نحوه درمان شقاق با روش دیلاتاسیون و عوارض آن شاید برای بسیاری از افراد موضوعی ناآشنا باشد. درمان شقاق به روش‌های مختلفی همچون درمان‌های خانگی و جراحی و لیزردرمانی شقاق انجام می‌شود. یکی از دیگر روش‌های درمان شقاق روش دیلاتاسیون است که از جمله قدیمی‌ترین روش‌های درمان نیز محسوب می‌شود. این روش به دلیل داشتن عوارض امروزه منسوخ شده است؛ اما شاید برای بسیاری از بیماران سؤال باشد که نحوه درمان شقاق با روش دیلاتاسیون و عوارض آن چگونه است. در مقاله امروز به این موضوع بیشتر خواهیم پرداخت تا بهتر بتوانید در مورد روش‌های درمان شقاق خود تصمیم‌گیری کنید.
بیماری شقاق یا فیشر چیست؟
شاید بهتر باشد پیش از آشنایی با نحوه درمان شقاق با روش دیلاتاسیون، بدانید که این بیماری چیست. بیماری شقاق یا فیشر به یک شکاف یا ترک بر روی پوست دیواره مقعد یا مخاط اطراف آن گفته می‌شود که به طور معمول در نیمه تحتانی مقعد به وجود می‌آید. شقاق به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود:
- شقاق حاد یا نوع اول: این شقاق در چین‌های مقعد به وجود می‌آید و طی ۶ هفته به شکل خودبه‌خود یا با درمان‌های خانگی برطرف می‌شود.
- شقاق مزمن یا نوع دوم: این شقاق عمیق‌تر از نوع حاد است و با درمان‌های خانگی یا داروها قابل‌درمان نیست و نیاز به اقدامات جدی‌تری همچون جراحی شقاق یا لیزردرمانی شقاق دارد.
درمان شقاق با روش دیلاتاسیون
نحوه درمان شقاق با روش دیلاتاسیون یکی از روش‌های بسیار قدیمی برای درمان فیشر است. روش دیلاتاسیون یا کشیدگی دریچه مقعد یکی از پرخطرترین روش‌ها محسوب می‌شود و به همین دلیل امروزه چندان کاربردی ندارد. به این روش «اتساع دریچه مقعد» نیز گفته می‌شود که در مطب پزشک شقاق انجام می‌گیرد. نحوه درمان شقاق با روش دیلاتاسیون به این شکل است که در ناحیه دریچه عضلانی مقعد، کشش یا اتساع ایجاد می‌شود تا ناهنجاری‌های ناشی از بیماری شقاق در فرد کاهش یابد. روش دیلاتاسیون یکی از اولین روش‌های درمان شقاق محسوب می‌شود؛ اما عوارض بسیاری دارد. درصورتی‌که این روش به‌دقت انجام شود می‌تواند در کاهش درد ناشی از فیشر مؤثر باشد؛ اما به دلیل عوارض بسیار آن پزشکان کمتر به سراغ این روش درمانی می‌روند.
نحوه درمان شقاق با روش دیلاتاسیون
برای انجام این روش ابتدا بیمار را به شکل کامل بیهوش می‌کنند و یا از بی‌حسی موضعی برای انجام دیلاتاسیون استفاده می‌شود. در ابتدا پزشک برای انجام عمل دیلاتاسیون با فشار دست و ایجاد کشش، دریچه مقطع مقعد را باز می‌کند. این کار با هدف کاهش فشار وارد بر روی عضله مقعد صورت می‌گیرد. در واقع با باز شدن دریچه مقعد به‌اندازه‌ای بیش از حد طبیعی خود، شقاق بهبود می‌یابد. پزشک برای انجام این کار از مواد لغزنده و روان‌کننده استفاده می‌کند و با ماساژ دیواره مقعد با یک روش خاص و همراه با حرکات دورانی و با فشار عضله به بیرون، به باز شدن بیشتر دریچه مقعد کمک می‌کند.
در نحوه درمان شقاق با روش دیلاتاسیون، بسیار اهمیت دارد که فشار وارده از طریق دست به میزان درستی به عضله وارد شود. اگر این فشار تنظیم نشده باشد فیبرهای عضلانی ممکن است آسیب ببینند. در انتها و پس از انجام دیلاتاسیون برای جلوگیری از لخته‌شدن خون در ناحیه ماساژ داده شده، یک اسفنج کوچک در مقعد قرار داده می‌شود.
پس از انجام این عمل به افراد توصیه می‌شود تا ۶ ماه پس از آن به شکل متناوب از گشادکننده دریچه مقعد استفاده کنند. این روش به این دلیل مؤثر است که با گشاد کردن دریچه مقعد عمل دفع راحت‌تر صورت می‌گیرد و هنگام اجابت مزاج به ناحیه فیشر و مقعد فشار وارد نمی‌شود؛ هرچند با توجه به عوارض آن روشی منسوخ شده است.
عوارض روش دیلاتاسیون
عوارض روش دیلاتاسیون یکی از مسائلی است که باعث می‌شود پزشکان و بیماران به سراغ انتخاب این روش برای درمان شقاق یا فیشر نروند. بسیاری مواقع افراد گمان می‌کنند که روش‌های جراحی می‌توانند عوارض جدی و خطرناکی برای بیمار داشته باشند؛ اما در این میان روش دیلاتاسیون عوارض شدیدتری دارد؛ به همین دلیل پزشکان سعی می‌کنند به سراغ این روش درمانی نروند.
از جمله عوارض روش دیلاتاسیون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسیب به مقعد
- آسیب یا پاره شدن رکتال
- ابتلا به بی‌اختیاری مدفوع و گاز روده
- ابتلا به نشت مقعد
- لخته‌شدن خون
- عدم موفقیت در درمان
عوارض روش دیلاتاسیون نشان می‌دهند که چرا امروزه این روش درمانی دیگر طرف‌داری ندارد.
درمان شقاق با چه روش‌هایی امکان‌پذیر است؟
با توجه به عوارض روش دیلاتاسیون امروزه روش‌های کم تهاجمی‌تری برای درمان شقاق مقعدی استفاده می‌شود.
اگر شقاق در مرحله حاد باشد با استفاده از درمان‌های خانگی و داروها و پمادهایی که پزشک تجویز می‌کند به‌راحتی قابل‌درمان است. اگر شقاق در مرحله حاد درمان نشود نیاز به روش‌هایی همچون جراحی شقاق و یا لیزردرمانی شقاق است.
روش جراحی شقاق
در روش جراحی شقاق مقعدی یا اسفنکتروتومی یک برش یا کشش به عضله اسفنکتر وارد می‌شود تا فشار اسفنکتر کاهش یابد. این روش جراحی تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و به طور معمول بیمار پس از انجام آن به خانه باز می‌گردد. مشکل این روش در این است که حدود ۶ هفته طول می‌کشد تا عروق ناحیه به شکل کامل بهبود پیدا کنند. جراحی شقاق به شکل‌های دیگری نیز انجام می‌شود که پزشک با توجه به شرایط بیمار روش مناسب را انتخاب می‌کند.
لیزر شقاق
در مقابل روش جراحی، عمل شقاق با لیزر وجود دارد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن یعنی چیزی در حدود نیم ساعت زخم شقاق را به شکل کامل از بین می‌برد و آن را ترمیم می‌کند. لیزردرمانی شقاق بدون نیاز به بیهوشی، به شکل سرپایی انجام می‌شود و به دلیل نداشتن دوران نقاهت می‌تواند برای بسیاری از بیماران روشی محبوب باشد. این روش برخلاف روش جراحی و درمان شقاق با روش دیلاتاسیون، مورد تأیید بسیاری از پزشکان است و همواره برای درمان پیشنهاد می‌شود.
کلام پایانی
آشنایی با نحوه درمان شقاق با روش دیلاتاسیون و عوارض آن به افرادی که قصد انجام این کار را دارند بسیار توصیه می‌شود. روش دیلاتاسیون یکی از روش‌های قدیمی و ابتدایی درمان شقاق است که به آن اتساع دریچه مقعد نیز می‌گویند. در این روش با فشار دست و ایجاد کشش، پزشک اقدام به باز کردن دریچه مقعد می‌کند. این روش عوارض بسیاری دارد که از آن جمله می‌توان به آسیب به مقعد، پاره شدن رکتال و بی‌اختیاری مدفوع و گاز روده اشاره کرد. همه این عوارض باعث می‌شوند که امروزه این روش برای درمان شقاق منسوخ باشد و از روش‌های ساده‌تری همچون لیزردرمانی شقاق برای درمان این بیماری استفاده شود.
منابع :
