتروکوتانئوس و انترووزیکلار تجویز شود. رژیم غذایی تغذیه مایع است که از طریق دهان یا از طریق لوله تغذیه به بیمار ارائه می‌شود. تغذیه مایع جایگزین مواد غذایی جامد است و مواد مغذی بالایی دارد.
بدون غذای جامد، مدفوع کمتری از مقعد عبور می‌کند که به بهبود فیستول و حتی بسته شدن آن کمک می‌کند. با این حال، بسیاری از فیستول‌ها به هیچ یک از درمان‌های فوق پاسخ نمی‌دهند و به جراحی یا مراقبت از زخم نیاز دارند. اگر فیستول در قسمت سالم روده باشد؛ ممکن است بدون خارج کردن قسمتی از روده برداشته شود. موثرترین درمان شامل بریدن فیستول (فیتولوتومی) و مقدار کمی از عضله پایین آن است که به عضله اسفنکتر معروف است. این روش بیشترین شانس درمان را دارد، اما برای درمان همه فیستول‌ها مناسب نیست. در ادامه به بررسی هریک از این روش‌ها و معایب و مزایای آنها خواهیم پرداخت.
درمان خانگی فیستول مقعدی
درمان خانگی فیستول به روش‌هایی گفته می‌شود که به کاهش عفونت، التهاب، درد و سایر علائم فیستول مقعدی کمک می‌کنند اما نمی‌توانند این بیماری را به شکل کامل درمان کنند. درمان خانگی فیستول به شکل‌های زیر انجام می‌گیرد:
تغییر رژیم غذایی
افرادی که دچار بیماری فیستول هستند باید مصرف مواد غذایی سالم و پر فیبر را در رژیم غذایی خود افزایش دهند. مصرف غلات کامل، میوه‌ها، سبزی‌های سبز برگ، گوشت بدون چربی و فیبر بیشتر کمک می‌کند تا فرد دفع آسان‌تری داشته باشد و به این ترتیب به ناحیه مقعد و قسمتی که دچار فیستول شده است، فشار کمتری وارد شود.
به نقل از سایت chennailasergastro.com:
In relation to Home remedies to ease symptoms of anal fistula can be mentioned that If an anal fistula is acute, the chances of finding relief is easier with simple home remedies. Healthy diet and lifestyle habits become a part of daily remedies to bring down the impact of the fistula
در مورد درمان‌های خانگی برای تسکین علائم فیستول مقعدی، می‌توان گفت که اگر فیستول مقعدی شما تازه شروع شده باشد با استفاده از درمان‌های ساده خانگی، راحت‌تر می‌توانید علائم را کاهش دهید. داشتن یک رژیم غذایی سالم و عادات زندگی سالم، بخشی از درمان‌های روزانه برای کاهش تاثیر فیستول هستند.
مصرف آب بیشتر
یکی از مواردی که باعث ایجاد یا تشدید فیستول مقعدی می‌شود، یبوست شدید است. از همین رو بهتر است برای جلوگیری از یبوست که می‌تواند فشار بسیار زیادی به ناحیه مقعد در هنگام اجابت مزاج وارد کند افراد آب کافی در طول روز بنوشند. مصرف آب کافی باعث بهبود حرکات روده و نرم شدن مدفوع می‌شود و به این ترتیب فشار کمتری به ناحیه مقعد در هنگام اجابت مزاج وارد می‌شود. البته قطعا نوشیدن آب باعث درمان فیستول نمیشود، بلکه تنها فشاری که به این ناحیه می‌آید را کمتر می‌کند.
استفاده از حمام سیتز
حمام سیتز یا نشستن در وان آب گرم یکی از روش‌های درمان خانگی فیستول است که می‌تواند به بهبود علائم این بیماری کمک کند. باید روزانه 3 تا 4 بار و هر بار 15 دقیقه در آب گرم نشست تا این روش در بهبود علائم فیستول مقعدی مؤثر باشد. توجه کنید که تمامی این روش‌های خانگی به درمان بیماری منجر نمیشود بلکه علائم ناشی از بیماری را بهبود می‌بخشد.
رعایت بهداشت فردی
بسیار مهم است که افراد مبتلا به فیستول بهداشت ناحیه مقعد را به درستی رعایت کنند. شستن این ناحیه و خشک کردن آن می‌تواند نقش مهمی در تسکین علائم داشته باشد. باید توجه داشت از شستشوی بیش از حد ناحیه مقعد باید خودداری کرد زیرا می‌تواند باعث تحریک بیشتر بیماری و حتی عفونت شود.
داشتن تحرک کافی در طول روز
انجام ورزش و داشتن تحرک کافی نقش مهمی در مدیریت استرس و افزایش گردش خون در ناحیه مقعد دارد و می‌تواند به کاهش درد فیستول کمک کند. البته ورزش‌هایی که برای این بیماری مفید هستند شامل ورزش‌های سنگین نمیشود و بهتر است حتما از یک پزشک فیزیوتراپیست در این باره سوال کنید.
درمان گیاهی و طب سنتی فیستول مقعدی
درمان گیاهی فیستول از جمله روش‌هایی است که افراد می‌توانند در خانه برای بهبود علائم فیستول خود از آن استفاده کنند. این روش‌ها شامل استفاده از انواع روغن‌های گیاهی یا استفاده از داروهای گیاهی است. به طور معمول از گیاهان زیر در درمان خانگی فیستول استفاده می‌شود:
روغن درخت چای و درمان فیستول مقعدی
یکی از روغن‌های گیاهی پرمصرف برای انواع بیماری‌های مقعدی روغن درخت چای است. این روغن خواص ضدویروس، ضدباکتری، ضدعفونی‌کننده و ضدالتهاب دارد. می‌توان روغن درخت چای را به عنوان یک پماد طبیعی استفاده کرد و همچون ضماد آن را بر روی ناحیه فیستول استعمال کرد و پس از ۲۰ دقیقه ناحیه را شستشو داد.
درمان فیستول با میخک
میخک یک گیاه ضدباکتری است و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی و پاک کردن روده بزرگ دارد. برای استفاده از خواص میخک می‌توان پودر میخک را در آب معمولی ریخت و کمی جوشاند و پس از اضافه کردن کمی زنجبیل آن را نوشید. البته اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید یا به گیاهان خاصی آلرژی دارید بهتر است قبل از مصرف این دارو با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
استفاده از روغن پونه کوهی
پونه کوهی یکی دیگر از گیاهان دارویی است که می‌توان از خواص تسکین‌دهنده و درمانی آن برای تسکین علائم فیستول استفاده کرد. روغن این گیاه می‌تواند به از بین رفتن باکتری‌های مضر در اطراف مقعد و تقویت سیستم ایمنی کمک کند. روغن پونه کوهی همچنین در کاهش تورم اطراف مقعد و جلوگیری از خونریزی مؤثر است. می‌توانید از این روغن برای کاهش علائم فیستول مقعدی استفاده کنید.
هشدار: قبل از استفاده از هرنوع روغن گیاهی حتما آن را روی قسمتی از پوست بدن خود (ترجیحا بازو) تست کنید و اگر پس از 24 ساعت آلرژی نداشتید، استفاده کنید. همچنین این روغن‌ها فقط برای استفاده موضعی مناسب هستند و به هیچ وجه نباید برای استعمال داخلی مصرف شوند.
عسل برای درمان فیستول مقعد
عسل خواص ضدالتهاب و ضدعفونی‌کننده دارد و می‌تواند به درمان زخم فیستول کمک کند. البته این بار عسل را به طور مستقیم روی محل مورد نظر استفاده نمی‌کنیم بلکه عسل را با آب ولرم ترکیب می‌کنیم و هر صبح می‌نوشیم.
این کار به تقویت سیستم ایمنی بدن، ترمیم سریع زخم و جلوگیری از انتقال میکروب کمک می‌کند.
زردچوبه و درمان فیستول مقعدی
زردچوبه خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و به طور طبیعی به کاهش التهاب و کاهش عفونت در ناحیه مورد نظر کمک می‌کند. استفاده از زردچوبه یکی از روش‌های کاهش علائم و درد این بیماری است. روش استفاده از زردچوبه به این صورت است که ابتدا مقداری زردچوبه را با روغن نارگیل یا آب مخلوط می‌کنید تا ترکیبی خمیری ایجاد شود و سپس این خمیر را روی ناحیه فیستول برای 20 الی 30 دقیقه قرار می‌دهید و بعد آن را با آب ولرم می‌شویید.
معایب درمان خانگی و گیاهی فیستول مقعدی چیست؟
به هیچ عنوان روش‌های درمان خانگی و گیاهی فیستول مقعدی برای مداوای این بیماری به افراد توصیه نمیشود. روش‌های درمان خانگی فیستول همانطور که گفته شد تنها می‌توانند به تسکین علائم فیستول کمک کنند. این تسکین علائم ممکن است این تصور را به بیمار القا کند که بیماری فیستول او مداوا شده و همین مسئله باعث شود دیرتر برای درمان اقدام کند. زمانی که درمان فیستول به تأخیر انداخته می‌شود فیستول می‌تواند گسترش یابد و درمان خود را با مشکلات بیشتری مواجه سازد. به افراد مبتلا به فیستول توصیه می‌شود که با مشاهده علائم این بیماری هرچه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنند تا با بررسی وضعیت بیماری، درمان قطعی فیستول را پیشنهاد دهد.
درمان فیستول مقعد با دارو
برای درمان فیستول مقعدی با دارو ممکن است داروهایی مانند نیترات‌های موضعی، مسدودکننده‌های کانال کلسیم و تزریق onabotulinumtoxinA تجویز شود. این داروها تونل اسفنکتر مقعدی را کاهش می‌دهند. آنتی بیوتیک‌ها ممکن است برای درمان فیستول مقعدی ضروری باشند؛ به خصوص اگر بیمار با علائم سیستمیک مراجعه کند.
به نظر می‌رسد درمان با آنتی بیوتیک پیشگیرانه بعد از عمل به مدت هفت تا 10 روز (سیپروفلوکساسین، مترونیدازول) بخش مهمی از پیشگیری از فیستول مقعدی پس از برش و تخلیه آبسه پری مقعدی باشد. به طور کلی، مصرف دارو در روزهای اولیه بیماری ممکن است اثربخش باشد؛ اما برای فیستول پیشرفته به هیچ عنوان موثر نیست و فقط نیاز به جراحی خواهد بود.
پیشگیری از فیستول مقعدی با تغذیه، پاکسازی و اجابت مزاج منظم امکان پذیر است. امروزه که عادات غذایی ما به سمت فست فودها سوق داده شده و سبزیجات، میوه‌ها و غذاهای فیبردار به اندازه کافی مصرف نمیشود؛ یبوست یا اسهال بروز می‌کند. این موارد باعث ایجاد فیستول مقعدی می‌شوند. برای جلوگیری از فیستول مقعدی، اولین کاری که باید انجام دهید تغییر عادات غذایی است.
تأخیر در دفع مدفوع برای مدت طولانی باعث سفت شدن مدفوع می‌شود و نیرویی که در حین اجابت مزاج ایجاد می‌شود منجر به تخریب مقعد خواهد شد. با استفاده از آب فراوان و انتخاب دستمال توالت نرم برای تمیز کردن پس از اجابت مزاج می توان از فیستول مقعدی پیشگیری کرد بنابراین می‌توانید قبل از عود کردن بیماری، از راه‌های پیشگیرانه یا قرص‌های ملین نیز استفاده کنید. برخی از داروها و پمادهای مناسب برای این بیماری عبارتند از:
- مترونیدازول: این قرص در برابر انواع خاصی از باکتری‌ها موثر است و به کاهش عفونت ناشی از فیستول کمک می‌کند.
- سیپروفلوکساسین: این آنتی بیوتیک نیز گاهی اوقات برای افزایش اثربخشی همراه با مترونیدازول تجویز می‌شود.
نکته: آنتی بیوتیک‌ها یک تجویز موقتی برای کاهش عفونت ناشی از فیستول هستند و نباید به عنوان یک داروی درمانی به آنها نگاه کرد.
- پماد هیدروکورتیزون: این پماد برای درمان علائم بیماری‌های مقعدی بسیار پرطرفدار است و به کاهش التهاب و سوزش اطراف دهانه فیستول کمک می‌کند، اما باید فقط روی سطح پوست و حتما با تجویز پزشک استفاده شود.
- پماد موپیروسین یا باکتروبان: این پماد اغلب به صورت موضعی برای جلوگیری از ایجاد یا پخش عفونت در پوست اطراف فیستول استفاده می‌شود.
- پماد لیدوکائین: همانطور که همه می‌دانیم این پماد یک بی‌حس کننده موضعی است که درد و ناراحتی را برای مدت کوتاهی تسکین می‌دهد.
- ژل مترونیدازول: این ژل را باید روی پوست اطراف فیستول به منظور کاهش رشد و تحریک باکتری‌ها اعمال کنید.
- پمادهای حاوی بر پراموکسین: این پمادها نیز نوع دیگری از بی‌حس‌کننده هستند که برای کاهش درد و خارش مفیدند.
در موارد نادر، درمان فیستول می‌تواند پیچیده‌تر باشد. جراح تحت این شرایط باید سایر گزینه‌های درمانی را با شما در میان بگذارد. درک این نکته مهم است که در این شرایط ممکن است برای درمان فیستول به چندین عمل جراحی نیاز داشته باشید. گزینه‌های کم تهاجم شامل استفاده از پلاگین فیستول، لیزر درمانی یا شستشوی درمان با کمک ویدئویی (VAAFT) و شستشوی مجرای فیستول است. درمان‌های تهاجمی‌تر شامل روش‌هایی برای برداشتن مجرای فیستول است که به عنوان روش LIFT یا یک روش جراحی پلاستیک به نام فلپ پیشرفته شناخته می‌شود.
درمان فیستول مقعدی با روش‌های پزشکی غیرجراحی
فیستول مقعدی یکی از بیماری‌های خطرناکی است که هرچه سریعتر نیاز به درمان دارد و هرگونه ادعایی مبنی بر درمان قطعی فیستول مقعدی بدون جراحی یا از طریق طب سنتی و یا درمان‌ها خانگی کاملا رد شده است.
روش‌های بدون جراحی که برای درمان این بیماری به کار می‌روند ممکن است روش‌های خوبی باشند اما قطعی و تضمینی نیستند و از طرفی ممکن است برای همه بیماران مناسب نباشند. درمان فیستول بدون جراحی شامل موارد زیر است:
1- تزریق چسب فیبرین
درمان فیستول مقعدی با چسب فیبرین یک روش موثر برای درمان فیستول است. در این روش کارهای زیر انجام می‌شود:
- پزشک ابتدا ناحیه آنورکتال را با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) اسکن کرده و محل فیستول را مشخص می‌کند.
- بعد از آن، چسب فیبرین به داخل دستگاه تزریق می‌شود.
- چسب فیبرین ترومبین را فعال می‌کند تا یک لخته فیبرین تشکیل دهد و مجرای فیستول را ببندد.
- سپس برای بررسی بسته شدن فیستول، در هفته‌های چهارم، هشتم و شانزدهم برای بررسی بعدی برنامه ریزی می‌شود.
- معمولاً حدود هشت هفته طول می‌کشد تا فیستول به طور کامل بسته شود.
2- درمان فیستول مقعدی با کمک ویدیویی (VAAFT)
VAAFT روشی نسبتا جدید و کم درد برای درمان فیستول است. در این روش کارهای زیر انجام می‌شود:
- پزشک ابتدا فیستول را با استفاده از یک پروب ویدئویی به نام فیستولوسکوپ تعیین می‌کند.
- فیستول با استفاده از یک الکترود، با فرآیندی به نام Fulguration خارج می‌شود.
- پس از فولووراسیون، بافت مرده با برس برداشته می‌شود.
- سپس دهانه داخلی بسته می‌شود.
- کل این عمل تحت نظارت تصویری انجام خواهد شد.
- این یک روش بسیار ساده و بدون خونریزی است، جایی که می‌توانید همان روز به خانه برگردید و نیازی به مراقبت از زخم نیست.
3- پلاگ پروتز زیستی
فیستول‌های متوسط تا پیچیده را می‌توان با استفاده از روش نوآورانه دیگری که ایمن و موثر است درمان کرد. در این روش کارهای زیر صورت می‌گیرد:
- یک پلاگ سفارشی برای قرار دادن در مجاری فیستول وجود دارد.
- پلاگ‌های پروتز زیستی از لوله‌هایی تشکیل شده‌اند که توسط پزشک فیستول مجرب در داخل مجرای فیستول بسته می‌شوند.
- پلاگ‌های پروتز دارای دیسک‌هایی در سطح بیرونی هستند که خود را در جیب‌های کوچک بافتی که ممکن است در مجرای فیستول وجود داشته باشد؛ قرار می‌دهند.
- کاشت یک پلاگ پروتز زیستی برای درمان فیستول پیچیده نسبت به گزینه‌های جراحی مزیت دارد؛ زیرا می‌تواند از یکی از عوارض جانبی مهم جراحی یعنی بی‌اختیاری مدفوع جلوگیری کند.
درمان فیستول مقعد با جراحی
فیستول مقعدی به خودی خود بهبود نمی‌یابد و تنها با جراحی قابل درمان است. خبر خوب این است که اکثر روش‌های جراحی فیستول مقعدی به صورت سرپایی انجام می‌شوند و شما می‌توانید در همان روزی که عمل انجام می‌دهید به خانه بروید. اگرچه بیمارانی که فیستول‌های عمیق‌تر یا جدی‌تر دارند ممکن است نیاز به بستری کوتاه مدت در بیمارستان داشته باشند. برخی از عفونت‌های مهم شاید برای درمان کامل به بیش از یک روش نیاز داشته باشند.
مهم نیست که چه روشی را انجام داده‌اید؛ هدف اصلی عمل جراحی ترمیم فیستول و در عین حال محافظت از عضلات اسفنکتر مقعد شما خواهد بود، زیرا آسیب به آنها می‌تواند منجر به مشکلات دیگری مانند بی‌اختیاری در کنترل عضلات مقعد شود. خوشبختانه امروزه در جراحی‌ها از ابزار دقیق و فنآوری پیشرفته برای به حداقل رساندن احتمال عوارض استفاده می‌شود و در عین حال از احتمال موفقیت بیشتر اطمینان حاصل خواهد شد.
برای رسیدن به فیستول، جراح یکی از دو مسیر زیر را طی می کند:
- ترانس شکمی: یک برش کوچک در دیواره شکم برای دسترسی به فیستول ایجاد می‌کند.
- لاپاراسکوپی: از طریق یک برش کوچک و با استفاده از دوربین به عنوان راهنما انجام می‌شود.
هنگامی که فیستول پیدا شد؛ تا زمانی که عضله اسفنکتر را درگیر نکند، پزشک آنچه را که فیستولوتومی نامیده می‌شود انجام می‌دهد. از طریق این روش، فیستول را به گونه‌ای باز می‌کند که باعث بهبودی شود. اگر فیستول چالش برانگیزتر باشد؛ اولین کاری که ممکن است پزشک انجام دهد این است که یک درن (Drain) را برای خارج کردن ترشحات نصب کند که به مدت شش هفته یا بیشتر در محل باقی بماند. پس از اتمام کار تخلیه، یک عمل جراحی معمولاً فیستولوتومی یا نوع دیگری از جراحی برای پوشاندن یا بستن فیستول انجام می‌شود.
درمان فیستول مقعد با لیزر
جراحی فیستول مقعدی با لیزر در ایران به دلیل فواید و اثربخشی آن بسیار محبوب است. در طول عمل لیزر، مقدار دقیقی از انرژی لیزر از طریق پروب نازک به مجرای فیستول وارد می‌شود. پس از قرار دادن لیزر، بافت‌های فیستول از بین می‌روند و پروب لیزر به سمت عقب کشیده می‌شود و دستگاه بسته می‌شود. این روش با دست نخورده ماندن بافت‌های سالم تنها چند دقیقه طول می‌کشد. درمان لیزری برای بهبود فیستول به طور قابل توجهی کوتاه، راحت و موثر است.
مزایای لیزر درمانی برای فیستول مقعدی عبارتند از:
- تقریباً بدون درد
- مدرن‌ترین و به روزترین روش درمانی
- روش کم تهاجمی و سریع
- حداقل خونریزی حین و بعد از عمل
- بهبودی سریعتر نسبت به روش‌های دیگر
- کمترین احتمال آسیب اسفنکتر (عدم از بین رفتن کنترل مدفوع)
- بازگشت سریع به روال عادی زندگی
- عوارض کمتر بعد از جراحی کمتر
- احتمال بسیار کم عود بیماری
درمان لیزری برای بهبود فیستول بسیار سریع و راحت است. از آنجایی که این یک روش کم تهاجمی است؛ بیمار می‌تواند در همان روز جراحی به خانه برود. بیمار می‌تواند پس از دو تا سه روز از جراحی به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهد. همچنین تا زمانی که پزشک پیشنهاد نکرده است؛ بیمار نباید هیچ فعالیت سنگینی انجام ندهد. اگرچه هیچ محدودیتی در رژیم غذایی وجود ندارد، اما رژیم غذایی که پزشک ارائه داده است را تا چند روز پس از جراحی لیزر فیستول رعایت کنید. اگر متوجه چیز غیرعادی شدید فوراً با پزشک تماس بگیرید.
| ویژگی‌ها | درمان فیستول مقعدی با جراحی | درمان فیستول مقعدی با لیزر |
| قطعی بودن روش | روش درمانی قطعی است. | روش درمانی قطعی است. |
| درد و خونریزی پس از عمل | درد و خونریزی پس از عمل تقریبا زیاد است. | درد و خونریزی پس از عمل به حداقل ممکن می‌رسد. |
| آسیب به بافت‌ها | آسیب به بافت‌های اطراف مقعد در این روش زیاد است. | آسیب به بافت‌ها در این روش خیلی کم است. |
| عود یا بازگشت بیماری | احتمال عود یا بازگشت بیماری وجود دارد. | احتمال عود یا بازگشت بیماری خیلی کم است. |
| دوران نقاهت پس از عمل | پس از عمل جراحی دوران نقاهت زیاد است. | پس از لیزر دوران نقاهت کوتاه است. |
| عوارض جانبی عمل | ترشح خون و عفونت از عوارض عمل است. | تقریبا عوارضی ندارد. |
| تکنولوژی استفاده شده در درمان | می‌توان گفت این روش قدیمی است. | جدیدترین روش درمانی فیستول مقعدی است. |
| نیاز به بستری شدن | قبل و بعد از عمل باید فرد بیمار در بیمارستان بستری شود. | نیازی به بستری شدن نیست. |
| هزینه‌های درمان | به دلیل بستری شدن در بیمارستان و هزینه‌های جراحی، مبلغ عمل تقریبا زیاد است. | هزینه لیزر درمانی بسیار کمتر از هزینه جراحی است. |
درمان فیستول در کودکان
فیستول مقعدی در کودکان ممکن است در بدو تولد وجود داشته باشد (مادرزادی). همچنین شاید به دلیل آبسه مقعدی یا عفونت یا شرایطی مانند بیماری کرون رخ دهد. ضربه به کانال مقعد و جراحی نیز می‌تواند منجر به فیستول مقعدی شود. علائم فیستول مقعدی در کودکان می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- درد در داخل یا نزدیک راست روده
- خونریزی از رکتوم
- مشکلات ادراری
- مخاط، چرک یا خون در مدفوع
نگرانی اصلی در مورد فیستول مقعدی عفونت است. اگر عفونت نتواند تخلیه شود؛ ممکن است مجموعه‌ای از چرک به نام آبسه مقعدی تشکیل شود. عفونت یا آبسه ممکن است باعث قرمزی، تورم یا درد در داخل یا نزدیک مقعد یا راست روده شود. ممکن است فرزند شما تب نیز داشته باشد. اگر فیستول ناشی از بیماری کرون باشد، ممکن است به داروهایی مانند آنتی بیوتیک‌ها و سرکوب کننده‌های ایمنی پاسخ دهد. این درمان‌ها منجر به بسته شدن کامل فیستول شود اما هنوز احتمال تشکیل مجدد فیستول وجود دارد.
اگر درمان‌های دیگر مشکل را اصلاح نکردند؛ فیستول مقعدی در کودکان اغلب نیاز به جراحی دارد. نوع جراحی بستگی به نوع فیستول دارد. ممکن است به بیش از یک عمل جراحی احتیاج باشد. در موارد خاصی در حین جراحی به کودک کولوستومی داده می‌شود. این یک روزنه (استوما) در شکم برای عبور راحت مدفوع است. کولوستومی ممکن است موقت یا دائمی باشد. مراقبت طولانی مدت به نوع فیستول و موفقیت جراحی بستگی دارد. شاید به برخی از کودکان رژیم غذایی خاصی داده شود تا به آنها کمک کند اجابت مزاج منظم و راحتی داشته باشند.
ممکن است برای کودک شما داروهایی مانند مسکن‌ها و آنتی بیوتیک‌ها تجویز شود. هنگام دادن این داروها به فرزندتان تمام دستورالعمل‌ها را دنبال کنید. اگر فرزند شما جراحی شده باشد؛ دستورالعمل‌های بهبودی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• نظارت بر محل برش برای علائم عفونت
• خیس کردن ناحیه در آب گرم سه یا چهار بار در روز
• پوشیدن پد روی ناحیه مقعد تا زمان بهبودی
• خوردن یک رژیم غذایی سرشار از فیبر
• نوشیدن مایعات زیاد
• استفاده از نرم کننده مدفوع یا ملین در صورت نیاز
اگر کودک شما کولوستومی دارد؛ ممکن است دستورالعمل‌های مراقبتی زیر به شما داده شوند:
- قبل و بعد از مراقبت از کولوستومی دست‌های خود را با آب گرم و صابون بشویید.
- کیسه را هر چند وقت یکبار طبق دستور خالی کنید. همچنین مطمئن شوید که کیسه محکم است و به خوبی جا می‌شود.
- پوست اطراف استوما را با آب گرم و صابون تمیز کنید و به آرامی آن را خشک کنید.
به کودکان بزرگتر باید نحوه مراقبت از کولوستومی و پوست اطراف استوما را آموزش داد. کودکان کوچکتر به احتمال زیاد برای مراقبت از کولوستومی خود به کمک نیاز دارند. پس از درمان، ممکن است از شما خواسته شود که سابقه اجابت مزاج کودکتان را به دقت ثبت کنید. جزئیات مربوط به محل (مقعد یا کولوستومی) و نوع مدفوع دفع شده را درج کنید. این مسائل به پزشک متخصص کمک می‌کند تا درمان کودک شما را در آینده برنامه ریزی کند.
عوارض درمان نکردن فیستول مقعدی
زمانی که فرد دچار فیستول مقعدی می‌شود باید سریعا برای درمان این بیماری اقدام کنید به یاد داشته باشید که روش‌های خانگی اصلا برای درمان این بیماری موثر نیستند و پیشنهاد نمی‌شوند. این روش‌ها تنها می‌توانند برای کمرنگ شدن برخی از علائم آن هم در صورتی که با تجویز پزشک باشد، عمل کنند.
اگر فرد به هر دلیلی برای درمان فیستول مقعدی اقدام نکند، ممکن است این عوارض درمان نکردن فیستول مقعدی را به مرور زمان تجربه کند: دچار شدن به یک عفونت باکتریایی کشنده به نام سپسیس که می‌تواند در کل بدن پخش شود، نشت مدفوع و ایجاد بوی بد، التهاب بیشتر فیستول و شدید شدن آن، تنگی مقعد، ایجاد آبسه مقعدی و ...
کلام آخر
درمان فیستول بسته به نوع و شدت علائم متفاوت است. فیستول مقعدی را به طور قطعی و تضمینی فقط می‌توان با لیزر یا جراحی درمان کرد. اگر بیماری شما عمیق باشد؛ احتمالا نیاز است به صورت موقت در بیمارستان بستری شوید در غیر این صورت بیماری شما به صورت سرپایی در کلینیک درمان خواهد شد.
منابع:
