بسیاری از زنان از بیماری شقاق رنج می‌برند و به همین دلیل شناخت علت بیماری شقاق در زنان و راه‌های درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار است. شقاق در زنان که در واقع همان شقاق مقعدی است به یک پارگی یا شکاف در پوست اطراف مقعد گفته می‌شود که از رایج‌ترین بیماری‌های نشیمنگاهی است و می‌تواند در صورت مزمن شدن باعث درد و ناراحتی بسیاری برای زنان شود. آگاهی از علت بیماری شقاق در زنان و راه‌های درمان آن بسیار اهمیت دارد تا زنان هرچه سریع‌تر برای درمان این بیماری اقدام کنند. در مقاله امروز به این موضوع بیشتر خواهیم پرداخت.
معرفی شقاق مقعدی
شقاق مقعدی ترک ها و زخم هایی هستند که در داخل کانال مقعد ایجاد می شوند. نام دیگر این بیماری فیشر است که یکی از اختلالات دستگاه گوارش محسوب می شود. این بیماری شایع ترین علت درد مقعد و خونریزی مقعدی به خصوص در هنگام اجابت مزاج است. گاهی اوقات، پارگی ممکن است به اندازه ای عمیق باشد که بافت ماهیچه ای زیرین را آشکار کند. برخی از درمان‌ها، از جمله نرم‌کننده‌های مدفوع و مسکن‌های موضعی درد، می‌توانند باعث بهبودی شوند و به تسکین ناراحتی کمک کنند.
فشار وارد شده به آن ناحیه، به ویژه در اثر زور زدن برای اجابت مزاج، اغلب باعث ایجاد ترک می شود. شقاق مقعدی ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی رخ دهد. درمان ها و داروهایی وجود دارد که می توانید برای درمان این بیماری استفاده کنید، اما اگر با این داروها درمان نشود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
بیماری شقاق در زنان چیست؟
بیماری شقاق مقعدی یا فیشر (Anal Fissure) به عارضه‌ای گفته می‌شود که بر اثر آن یک پارگی یا شکاف کوچک در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. در اثر بیماری شقاق در زنان، درد بسیاری در هنگام عمل دفع به وجود می‌آید و این مسئله می‌تواند برای زنان بسیار دردناک باشد.
انواع بیماری شقاق در زنان
شقاق در زنان به دو شکل بروز پیدا می‌کند:
شقاق یا فیشر حاد
افراد مبتلا به فیشر حاد به‌صورت معمول طی ۶ تا 12 هفته با درمان‌های خانگی و دارویی بهبود پیدا می‌کنند و پس از آن مشکلی را تجربه نخواهند کرد.
شقاق یا فیشر مزمن
اگر شقاق حاد کنترل نشود و فرد برای درمان اقدام نکند شقاق حاد به شقاق مزمن تبدیل می‌شود. در این وضعیت شکاف ایجاد شده عضلات اسفنکتر مقعدی را درگیر می‌کند و درمان‌های ساده و ابتدایی نمی‌تواند به بهبود این بیماری کمک کند و حتماً باید از درمان‌هایی همچون جراحی یا لیزر شقاق استفاده شود.
علائم و نشانه‌های شقاق در زنان
علائم و نشانه‌های شقاق در زنان با توجه به شدت بیماری در افراد مختلف متفاوت است؛ اما برخی نشانه‌ها در بیشتر افراد دیده می‌شوند که به شرح زیر هستند:
- مشاهده ترک و پارگی در ناحیه مقعد
- احساس درد در زمان اجابت مزاج
- مشاهده خون روشن در سطح بیرونی مدفوع
- به‌وجودآمدن یک توده یا گوشت اضافه کوچک در کنار پوست مقعد
- مشاهده خون پس از تمیز کردن ناحیه مقعد
- احساس سوزش و خارش مقعد
- وجود ترشحات بد بو
- تکرر ادرار
- احساس درد و ناراحتی در زمان ادرار
علت بیماری شقاق در زنان
عوامل ایجاد شقاق مقعدی در زنان بسیار متفاوت هستند. به‌صورت کلی شقاق مقعدی به دلیل ایجاد فشار در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. از جمله دلایلی که علت بیماری شقاق در زنان هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
یبوست
یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد شقاق در زنان یبوست است. یبوست که به دلایل مختلفی می‌تواند ایجاد شود باعث وارد کردن فشار بیش از حد در هنگام عمل دفع به ناحیه مقعد می‌گردد. در بسیاری مواقع این فشار باعث ایجاد یک شکاف یا پارگی در مجرای داخلی مقعد و در نتیجه آن خونریزی می‌شود.
اسهال
یکی دیگر از دلایل مهم شقاق در زنان اسهال مزمن است. زمانی که اسهال به شکل طولانی و شدید تجربه شود، می‌تواند در مجرای داخلی مقعد باعث بروز زخم شود.
رابطه مقعدی
از دیگر دلایل بسیار مهم در ایجاد شقاق رابطه مقعدی است. در این رابطه به دلیل اینکه فشار زیادی به ناحیه مقعد زنان وارد می‌شود پارگی و زخم شدن مجرای داخلی مقعد بسیار رایج است.
بارداری
یکی از علل بسیار مهم شقاق در زنان بارداری است. در طی دوران بارداری تغییراتی همچون افزایش وزن، کم‌تحرکی، تغییرات هورمونی و کندشدن حرکات روده در زنان، باعث ایجاد یبوست و در ادامه آن شقاق در زنان باردار می‌شود. دلایل بروز شقاق در بارداری و روش‌های پیشگیری و درمان آن یکی از مواردی است که در این دوره زنان ممکن است تجربه داشته باشند.
کم‌تحرکی
یکی از دلایل بسیار مهم در ابتلا به شقاق، کم‌تحرکی زنان در زندگی روزمره است که باعث می‌شود شانس ابتلای آنها به این بیماری بالا رود.
به نقل از سایت my.clevelandclinic.org:
Primary causes of anal fissures include: Chronic constipation and straining to poop. Obstructed defecation syndrome. Chronic diarrhea. Childbirth
علل اصلی شقاق مقعدی عبارتند از: یبوست مزمن و زور زدن هنگام اجابت مزاج، سندرم انسداد روده، اسهال مزمن و زایمان.
راه‌های درمان بیماری شقاق در زنان
بسیار مهم است تا زنان زمانی که با نشانه‌های بیماری شقاق روبرو می‌شوند هرچه سریع‌تر به دکتر شقاق مراجعه کنند؛ زیرا بیماری شقاق در مراحل اولیه با درمان‌های خانگی و دارویی قابل‌کنترل است و می‌تواند به‌خوبی درمان شود. برای درمان بیماری شقاق با توجه به نوع حاد و مزمن بودن بیماری، درمان‌های متفاوتی وجود دارد:
درمان‌های شقاق حاد
زمانی که بیماری در مراحل ابتدایی خود باشد از درمان‌های خانگی و دارویی استفاده می‌شود:
داشتن یک رژیم غذایی پر فیبر
بسیار مهم است که در طی درمان شقاق افراد از یک رژیم غذایی پر فیبر که شامل سبزی‌ها و میوه‌جات بیشتر است بهره ببرند. این رژیم نقش مهمی در افزایش حجم مدفوع و نرم شدن آن دارد و به‌این‌ترتیب فشار کمتری به کانال مقعد در هنگام عمل دفع وارد می‌شود.
مصرف آب و مایعات بیشتر
مصرف آب در حدود 8 تا 10 لیوان به افراد مبتلا به شقاق پیشنهاد می‌شود تا از مشکلاتی نظیر یبوست جلوگیری گردد.
نشستن در آب گرم
درد شدید مقعد یکی از رایج‌ترین مشکلات بیماری شقاق مقعدی در زنان است که پس از عمل دفع رخ می‌دهد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند پس از عمل دفع فرد 10 تا 20 دقیقه در وان آب گرم بنشیند. این کار کمک می‌کند عضلات مقعد کمی شل شوند و روند بهبود شقاق بهتر طی گردد.
استفاده از داروهای تجویزی پزشک
برای درمان شقاق حاد به طور معمول پزشکان شیاف و کرم‌های حاوی هیدرو کورتیزون را تجویز می‌کنند. این داروها نقش مهمی در کاهش التهاب ناحیه مقعد دارند و می‌توانند باعث شل شدن عضلات مقعد، بی حس کردن ناحیه آسیب‌دیده و بهبود زخم شوند. همچنین برای درمان شقاق از کرم‌های دیگری مانند نیتروگلیسیرین نیز استفاده می‌شود تا بیماری درمان شود.
تزریق بوتاکس
تزریق بوتاکس به عضله اسفنکتر مقعد باعث فلج شدن این عضله و تسکین درد و بهبودی زخم می‌شود. تزریق بوتاکس اگرچه در افرادی که قبلاً جراحی آنورکتال انجام داده‌اند ممکن است باعث بی‌اختیاری مدفوع شود؛ اما به‌صورت کلی برای برخی از بیماران مؤثر است.
درمان‌های شقاق مزمن
زمانی که شقاق حاد به شقاق مزمن تبدیل شود درمان‌های خانگی و دارویی چندان مؤثر نیستند و در این موارد پزشک از درمان‌های زیر استفاده می‌کند:
لیزردرمانی شقاق
یکی از بهترین و مؤثرترین روش‌های درمان شقاق لیزر است. لیزردرمانی شقاق در زنان به دلیل اینکه در مدت زمانی کوتاه و بدون هیچ‌گونه درد و خونریزی انجام می‌شود یکی از روش‌های محبوب به حساب می‌آید. با استفاده از این روش بیمار دوره نقاهت ندارد و می‌تواند به‌راحتی به زندگی روزمره خود بازگردد.
جراحی سنتی شقاق
اگر به هر دلیلی درمان‌های قبلی برای درمان بیماری مؤثر نباشند روش جراحی آخرین روش درمانی محسوب می‌شود. با استفاده از این روش قسمت کوچکی از عضله اسفنکتر داخلی مقعد را برش می‌دهند. این کار کمک می‌کند تا درد شقاق کاهش یابد و بیماری درمان شود. دوره بهبودی جراحی شقاق چیزی در حدود ۶ هفته است.
روش‌های پیشگیری از شقاق در زنان
برای اینکه زنان به بیماری شقاق مبتلا نشوند بهتر است از روش‌های پیشگیری استفاده کنند. این روش‌ها به شرح زیر هستند:
- داشتن یک رژیم غذایی پر فیبر برای جلوگیری از یبوست
- نوشیدن مایعات کافی در طول روز
- عدم زور زدن و وارد کردن فشار به ناحیه مقعد در هنگام عمل دفع
- عدم نشستن طولانی مدت برای دفع مدفوع
کلام پایانی
شناخت علت بیماری شقاق در زنان و راه‌های درمان آن برای زنان مبتلا به این بیماری بسیار اهمیت دارد. بسیاری از مواقع شناخت علت بیماری می‌تواند کمک کند تا فرد با رعایت نکاتی بسیار ساده به این بیماری مبتلا نشود. یبوست و بارداری از جمله عوامل بسیار مهم در ابتلا به شقاق در زنان هستند که باید به آنها توجه شود. درمان بیماری شقاق در زنان با توجه به نوع فیشر متفاوت است و باید توسط پزشک مجرب روش درمانی مناسب به فرد برای درمان پیشنهاد شود.
منابع :
