خونریزی مقعدی یکی از مشکلاتی است که می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری عادی و یا یک بیماری جدی باشد. آشنایی با انواع خونریزی مقعدی، علت خون آمدن از مقعد و درمان آن برای افرادی که دچار این مشکل هستند بسیار اهمیت دارد؛ زیرا با شناخت انواع خونریزی مقعدی افراد متوجه شوند با چه مشکلی روبرو هستند و هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام می‌کنند. خونریزی مقعدی اگرچه در بسیاری مواقع ناشی از بیماری‌های نه‌چندان خطرناک است؛ اما می‌تواند در برخی مواقع ناشی از بیماری‌های خطرناکی همچون سرطان کولون نیز باشد و به همین دلیل بسیار مهم است تا هرچه سریع‌تر با مشاهده خونریزی مقعدی به پزشک مراجعه شود. در مقاله امروز با انواع خونریزی مقعدی، علت خون آمدن از مقعد و درمان آن بیشتر آشنا خواهید شد.
خونریزی مقعدی چیست؟
خونریزی مقعدی به خروج خون از ناحیه مقعد هم‌زمان با دفع مدفوع یا به‌تنهایی گفته می‌شود. این خونریزی می‌تواند خفیف تا شدید باشد و در رنگ‌های قرمز روشن، قرمز تیره و قهوه‌ای تیره دیده شود. به طور معمول اگر خونریزی مقعدی تیره‌رنگ باشد نشان از وجود خونریزی در قسمت‌های بالاتر دستگاه گوارش می‌دهد و هرچه این خونریزی روشن‌تر باشد نشان‌دهنده خونریزی در بخش‌های پایین‌تر دستگاه گوارش است. دستگاه گوارش شامل بخش‌هایی همچون مری، معده، روده باریک، روده بزرگ، راست‌روده و مقعد است که آسیب به هر کدام از آنها می‌تواند باعث خونریزی مقعدی شود.
علائم خونریزی مقعدی
خونریزی مقعدی به طور معمول با علائم زیر همراه است:
- مشاهده خون قرمز روشن بر روی مدفوع
- ترکیب خون تیره با مدفوع
- دفع مدفوع سیاه و قیری رنگ
- استفراغ با خون تیره‌رنگ
- مشاهده خون روشن در استفراغ
خونریزی مقعدی در بسیاری مواقع ممکن است بدون علامت باشد که به آن خونریزی مخفی می‌گویند؛ اما در برخی مواقع خونریزی مقعدی با علائمی همچون موارد ذکر شده و همچنین اسهال، یبوست، درد مقعد، دفع مخاط با مدفوع همراه است. اگر خونریزی به شکل شدید و ناگهانی باشد علائمی همچون ورم و درد شکم نیز مشاهده می‌شود و در صورت عدم درمان کم‌خونی و کاهش وزن ناخواسته رخ می‌دهد.
انواع خونریزی مقعدی
خونریزی مقعدی همان‌طور که گفته شد می‌تواند به شکل خفیف و یا شدید باشد. از دیگر انواع خونریزی مقعدی می‌توان به خونریزی مقعدی همراه با درد، و خونریزی مقعد بدون درد اشاره کرد:
خونریزی خفیف مقعد
یکی از انواع خونریزی مقعدی نوع خفیف آن است. در این مواقع معمولاً خونریزی به شکل قطره‌قطره است.
خونریزی متوسط مقعدی
خونریزی متوسط یکی از انواع خونریزی مقعدی است که در اثر آن لخته‌های کوچک از مقعد دفع می‌شود و کاسه توالت رنگ می‌گیرد. از طرفی ممکن است هنگام پاک‌کردن مقعد دستمال‌کاغذی خونی شود.
خونریزی شدید مقعدی
زمانی که در هنگام خونریزی، لخته‌ها به شکل مداوم از بدن خارج شوند این خونریزی شدید محسوب می‌شود که بسیار خطرناک است و باید برای درمان آن هرچه سریع‌تر اقدام شود.
خونریزی مقعدی همراه درد
خونریزی مقعدی همراه با درد در زمان‌هایی رخ می‌دهد که فرد می‌خواهد عمل دفع را انجام دهد. در این مواقع که فرد به طور معمول به یبوست نیز مبتلا است به همراه مدفوع کردن خونریزی رخ می‌دهد. این خونریزی می‌تواند در بیشتر موارد ناشی از هموروئید، شقاق، بیماری التهابی روده یا دیگر بیماری‌های مرتبط با روده باشد.
خونریزی مقعدی بدون درد
یکی از انواع خونریزی مقعدی، خونریزی بدون درد است که شخص هیچ علامت دیگری جز خونریزی در هنگام عمل دفع ندارد. در 90 درصد موارد علت این خونریزی هموروئید است هر چند باید در نظر داشت که گاهی علت خونریزی مقعدی بدون درد در مردان و زنان می‌تواند به علت سرطان باشد.
علت خون آمدن از مقعد چیست؟
علت خون آمدن از مقعد به دلایل مختلفی بستگی دارد. اینکه کدام یک از بخش‌های دستگاه گوارش دچار مشکل شده می‌تواند در شناسایی علت خون آمدن از مقعد نقش مهمی داشته باشد. در ادامه با علل مختلف خونریزی مقعدی آشنا می‌شوید:
خونریزی مقعد ناشی از بیماری‌های مری
بسیاری مواقع خونریزی از مری که بخشی از دستگاه گوارش است می‌تواند علت خون آمدن از مقعد باشد. برخی از بیماری‌های مرتبط با مری همچون ریفلاکس، واریس مری و پارگی «مالوری ویس» می‌توانند نقش مهمی در خونریزی مقعد داشته باشند.
خونریزی مقعد ناشی از مشکلات معده
بسیاری مواقع بیماری‌های مربوط به معده علت خون آمدن از مقعد هستند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گاستریت یا التهاب معده
- سرطان معده
- زخم معده
خونریزی مقعد ناشی از بیماری‌های روده
بسیاری مواقع بیماری‌هایی که در قسمت انتهایی دستگاه گوارش همچون رکتوم، کولون و مقعد به وجود می‌آیند عامل خونریزی مقعدی هستند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بواسیر یا هموروئید: یکی از بیماری‌های شایع ناحیه نشیمنگاهی بواسیر یا هموروئید است که بر اثر آن عروق اطراف مقعد ملتهب و متورم می‌شوند و بر اثر آن خونریزی به رنگ روشن در هنگام عمل دفع رخ می‌دهد. اگر از این بیماری رنج می‌برید می‌توانید با لیزر بواسیر یا روش‌های درمان سریع بواسیر آن را درمان کنید.
شقاق یا فیشر مقعدی: شقاق به یک شکاف یا پارگی در لایه داخلی مقعد گفته می‌شود که با درد بسیار در هنگام عمل دفع همراه است. خونریزی ناشی از شقاق به رنگ روشن است. لیزر درمانی شقاق یکی از جدیدترین متدهای درمانی است.
عفونت‌های روده: عفونت روده یکی از علل خون آمدن از مقعد است که بر اثر آن التهاب روده و اسهال خونی ایجاد می‌شود.
کولیت زخمی: یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب جدار داخلی روده می‌شود و به طور معمول روده بزرگ را درگیر می‌کند. التهاب و خونریزی زخم‌های کوچک ناشی از این بیماری از جمله علت خون آمدن از مقعد هستند.
کولیت ایسکمیک: کولیت ایسکمیک در اثر نرسیدن خون کافی و در نتیجه اکسیژن به سلول‌های روده و آسیب به آنها به وجود می‌آید و باعث درد شکم و اسهال خونی می‌شود.
بیماری کرون: این بیماری نیز یک بیماری خودایمنی محسوب می‌شود که باعث التهاب روده و خونریزی مقعد می‌گردد.
بیماری دیورتیکولیت: در اثر این بیماری بیرون‌زدگی‌های کوچک کیسه مانند در مخاط روده به وجود می‌آید که در نتیجه آن التهاب رخ می‌دهد. این بیماری بیشتر در روده بزرگ دیده می‌شود و در نتیجه آن تنگ شدن روده و خونریزی رخ می‌دهد.
پولیپ روده: پولیپ به برجستگی‌های کوچکی از مخاط روده گفته می‌شود که به سمت داخل روده‌ها رشد می‌کند. پولیپ‌ها می‌توانند به‌مرور در روده بزرگ سرطانی شوند. پولیپ نیز یکی از عوامل خونریزی مقعدی است.
روش‌های تشخیص خونریزی مقعدی
زمانی که بیمار نشانه‌های خونریزی مقعدی را مشاهده می‌کند باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند تا با شنیدن تاریخچه بیمار و بررسی ناحیه مقعد پزشک دست به تشخیص علت درمان خونریزی مقعدی بزند. اگر علت خونریزی از مقعد بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی باشد، با بررسی این ناحیه پزشک آن را تشخیص می‌دهد. در غیر این صورت ممکن است پزشک نیاز ببیند از برخی آزمایش‌ها و روش‌های دیگر برای تشخیص استفاده کند. این روش‌ها به شرح زیر هستند:
- آزمایش خون
- آزمایش خون در مدفوع
- عکس رادیوگرافی
- آندوسکوپی
- کولونوسکوپی
- آنژیوگرافی
- اسکن رادیو نوکلوئید
درمان خونریزی مقعدی
درمان خونریزی مقعدی به علت این بیماری بستگی دارد. اگر علت خون آمدن از مقعد بیماری‌های نشیمنگاهی باشد گاهی درمان‌های خانگی و دارویی جوابگو هستند و در غیر این صورت جراحی و یا لیزر بیماری‌های نشیمنگاهی پیشنهاد می‌شود. اگر علت خونریزی مقعدی ناشی از بیماری‌های مرتبط به مری، معده و روده باشد هر کدام از این بیماری‌ها روش درمانی متفاوتی دارند که باید توسط پزشک حتماً تجویز شده و درمان لازم آغاز گردد.
عوارض خونریزی مقعدی چیست؟
عوارض خون آمدن از مقعد با توجه به عامل آن می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه با برخی از رایج‌ترین عوارض خونریزی مقعدی آشنا می‌شوید:
- خونریزی ناشی از هموروئید در صورت عدم درمان می‌تواند باعث ایجاد هموروئید ترومبوز شود.
- شقاق در صورت عدم درمان می‌تواند به شقاق مزمن تبدیل شود و نیاز به جراحی و یا لیزر شقاق داشته باشد.
- در صورت ابتلا فرد به پولیپ و سرطانی شدن آنها، ممکن است جان فرد تهدید شود.
- در صورت ابتلا فرد به انواع سرطان‌ها در ناحیه گوارشی، فرد در معرض مشکلات جدی و حتی مرگ ممکن است قرار گیرد.
کلام پایانی
آگاهی از انواع خونریزی مقعدی، علت خون آمدن از مقعد و درمان آن، برای افرادی که دچار این مشکل هستند بسیار اهمیت دارد. خونریزی مقعدی به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که آشنایی با این دلایل می‌تواند به فرد کمک کند هرچه سریع‌تر برای درمان بیماری اقدام نماید. علت خون آمدن از مقعد می‌تواند از موارد ساده تا موارد بسیار حاد را شامل شود و به همین دلیل بسیار اهمیت دارد تا افراد هرچه سریع‌تر با مشاهده علائم خونریزی مقعدی برای درمان این عارضه اقدام کنند. درمان خونریزی مقعدی به‌خصوص در زمانی که این مشکل ناشی از بیماری‌های سختی همچون سرطان باشد بسیار اهمیت دارد و نباید برای درمان آن سهل‌انگاری شود.
منابع :
