یکی از مشکلاتی که بسیاری از زنان پس از بارداری خود با آن مواجه هستند مشکل بواسیر بعد از زایمان است. بیماری بواسیر یا هموروئید که باعث التهاب عروق ناحیه مقعد می‌شود، می‌تواند بعد از زایمان طبیعی و سزارین نیز به وجود بیاید. بسیار مهم است تا زنان باردار در مورد هموروئید بعد از زایمان و عوامل تأثیرگذار بر آن بیشتر بدانند تا بتوانند از وقوع چنین عارضه‌ای پس از زایمان جلوگیری کنند. در مقاله امروز به هموروئید بعد از زایمان طبیعی و سزارین به شکل کامل خواهیم پرداخت.
هموروئید بعد از زایمان چیست؟
بسیاری از زنان در دوران بارداری و یا پس از زایمان به بیماری بواسیر مبتلا می‌شوند. در واقع هموروئید بعد از زایمان سزارین یا طبیعی یک اتفاق معمول است که افراد بسیاری را درگیر می‌کند. این مسئله به خصوص در هنگام زایمان طبیعی به دلیل فشار بیش از حد به ناحیه مقعد بیشتر رخ می‌دهد.
بواسیر بعد از زایمان می‌تواند برای مادر بسیار دردناک باشد؛ زیرا دوران پس از بارداری مرحله‌ای حساس در زندگی مادران است که باید با آرامش طی شود. درمان بواسیر بعد از زایمان بسیار اهمیت دارد و نوع درمان با توجه به شدت بواسیر در نظر گرفته می‌شود.
علت بواسیر بعد از زایمان
شاید برای بسیاری از افراد سؤال باشد که چرا بسیاری از زنان بعد از زایمان طبیعی یا سزارین مشکل بواسیر را تجربه می‌کنند. علت بواسیر بعد از زایمان به موارد متعددی باز می‌گردد. زمانی که فرد باردار می‌شود با بزرگ شدن رحم به ورید بزرگی به نام «ورید اجوف تحتانی» فشار وارد می‌شود. این رگ خون را از پاها به سمت قلب می‌برد و فشار به آن باعث کاهش جریان خون در نیمه پایینی بدن می‌گردد. در نتیجه این مسئله، فشار ناشی از کاهش جریان خون به وریدهای اطراف راست‌روده فشار می‌آورد و باعث تورم آنها و بواسیر می‌شود.
جدای از این مسئله در دوره بارداری ترشح هورمون پروژسترون در بدن افزایش می‌یابد. با افزایش این هورمون دیواره‌های سیاهرگ‌ها شل‌تر می‌شود و تورم آنها آسان‌تر می‌گردد. پروژسترون همچنین سرعت حرکت غذای هضم شده در دستگاه گوارش را کند می‌کند. این مسئله باعث می‌شود آب بیشتری از مدفوع خارج شود و با سفت شدن مدفوع یبوست رخ دهد که در نتیجه آن احتمال ایجاد هموروئید بالا می‌رود.
در نهایت نیز در هنگام زایمان فشار زیادی به ناحیه مقعد وارد می‌شود که می‌تواند باعث التهاب رگ‌های این ناحیه و هموروئید شود.
جدای از مواردی که از آنها نام برده شد موارد زیر نیز در بروز هموروئید بعد از زایمان اثرگذارند:
- یبوست ناشی از کم تحرک شدن زنان در دوران بارداری
- سابقه بیماری نشیمنگاهی
- به دنیا آوردن نوزادی با وزن بیش از 8/3 کیلوگرم
- استفاده از ابزارهای پزشکی در هنگام زایمان
علائم هموروئید بعد از زایمان
علائم هموروئید بعد از زایمان مشابه علائمی است که افراد عادی پس از ابتلا به بواسیر داخلی یا خارجی با آن مواجه می‌شوند. این علائم به شرح زیر هستند:
- درد در ناحیه مقعد
- خارش در ناحیه رکتوم
- التهاب و ورم در اطراف مقعد
- خونریزی پس از اجابت مزاج
- تشکیل توده‌های حساس نزدیک مقعد
درمان هموروئید
درمان هموروئید یا بواسیر ممکن است به روش‌های مختلفی باتوجه به شدت بیماری و شرایط بیمار انجام شود که تشخیص چنین موردی برعهده پزشک متخصص است.
درمان هموروئید بعد از زایمان
درمان هموروئید بعد از زایمان به وضعیت این بیماری بستگی دارد. برای تشخیص این عارضه از معاینه فیزیکی و در صورت نیاز کولونوسکوپی و سیگمویدوسکوپی ممکن است استفاده شود. پس از تشخیص عارضه با توجه به شدت بواسیر، پزشک برنامه درمانی مناسبی را تعیین می‌کند. درمان هموروئید بعد از زایمان به چند شکل زیر انجام می‌شود:
تغییر سبک زندگی
در قدم اول پیشنهاد می‌شود تا با تغییراتی در سبک زندگی به درمان این بیماری کمک شود. این تغییرات شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از غذاهای حاوی فیبر در رژیم غذایی
- مصرف ملین‌ها یا نرم‌کننده‌های مدفوع با تجویز پزشک
- عدم تأخیر در اجابت مزاج
- خودداری از زور زدن در هنگام عمل دفع
- خودداری از نشستن‌های طولانی‌مدت در توالت
- حمام سیتز (نشستن در آب گرم)
درمان دارویی
دارو درمانی بواسیر باید حتماً تحت نظر پزشک باشد؛ زیرا مادران پس از دوران بارداری ممکن است به کودک خود شیر بدهند و به همین دلیل نوع داروی مصرفی آنها باید حتماً طبق تجویز پزشک باشد. در صورت صلاحدید، پزشک ممکن است برخی داروها یا کرم‌های مخصوص بواسیر را برای فرد تجویز کند.
درمان با لیزر
اگر بواسیر بعد از زایمان با روش‌های نام برده درمان نشود ممکن است پزشک روش‌های کم تهاجمی همچون لیزر بواسیر را پیشنهاد دهد. روش جراحی بواسیر روشی تهاجمی محسوب می‌شود و تا مدت‌ها پس از زایمان یا شیردهی تجویز نمی‌شود.
پیشگیری از بواسیر بعد از زایمان
به دلیل اینکه در دوران بارداری فشار داخل شکم بر روی مقعد و رکتوم افزایش می‌یابد پیشگیری از بواسیر بعد از زایمان کمی چالش‌برانگیز است. به مادران باردار توصیه می‌شود در صورتی که زمینه بیماری هموروئید را پیش‌تر داشته‌اند حتماً این مسئله را به پزشک اطلاع دهند تا پزشک اقدامات درمانی مناسبی را پیش بگیرد.
روش‌هایی به صورت کلی وجود دارد که می‌توانند در جلوگیری از هموروئید بعد از زایمان موثر باشند. این روش‌ها به شرح زیر هستند:
- جلوگیری از یبوست
- اجتناب از زور زدن در هنگام عمل دفع
- مصرف فیبر بیشتر در رژیم غذایی
- مصرف مکمل فیبر
- مصرف آب و مایعات کافی
- پرهیز از نشستن‌های طولانی‌مدت در توالت
- داشتن تحرک کافی
- استفاده از کمپرس سرد و گرم در ناحیه مقعد
- خودداری از بلند کردن وسیله‌های سنگین
درمان بواسیر بعد از زایمان در طب سنتی
روش‌های درمانی خاصی نیز در طب سنتی جهت درمان بواسیر بعد از زایمان طبیعی وجود دارد؛ هرچند توصیه می‌شود پیش از به کار بستن این روش‌ها حتماً با پزشک مشورت کرد. برخی از این روش‌ها به شرح زیر هستند:
- استفاده از نیشکر: نیشکر بر تسکین درد و التهاب هموروئید اثر می‌گذارد. برای استفاده از این گیاه، نیشکر خرد شده را در آب می‌جوشانند و پس از خنک شدن بر روی هموروئید می‌مالند.
- استفاده از عناب: آب عناب را نیز می‌توان بر روی هموروئید مالش داد. این کار می‌تواند باعث تسکین التهاب، تورم و خارش شود.
- استفاده از عرقیات گیاهی: از برخی عرقیات گیاهی همچون عرق گیاه چای سبز، عرق گیاه آویشن، و عرق گیاه همیشه‌بهار می‌توان برای تسکین علائم بواسیر استفاده کرد. این عرقیات را می‌توان به شکل موضعی بر روی ناحیه مالید.
کلام پایانی
هموروئید بعد از زایمان طبیعی و سزارین یکی از عارضه‌های شایع است. این مسئله به دلیل تغییرات هورمونی در بدن، کم تحرکی، رژیم نامناسب، فشار در هنگام تولد نوزاد به ناحیه مقعد و... به وجود می‌آید. درمان بواسیر بعد از زایمان بسیار اهمیت دارد تا مادران بتوانند این دوره حساس را به شکل راحت‌تری طی کنند. درمان هموروئید بعد از زایمان به شدت این بیماری بستگی دارد و پس از معاینه پزشک، روش درمانی مناسب به بیمار پیشنهاد می‌شود.
منابع:
