یکی از مشکلات آزاردهنده که افراد زیادی را امروزه درگیر خود کرده بیماری نشیمنگاهی بواسیر یا هموروئید است. این بیماری روش های درمانی متفاوتی دارد تا به صورت کامل مهار شود و این روش ها به شدت نوع بیماری و وضعیت آن بستگی دارند. به طور مثال اگر بیماری در مراحل اولیه باشد با برخی اقدامات ساده و خانگی می توان به کنترل آن پرداخت. بهبود تغذیه، تحرک بیشتر، اصلاح رفتارهای هنگام دفع و حمام سیتز یا نشیمن از جمله روش های خانگی هستند که می توان برای بهبود بواسیر از آنها استفاده کرد.
حمام سیتز یا نشیمن یکی از روش های متداولی است که به اغلب بیماران توصیه می شود. این روش همانطور که از نامش پیداست نوعی حمام کردن است که به شکل نشسته در یک لگن انجام می گردد. در مقاله امروز به حمام سیتز یا نشیمن خواهیم پرداخت و تاثیر آن را در درمان بواسیر شرح خواهیم داد.
بیماری بواسیر چیست؟
بواسیر یا هموروئید یک بیماری نشیمنگاهی است که در اثر آن رگ های قسمت تحتانی مقعد و راست روده متورم می شوند. این بیماری یکی از شایع ترین بیماری های مقعدی است و زمانی رخ می دهد که مویرگ ها و رگ های ناحیه مقعد تحت فشار و کشش بیش از حدی قرار گیرند. این کشش و فشار می تواند باعث پارگی و التهاب این رگ ها و در نتیجه بواسیر شود.
دلایل متفاوتی می توانند در بروز بواسیر نقش داشته باشند که یکی از آنها یبوست است. سختی مدفوع و فشار برای دفع آن باعث می شود که رگ ها در ناحیه مقعد آسیب ببینند و بیماری هموروئید رخ دهد.
انواع بواسیر یا هموروئید
هموروئید انواع و درجات مختلفی دارد و به دو نوع اصلی داخلی و خارجی تقسیم می شود:
نوع داخلی
این نوع بواسیر در کانال داخلی مقعد و در قسمت انتهایی رکتوم ایجاد می شود. بر اثر آن مویرگ ها و رگ های داخلی مقعد کشیده و پاره شده و خونریزی رخ می دهد.
نوع خارجی
این بواسیر در بخش خارجی مقعد ایجاد می شود و در واقع باعث تخریب بافت های خارجی می گردد. به دلیل التهاب و پارگی رگ های اطراف مقعد، بیرون‌زدگی هایی در این ناحیه قابل دیدن است که به آن ترومبوزه شدن می گویند.
روش های درمان هموروئید
درمان هموروئید به دو دسته درمان های خانگی و درمان با جراحی یا لیزر تقسیم می شود. دکتر متخصص بواسیر پس از تشخیص بیماری و با توجه به شدت علائم می‌تواند تشخیص دهد کدام روش مناسب به وضعیت شما است.
درمان خانگی بواسیر
اگر بیماری در مراحل ابتدایی باشد با درمان های خانگی و داروهای ساده برطرف می شود. اگر به تازگی علائم بواسیر را در خود تشخیص داده اید می توانید با استفاده از راهکارهای خانگی به رفع آن کمک کنید و در صورت موثر نبودن آنها به دنبال اقدامات جدی‌تری باشید. درمان های خانگی به شرح زیر هستند:
استفاده از یخ یا کمپرس آب سرد
یکی از روش های موثر استفاده از کمپرس آب سرد و یا پیچیدن یخ در یک پارچه حوله ای و قرار دادن آن در ناحیه است. این کار می‌تواند به تسکین بواسیر بسیار کمک کند.
استفاده از پمادهای مخصوص بواسیر
برخی پمادها و شیاف های بدون نسخه که در آنها از هیدروکورتیزون استفاده شده می توانند برای کاهش علائم بواسیر همچون خارش، سوزش و درد موثر باشند. گاهی نیز پمادهایی برای بی حسی بر روی پوست توصیه می شود. علاوه بر روش‌های گفته شده استفاده از لیزر نیز یکی از درمان‌های بواسیر است. درمان بواسیر با لیزر درد و خونریزی کمتری دارد.
حمام سیتز یا نشیمن
به این حمام نشستن در وان آب گرم نیز گفته می شود که نقش مهمی در کاهش درد یا خارش ناحیه مقعد و تناسلی دارد. حمام سیتز یکی از راه های موثر برای بهبود بیماری بواسیر است که در ادامه به شکل جزئی تری به آن خواهیم پرداخت.
حمام سیتز یا نشیمن چیست؟
همانطور که گفته شد یکی از راه های موثر برای بهبود بواسیر در مراحل ابتدایی، استفاده از روش حمام سیتز یا نشیمن است. به این حمام استحمام نشیمن نیز گفته می شود. در این روش فرد در یک لگن که با آب گرم پر شده می نشیند و گرمای آب باعث تسکین التهاب بواسیر می گردد.
حمام سیتز یکی از روش های آب درمانی است که برای بهبود مشکلات ناحیه پرینه و تناسلی از قدیم مورد استفاده بوده است. در این روش قسمت های نشیمن یا کفل در آب گرم قرار می گیرد و آب گرم می تواند ناحیه رکتوم و پرینه را به خوبی پاکیزه سازد و به این ترتیب درد و خارش ناحیه تناسلی و مقعد را کاهش دهد.
تاثیر حمام سیتز یا نشیمن بر روی درمان بواسیر چگونه است؟
یکی از راه های کنترل بیماری مقعدی هموروئید یا بواسیر در مراحل اولیه حمام سیتز است. گرمای آب حمام سیتز باعث برطرف شدن اسپاسم عضلات مقعدی و افزایش گردش خون در این ناحیه می گردد و به این ترتیب به درمان بیماری هموروئید کمک می کند. همچنین حمام سیتز یا نشیمن باعث کاهش درد، تورم و التهاب این ناحیه می شود و تحمل عوارض این بیماری را در فرد بالا می برد. این روش همچنین می تواند از طریق شل کردن عضلات ناحیه مقعد به درمان یبوست که یکی از علت های اصلی بیماری های مقعدی مانند هموروئید است کمک کند.
باید دانست استفاده از حمام سیتز نمی‌تواند جایگزین درمان‌های پزشکی باشد زیرا تاثیر این درمان بسیار کم است و تنها به بهبود علائم کمک می کند.
از حمام سیتز برای رفع چه مشکلاتی می توان استفاده کرد؟
در شرایط زیر افراد می توانند از حمام سیتز یا نشیمن برای بهبود مشکل خود استفاده کنند:
- پس از عمل های جراحی ناحیه مقعدی همچون بواسیر و شقاق
- برای تسکین درد بواسیر و شقاق مقعد
- ابتلا به مشکلات گوارشی
- جهت درمان زخم های تناسلی و عفونت مهبل
- پس از زایمان
- پس از انجام عمل های جراحی واژن
- در صورت ابتلا به یبوست مزمن، پروستاتیت و تبخال تناسلی
- درمان یبوست کودکان
برای تاثیرگذاری بیشتر حمام سیتز چه باید کرد؟
شما همچنین می توانید با اضافه کردن برخی مواد ضدعفونی کننده با خاصیت ضدباکتری تاثیرگذاری حمام سیتز را افزایش دهید. برخی از این مواد می‌توانند نقش مهمی در تسکین التهاب زخم و افزایش سرعت بهبودی داشته باشند و به شرح زیر هستند:
- سرکه
- نمک دریایی
- نمک اپسوم
- جوش شیرین
برای انجام حمام سیتز یا نشیمن به چه لوازمی نیاز دارید؟
لوازم مورد نیاز برای حمام سیتز موارد عجیب و غیر قابل دسترسی نیستند. یک لگن، وان و یا لگن مخصوص سیتزبث (sitz bath) برای انجام این کار مناسب هستند. شاید نام سیتزبث برای بسیاری ناآشنا باشند. این وسیله در واقع یک لگن پلاستیکی کوچک است که با توجه به فرم توالت فرنگی طراحی شده و روی آن قرار می گیرد. لگن سیتزبث مدل های متنوعی دارد و برخی متصل به شلنگ نیز هستند. جدای از این موارد شما تنها نیاز به آب و در صورت نیاز برخی مواد ضدعفونی‌کننده دارید.
نحوه استفاده از حمام سیتز
در قدم اول شما باید وان، لگن معمولی و یا لگن سیتزبث را در اختیار داشته باشید. سپس با استفاده از مواد ضدعفونی کننده، لگن یا وان را به خوبی ضدعفونی کنید تا هرگونه آلودگی از بین برود. آلودگی می تواند زخم مقعد را بیشتر در معرض عفونت قرار دهد.
سپس وسیله مورد نظر را با آبی با درجه حرارت متناسب پر کنید. میزان گرمای آب نباید در حدی باشد که پوست را بسوزاند. آب بسیار گرم می‌تواند به تشدید تورم یا درد منجر شود و آب سرد نیز هیچ نتیجه ای بر روی پوست ندارد. بهترین دمایی که می توان برای حمام سیتز در نظر گرفت 43 درجه سانتی گراد است.
نکته مهم دیگر میزان پر کردن لگن یا وان است. اگر در وان می نشینید آن را تا اندازه 7 تا 10 سانتیمتر پر کنید. میزان آب باید در حدی باشد زمانیکه شما در آن می نشینید ناحیه مقعد و نشیمنگاه به طور کامل در آب گرم قرار گیرد. در صورت استفاده از وان حتی می‌توانید کل وان را پر کنید و در آن بخوابید.
اگر دچار عفونت یا زخم هستید می توانید برای اثربخشی بیشتر کمی سرکه سیب، جوش شیرین یا نمک به آب گرم اضافه کنید.
در این مرحله که حمام سیتز یا نشیمن آماده شده می توانید حدود 15 الی 20 دقیقه درون آبگرم بنشینید و استراحت کنید.
پس از گذشت زمان مورد نظر از حمام خارج شوید و با استفاده از یک حوله بسیار نرم ناحیه مقعد خود را خشک کنید. این کار را بسیار با احتیاط و به آرامی انجام دهید زیرا انجام با خشونت این کار می تواند باعث تحریک و خارش بیشتر ناحیه شود. همچنین می توانید حوله را به دور خود بپیچید و اجازه دهید ناحیه خود به خود خشک شود. پس از این کار نیز لگن را خالی و خشک نمایید تا برای استفاده بعدی آماده باشد.
توصیه میشود حمام سیتز یا نشیمن برای بهبود علائم بواسیر 3 تا 4 بار در طول روز انجام شود.
سخن پایانی
روش های درمانی متفاوتی برای درمان بواسیر یا هموروئید وجود دارد. اگر بیماری در مراحل ابتدایی باشد با درمان ها و راهکارهای خانگی می‌توان به کنترل آن پرداخت. یکی از مهم ترین روش های خانگی استفاده از حمام سیتز یا نشیمن برای درمان بواسیر است. با استفاده از این روش فرد در یک لگن، وان و یا لگن مخصوص سیتز که با آب گرم پر شده می نشیند. آبگرم موجود باعث افزایش گردش خون در ناحیه و تسکین اسپاسم عضلانی می شود و به این ترتیب حمام سیتز می‌تواند به درمان بواسیر کمک رساند. باید در نظر داشت این روش مناسب افرادی که بیماری‌شان در مرحله شدید قرار دارد نیست و تنها نقش تسکین دهنده و التیام بخش برای بیمار دارد. بیمارانی که بواسیرشان در مرحله شدیدی است برای درمان به روش های جدی تری همچون جراحی و لیزر بواسیر نیازمند هستند.
منبع:
