بیماری شقاق یکی از بیماری‌های شایع نشیمنگاهی است که بر اثر آن یک شکاف یا پارگی در ناحیه مقعد به وجود می‌آید که با درد و ناراحتی بسیاری همراه است. بسیاری از افراد که به این بیماری مبتلا هستند جهت درمان اقدام نمی‌کنند و همین مسئله باعث تشدید علائم این بیماری می‌شود. برای بسیاری از افراد سؤال است که اگر شقاق درمان نشود چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ در این مقاله به شکل کامل به این موضوع خواهیم پرداخت.
عوارض درمان نکردن شقاق
بسیاری از بیمارانی که به عارضه شقاق مبتلا می‌شوند توجهی به درمان این بیماری ندارند. در واقع دلایل مختلفی باعث می‌شود که بیماران اقدام به درمان این بیماری نکنند. ترس از جراحی، ترس از دوران نقاهت، نداشتن وقت کافی و موارد دیگر همگی می‌توانند باعث شوند فرد روند درمان خود را به تعویق بیندازد. بسیار مهم است که افراد با عوارض درمان نکردن شقاق آشنا شوند تا با آگاهی از این مسئله درمان بیماری خود را هر چه سریع‌تر آغاز کنند.
از جمله عوارض درمان نکردن شقاق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش درد بیماری
بیماری شقاق به دلیل شکافی که در ناحیه مقعد ایجاد می‌کند با درد همراه است. دردی که در ابتدای بیماری احساس می‌شود با دردی که پس از عفونت شقاق به وجود می‌آید بسیار تفاوت دارد. در واقع درد شقاق پس از عفونت دو برابر می‌شود و بسیار فرد را آزار می‌دهد تا حدی که ممکن است خواب را از چشمان او برباید.
عفونت
شقاق مقعدی درمان نشده، می‌تواند به محل رشد باکتری‌ها تبدیل شود و منجر به عفونت گردد. قرار گرفتن مداوم زخم باز در معرض مدفوع، خطر آلودگی باکتریایی را افزایش می‌دهد. عفونت‌ها می‌توانند علائمی مانند افزایش درد، تورم، ترشح و تب را به وجود آورند.
تشکیل آبسه
اگر عفونت پیشرفت کند، می‌تواند منجر به تشکیل آبسه شود. آبسه به برآمدگی‌هایی پر از چرک گفته می‌شود که در نزدیکی شکاف مقعد یا در بافت‌های اطراف آن به وجود می‌آیند. آبسه باعث درد شدید، تورم و قرمزی می‌شود و ممکن است نیاز به تخلیه از طریق یک عمل جراحی جزئی داشته باشد. بدون درمان به‌موقع، آبسه می‌تواند منجر به عوارض بیشتر و خطر عفونت سیستمیک شود.
بی‌اختیاری مدفوع
شقاق‌های مزمن مقعدی که بدون درمان رها می‌شوند، می‌توانند منجر به وضعیتی به نام بی‌اختیاری مدفوع شوند. تحریک و آسیب مداوم به ماهیچه‌های اسفنکتر مقعد می‌تواند توانایی آنها را برای کنترل مؤثر حرکات روده ضعیف کند. در نتیجه افراد ممکن است نشت غیرارادی یا ناتوانی در کنترل انتشار گاز یا مدفوع را تجربه کنند.
تنگی مقعد
شقاق مقعدی درمان نشده می‌تواند منجر به شرایطی به نام تنگی مقعد شود. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که روند بهبودی باعث تشکیل بافت اسکار در ناحیه شود و دهانه مقعد را باریک کند. تنگی مقعد می‌تواند منجر به درد، مشکل در دفع مدفوع و افزایش خطر شقاق‌های مکرر گردد.
مشکلات روانی
زندگی با شقاق مزمن مقعدی و عوارض مرتبط با آن می‌تواند بر سلامت روانی فرد تأثیر بگذارد. درد مداوم، ناراحتی و اختلال در فعالیت‌های روزانه می‌تواند منجر به اضطراب، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی شود. جستجوی درمان مناسب برای شقاق مقعدی می‌تواند به کاهش این بار روانی و بهبود وضعیت بیمار کمک کند.
هموروئید
یکی از عوامل ایجاد شقاق یبوست است که می‌تواند در ابتلای فرد به بیماری هموروئید نیز مؤثر باشد. دردناک بودن عمل دفع باعث می‌شود که فرد دفع مدفوع را مدام پشت‌گوش بیندازد و احتمال ابتلا به هموروئید را نیز بالا ببرد.
فیستول
به طور معمول بیماری فیستول در اثر عفونت‌های درمان نشده به وجود می‌آید و به همین دلیل عفونت شقاق نیز می‌تواند در درازمدت باعث فیستول شود.
به نقل از سایت hopkinsmedicine.org:
Complications seen with anal fissures include:
Pain and discomfort
Difficulty with bowel movements. Many people even avoid going to the bathroom because of the pain and discomfort it causes
Possible recurrence even after treatment
Uncontrolled bowel movements and gasمشکلاتی که ممکن است در اثر عدم درمان شقاق مقعدی ایجاد شود عبارتند از:
درد و ناراحتی شدید، مشکل در اجابت مزاج، احتمال عود بیماری حتی پس از درمان، بی‌اختیاری مدفوع و گاز
علل بیماری شقاق چیست؟
حال که با عوارض عدم درمان شقاق آشنا شدید شاید برایتان سؤال باشد که چگونه این بیماری به وجود می‌آید. موارد مختلفی می‌توانند باعث شوند که فرد به شقاق مبتلا شود. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یبوست مزمن
- اسهال مزمن
- زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- وارد کردن اجسام خارجی در مقعد
- زایمان طبیعی
- بیماری کرون یا سایر بیماری‌های التهابی روده
- سفت شدن عضلات اسفنکتر مقعدی یا اسپاستیک
- کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال
- بیماری‌های مقاربتی مانند سفلیس، سوزاک یا کلامیدیا
علائم بیماری شقاق چیست؟
شناخت علائم بیماری فیشر یا شقاق نقش مهمی در تشخیص این بیماری و آغاز روند درمان دارد. اگر با علائم زیر روبرو شده‌اید حتماً جهت درمان به پزشک مراجعه نمایید:
- خونریزی در هنگام اجابت مزاج
- مشاهده خون روشن در مدفوع یا بر روی دستمال پس از تمیز کردن ناحیه مقعد
- مشاهده ترک یا شکاف بر پوست اطراف مقعد
- درد در هنگام اجابت مزاج
- درد پس از اجابت مزاج که مدت‌ها طول بکشد.
- خروج ترشحات بدبو از ناحیه
- مشاهده یک زائده بر روی پوست اطراف مقعد
- سوزش و خارش ناحیه مقعد
تشخیص شقاق چگونه انجام می‌شود؟
تشخیص بیماری شقاق بسیار راحت است و بیشتر پزشکان با معاینه ناحیه مقعد و با چشم غیرمسلح می‌توانند این بیماری را تشخیص دهند. در صورتی که پزشک نیاز ببیند ممکن است آزمایش‌هایی نظیر آندوسکوپی، سیگمونیدوسکوپی یا کولونوسکوپی را برای بررسی وضعیت دستگاه گوارش تجویز نماید.
درمان شقاق چگونه انجام می‌شود؟
درمان شقاق مقعد به صورت کلی از طریق چند روش زیر صورت می‌گیرد:
درمان خانگی شقاق
بسیاری مواقع تا زمانی که بیماری شقاق در مراحل ابتدایی خود باشد پزشکان تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی را به عنوان قدم اول درمان پیشنهاد می‌دهند. مصرف آب کافی و استفاده از یک رژیم غذایی پر فیبر از جمله مواردی هستند که به درمان بیماری شقاق کمک می‌کنند.
درمان دارویی شقاق
در کنار درمان‌های خانگی پزشک ممکن است داروهای مناسب برای شقاق مقعدی را نیز تجویز کند:
- داروی نیتروگلیسیرین خارجی
- کرم‌های بی‌حس‌کننده موضعی
- ملین‌ها
- داروهای مسکن
- تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس)
جراحی شقاق مقعدی
در صورتی که شقاق به مرحله مزمن رسیده باشد و یا داروها نتوانند به درمان این بیماری کمک کنند ممکن است پزشک لازم ببیند از روش جراحی شقاق یا اسفنکتروتومی داخلی جانبی استفاده کند. این جراحی نسبتاً ساده است و پس از ۲ تا ۴ هفته بعد فیشر کاملاً بهبود پیدا می‌کند.
لیزر شقاق
از دیگر روش‌هایی که برای درمان شقاق از آن استفاده می‌شود لیزردرمانی فیشر است. این روش در زمانی کمتر از ۳۰ دقیقه و بدون درد و خونریزی بیماری شقاق را درمان می‌کند. برای انجام لیزر نیازی به بیهوشی یا بستری شبانه نیست و دوره نقاهت آن نیز بسیار کوتاه است. احتمال بازگشت شقاق پس از لیزردرمانی تقریباً صفر است و به همین دلیل روش محبوبی برای درمان این بیماری به شمار می‌رود.
روش‌های پیشگیری از شقاق مقعدی
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری شقاق لازم است بیماران موارد زیر را حتماً رعایت کنند:
- افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی
- مصرف مایعات کافی در طول روز
- داشتن تحرک کافی در طی روز
- عدم زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- درمان یبوست و اسهال مزمن
کلام پایانی
برای بسیاری از بیماران که درمان بیماری شقاق خود را به تأخیر می‌اندازند شاید این سؤال پیش بیاید که اگر شقاق درمان نشود چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ همان‌طور که در این مقاله اشاره شد عدم درمان شقاق می‌تواند باعث تشدید علائم این بیماری شود و مشکلاتی همچون افزایش درد، ملتهب شدن مقعد، تراوش از شکاف شقاق و تب را به وجود آورد. بسیار مهم است که بیماری شقاق در مراحل ابتدایی تشخیص داده و روند درمان آن آغاز شود تا علائم این بیماری پیشرفت نکند. به بیماران توصیه می‌شود پس از مشاهده علائم شقاق هرچه سریع‌تر به پزشک فوق‌تخصص ناحیه مقعد و روده بزرگ مراجعه کنند تا درمان بیماری آنها هرچه سریع‌تر آغاز گردد.
منابع:
