روش‌های جراحی فیستول مقعد با توجه به وضعیت بیماری و تشخیص پزشک به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. فیستول نیاز به درمان فوری دارد؛ زیرا عدم درمان و بی‌توجهی به آن می‌تواند مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد کند. بیماری فیستول به ایجاد یک کانال بین دو عضو بی‌ربط بدن گفته می‌شود و زمانی که این کانال بین روده بزرگ و ناحیه اطراف مقعد به وجود آید به آن فیستول مقعدی می‌گویند. روش‌های جراحی فیستول مقعد به چند نوع مختلف تقسیم می‌شوند که در مقاله امروز به آنها خواهیم پرداخت.
چرا باید فیستول مقعدی را درمان کرد؟
فیستول مقعدی می‌تواند برای بیمار مشکلات بسیاری را ایجاد کند؛ پیشرفت فیستول و درگیرشدن فرد با علائم بیماری باعث می‌شود بیمار مشکلات بسیاری را تحمل کند. این مسائل باعث می‌شوند بیماران چه سریع‌تر برای درمان فیستول مقعد اقدام نمایند. از جمله علائم این بیمار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خروج چرک‌های خونی و یا بد بو از سوراخ‌های فیستول اطراف مقعد
- وجود تورم و درد در ناحیه اطراف مقعد
- بروز آبسه‌های مکرر مقعدی
- اجابت مزاج همراه با درد بسیار
- تب، لرز و احساس خستگی
- خونریزی مقعدی
درمان فیستول مقعد
فیستول مقعدی از جمله بیماری‌هایی است که با استفاده از درمان‌های خانگی و دارویی درمان‌پذیر نیست و حتماً باید برای درمان آن از روش‌های تهاجمی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم استفاده کرد. تکنیک‌های مختلفی برای درمان فیستول مقعدی وجود دارد که لازم است بیمار پیش از انتخاب یک روش درمانی، با آنها آشنا باشد تا بتواند با کمک پزشک خود روش درمانی مناسب‌تری را انتخاب کند. باید در نظر داشت برخی از این روش‌ها نمی‌توانند چندان مؤثر باشند و باید از بین آنها بهترین‌ها را انتخاب کرد.
روش های جراحی فیستول مقعدی
در این قسمت با انواع روش های تهاجمی یا همان جراحی فیستول مقعدی آشنا خواهید شد:
روش جراحی فیستول با تکنیک فیستولوتومی
یکی از رایج‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌های جراحی فیستول مقعد استفاده از تکنیک فیستولوتومی است. در این روش جراح یک برش در طول فیستول ایجاد می‌کند و به این وسیله محتویات فیستول به شکل کامل خارج می‌شود. پس از درمان، ترمیم از داخل به خارج انجام می‌گیرد و به همین دلیل مدت‌زمان بهبودی تا ۲ ماه زمان می‌برد. این روش جراحی مناسب انواعی از فیستول است که از عضلات اسفنکتر عبور نمی‌کنند؛ زیرا در این مواقع خطر بی‌اختیاری مدفوع کمتر خواهد بود. تکنیک فیستولوتومی با ریسک آسیب به عضله اسفنکتر همراه است و به همین دلیل تبحر پزشک باید بسیار بالا باشد تا آسیب کمتری به این ناحیه وارد شود.
روش جراحی فیستول با تکنیک فلپ ادوانسمنت یا پیشرفته
فلپ ادوانسمنت به افرادی پیشنهاد می‌شود که دچار فیستول‌های پیچیده‌تری هستند و یا در معرض خطر بی‌اختیاری مدفوع قرار دارند. اگر فیستول از ماهیچه‌های اسفنکتر مقعد عبور کند و بیمار به دلیل احتمال ایجاد بی‌اختیاری مدفوع نتواند از تکنیک فیستولوتومی بهره ببرد در این مواقع پزشک روش فلپ پیشرفته را پیشنهاد می‌دهد.
در این روش فیستول بریده یا خراشیده می‌شود و سپس با استفاده از بافت روده و یا پوست اطراف مقعد به ترمیم فیستول می‌پردازند. این روش درمانی تا ۵۰ درصد ممکن است موفقیت‌آمیز باشد و تنها در مواقعی که بیمار شرایط استفاده از تکنیک فیستولوتومی را نداشته باشد به کار می‌رود.
جراحی فیستول با روش استن یا ستون (seton)
زمانی که فیستول از بخش قابل‌توجهی از عضله اسفنکتر مقعد عبور کند ممکن است پزشک استفاده از این روش را پیشنهاد دهد. ستون در واقع نوعی نخ جراحی است که در گذشته از موی اسب یا کتان ساخته می‌شد. امروزه از نخ بخیه یا لوله تخلیه برای باز ماندن مجرای فیستول و ازبین‌بردن عفونت استفاده می‌شود. این نخ جراحی چند هفته در فیستول باقی می‌ماند تا فیستول به شکل کامل باز بماند و تخلیه گردد. پس از ۶ تا 12 هفته انجام جراحی پیشنهاد می‌شود. این روش مناسب کسانی است که احتمال آسیب به عضله اسفنکتر و بی‌اختیاری مقعد در آنها وجود دارد.
جراحی فیستول مقعدی با تیغ و کوتر
این روش مناسب کسانی است که نمی‌توانند از روش لیزر فیستول استفاده کنند. برای اجرای این روش جراح یک درن داخل مجرای فیستول می‌گذارد تا پس از جراحی درناژ ادامه یابد. در این روش پزشک با استفاده از تیغ مسیر فیستول را برش می‌دهد تا چرک به شکل کامل تخلیه شود و اگر خونریزی فرد بیش از حد باشد از الکترو کوتر برای سوزاندن سر عروق استفاده می‌شود.
استفاده از پلاگین بیولوژیکی
در این روش از مخاط روده بیمار استفاده می‌شود تا یک پلاگین بیولوژیکی ساخته شود و سپس آن را در مجرای فیستول بخیه می‌زنند. این کار باعث می‌شود بافت جدید در اطراف پلاگین شروع به رشد کند و بیماری به‌مرور از بین برود. درصد موفقیت این روش 80 درصد است و بیمار باید 24 ساعت در بیمارستان بستری شود. عوارضی همچون آبسه، درد و جابه‌جاشدن پلاگین از عوارض این روش است.
استفاده از چسب فیبرین
این چسب حاوی مواد مخصوصی است و زمانی که بیمار تحت بیهوشی عمومی است به داخل کانال فیستول تزریق می‌شود. چسب فیستول کمک می‌کند تا فیستول به‌خوبی مهروموم شود و بیمار بهبود یابد. استفاده از چسب فیبرین روشی قدیمی محسوب می‌شود و به‌تنهایی نمی‌تواند مؤثر باشد مگر اینکه با روش‌هایی همچون جراحی یا لیزر فیستول به کار رود.
روش لیفت
روش لیفت مناسب فیستول‌هایی است که از ماهیچه‌های اسفنکتر مقعدی عبور می‌کنند و زمانی که فیستولوتومی برای شخص عوارض داشته باشد این روش را جایگزین می‌کنند. این روش به طور معمول در دو مرحله انجام می‌شود ابتدا جراح یک نخ ستون در داخل فیستول قرار می‌دهد تا فیستول در عرض چند هفته کمی پهن شود، سپس جراح بافت آلوده را برمی‌دارد و دهانه فیستول را می‌بندد.
ابلیشن آندوسکوپی
با استفاده از این روش جراح یک آندوسکوپ را که به شکل یک لوله دارای دوربین است داخل فیستول می‌کند. پس از آن یک عدد الکترود از داخل آندوسکوپ عبور داده می‌شود تا به مهروموم کردن فیستول کمک کند.
جراحی فیستول مقعدی با لیزر
در روش درمان فیستول مقعدی با لیزر به‌جای استفاده از تیغ و کوتر، از لیزر CO2 استفاده می‌شود. از این لیزر برای برش‌دادن فیستول استفاده می‌کنند و سپس از لیزر کم‌توان برای درناژ و ترمیم زخم استفاده می‌شود.
به نقل از سایت nhs.uk:
The aim of surgery for anal fistula is to heal the fistula and avoid damaging the sphincter muscles. The main surgical options are outlined here: Advancement flap procedure، LIFT procedure، Endoscopic ablation، Laser surgery
هدف از جراحی فیستول مقعدی، درمان کامل فیستول و جلوگیری از آسیب به عضلات اسفنکتر (عضلاتی که به کنترل دفع کمک می‌کنند) است. روش‌های جراحی اصلی برای درمان فیستول عبارتند از: روش فلپ پیشرفته، روش لیفت، تخریب با اندوسکوپ و جراحی لیزری.
عوارض عمل جراحی فیستول مقعدی
درمان فیستول مقعدی با استفاده از برخی از این روش‌ها ممکن است با عوارضی نیز همراه باشد. این عوارض به طور معمول کوتاه‌مدت هستند و پس از مدتی برطرف می‌شوند. تنها در زمانی که ادامه‌دار باشند باید به پزشک مراجعه گردد. عوارض جراحی فیستول به شرح زیرند:
- تب
- یبوست
- درد
- خونریزی
- تورم و ترشح
- تهوع
- مشکل در دفع ادرار
- بی‌اختیاری در دفع گاز و مدفوع
- عفونت در صورت عدم ترمیم کامل مجرای مقعد
مراقبت‌های پس از عمل جراحی فیستول
بهتر است بیماران پس از انجام روش‌های جراحی فیستول مقعد حتماً موارد زیر را در نظر داشته باشند و مراقبت‌های بعد از عمل فیستول مقعدی را رعایت کنند:
- استفاده از مسکن‌های تجویزی پزشک برای کاهش درد
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تجویزی به شکل کامل برای جلوگیری از عفونت
- داشتن تغذیه پر فیبر و آب کافی برای جلوگیری از یبوست
- مصرف ملین‌ها در صورت نیاز برای جلوگیری از یبوست
- تعویض مرتب پانسمان‌ها برای جلوگیری از ایجاد عفونت
- جلوگیری از واردشدن فشار به ناحیه مقعد با نشستن بر روی بالش‌های دوناتی
- استفاده از حمام سیتز و قرار دادن نشیمنگاه در آب گرم
کلام آخر
بیماری فیستول یکی از بیماری‌های رایج نشیمنگاهی است و افراد بسیاری را درگیر می‌کند. این بیماری باید هرچه سریع‌تر درمان شود؛ زیرا عدم رسیدگی به آن می‌تواند باعث گسترده‌تر شدن فیستول و یا عفونت‌های جدی برای شخص گردد.
روش‌های جراحی فیستول مقعد به چند شکل انجام می‌شوند که از نمونه‌های آن می‌توان به تکنیک فیستولوتومی، استن، تیغ و کوتر، لیزر و... اشاره کرد. با توجه به عوارضی که بسیاری از این روش‌ها دارند امروزه درمان فیستول با لیزر بیشتر پیشنهاد می‌شود؛ زیرا نه‌تنها درمان سریع‌تر و با عوارض کمتری همراه است، بلکه احتمال عود مجدد بیماری نیز در آن بسیار کم می‌باشد. با این وجود فقط پزشک متخصص شما می‌تواند تشخیص دهد کدام روش درمانی مناسب درمان بیماری شما است و باید با او مشورت شود.
منابع :
