یکی از نگرانی‌های بیماران مبتلا به شقاق یا فیشر مقعدی این است که آیا شقاق باعث سرطان می‌شود یا خیر؟ شقاق مقعدی یکی از بیماری‌های شایع نشیمنگاهی است که باعث ایجاد یک شکاف یا پارگی در ناحیه مقعد می‌شود. بیماری شقاق با نشانه‌هایی همچون درد و خونریزی در هنگام اجابت مزاج همراه است و برای درمان آن حتماً باید اقدام شود. اینکه آیا بیماری شقاق باعث سرطان مقعد می‌شود را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
ارتباط شقاق و بیماری سرطان مقعد
بسیاری از بیمارانی که مبتلا به فیشر هستند دچار خونریزی از ناحیه مقعد در هنگام اجابت مزاج می‌شوند. این علامت از آنجایی که یکی از علائم بیماری سرطان مقعد است این تصور را برای افراد به وجود می‌آورد که به سرطان مبتلا شده‌اند. باید در همین ابتدا گفت که بیماری شقاق هیچ ارتباطی به بیماری سرطان مقعدی ندارد و حتی زمینه‌ساز این بیماری نمی‌شود و تنها در برخی علائم با آن مشابهت دارد؛ بنابراین بیماران لازم نیست نگران این مسئله باشند.
به نقل از سایت fascrs.org:
Anal fissures do not increase the risk of colon cancer nor cause it. However, more serious conditions can cause similar symptoms. Even when a fissure has healed completely, your colon and rectal surgeon may request other tests. A colonoscopy may be done to rule out other causes of rectal bleeding
شقاق مقعدی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی‌دهد و باعث آن نمی‌شود. با این حال، بیماری‌های جدی‌تری ممکن است علائم مشابهی داشته باشند. حتی زمانی که شقاق به طور کامل بهبود پیدا کرده است، جراح کولون و رکتوم ممکن است آزمایش‌های دیگری را درخواست کند. کولونوسکوپی ممکن است برای رد کردن سایر علل خونریزی از رکتوم انجام شود.
تفاوت بین فیشر و سرطان مقعد و روده بزرگ
شقاق مقعد
شقاق مقعدی به یک پارگی در پوشش مجرای مقعد گفته می‌شود که به دلیل یبوست و سفتی و بزرگی مدفوع به وجود می‌آید. شقاق مقعدی به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود که در حالت اول با درمان‌های دارویی و خانگی قابل بهبود است و در حالت دوم نیاز به جراحی یا لیزردرمانی شقاق دارد.
سرطان مقعد
سرطان مقعد نوعی سرطان محسوب می‌شود که در مجرای مقعد به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها به وجود می‌آید. علت این سرطان چندان مشخص نیست؛ اما ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) را در ابتلا به آن مؤثر می‌دانند.
سرطان روده بزرگ
در مورد سرطان روده بزرگ که آن را به نام سرطان کلون و سرطان رکتوم نیز می‌شناسند می‌توان گفت که رشد پولیپ‌ها در داخل پوشش روده بزرگ یا رکتوم عامل زمینه‌ساز آن است. در واقع باید گفت زمانی که رشد سلول‌های پوشش‌دهنده روده بزرگ یا رکتوم از کنترل خارج شود سرطان روده بزرگ ممکن است رخ دهد. هر چند باید در نظر داشت بسیاری از پولیپ‌ها سرطانی نیستند.
علت شقاق و سرطان روده
از جمله مواردی که می‌توانند باعث شقاق مقعد شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
علت شقاق مقعدی
- اسهال مزمن
- یبوست
- دفع مدفوع سفت و بزرگ
- زور زدن در هنگام اجابت مزاج
علت سرطان روده
با وجودی که علت این بیماری چندان مشخص نیست؛ اما موارد زیر می‌توانند در ابتلا به آن نقش داشته باشند:
- افزایش سن
- رژیم غذایی نامناسب فاقد میوه و سبزی‌ها
- اضافه وزن یا چاقی
- سیگار کشیدن
- عدم فعالیت بدنی
- بیماری‌های التهابی روده
- سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال
علائم شقاق مقعد و سرطان مقعد
همان‌طور که گفته شد یکی از دلایلی که باعث می‌شود افراد این دو بیماری را با یکدیگر یکسان بدانند تشابه علائم این بیماری‌ها است. علائم هر کدام از این بیماری‌ها به شرح زیر هستند:
علائم شقاق مقعد
- خونریزی در حین اجابت مزاج
- درد در حین اجابت مزاج
- مشاهده یک توده یا زخم پوستی در اطراف پارگی زخم شقاق
- مشاهده یک پارگی یا شکاف در پوست اطراف دهانه مقعد
علائم سرطان مقعد
- خونریزی از ناحیه رکتوم
- درد مقعدی در هنگام اجابت مزاج
- مشاهده یک توده در دهانه مقعد
- بی‌اختیاری مدفوع
- خارش رکتوم و مقعد
- ترشحات غیرطبیعی مقعدی
- تغییرات در حرکات روده
باید در نظر داشت بسیاری مواقع سرطان مقعد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد.
علائم سرطان روده بزرگ
علائم این نوع سرطان بلافاصله پس از شروع بیماری ظاهر نمی‌شود؛ اما پس از مدتی با علائم زیر خود را نشان می‌دهد:
- مشاهده خون در مدفوع
- خونریزی از رکتوم
- تغییر در عادت و حرکات روده
- ضعف و خستگی
- گرفتگی یا درد شکم
- کاهش وزن ناخواسته
درمان شقاق و سرطان مقعد
با اینکه بیماری شقاق باعث سرطان مقعد نمی‌شود با این وجود بهتر است بیماران با روش‌های درمان این دو بیماری آشنا باشند:
درمان شقاق
درمان شقاق بسیار به وضعیت بیماری باز می‌گردد. در حالتی که شقاق حاد باشد پزشک از درمان‌های خانگی همچون تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی و دارودرمانی برای بهبود بیماری استفاده می‌کند. اگر با این درمان‌ها بیماری شقاق بهبود نیابد انجام جراحی یا لیزردرمانی شقاق توصیه می‌شود.
درمان سرطان مقعد
زمانی که بیماری سرطان مقعد تشخیص داده شود از درمان‌های زیر برای بهبود بیماری استفاده می‌شود:
- جراحی جهت برداشتن بافت سرطانی از ناحیه مقعد
- پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی با استفاده از اشعه ایکس پر انرژی یا مواد رادیواکتیو
- شیمی درمانی با مصرف داروهایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی
قطعی‌ترین راه درمان شقاق چیست؟
اگر بیماری شقاق به مرحله جراحی و لیزردرمانی شقاق رسیده باشد در بیشتر مواقع پزشکان درمان با لیزر را پیشنهاد می‌دهند. جراحی شقاق روشی است که در گذشته بیشتر استفاده می‌شده و به دلیل عوارضی که دارد و از طرفی دوره نقاهت خود، چندان مطلوب بیماران و پزشکان به شمار نمی‌رود. روش لیزر به دلیل اینکه یک روش کم تهاجمی محسوب می‌شود امروزه بیشتر توسط پزشکان جهت درمان پیشنهاد می‌شود. لیزردرمانی شقاق نیازی به بیهوشی و بستری شبانه ندارد و این بیماری را در کمتر از ۳۰ دقیقه درمان می‌کند. از طرفی پس از لیزردرمانی شقاق بیمار نیازی به استراحت و تعطیل کردن کارها ندارد و می‌تواند به راحتی فعالیت‌های روزمره خود را دنبال کند. از دیگر مزیت‌های لیزردرمانی این است که احتمال بازگشت بیماری در آن تقریباً به صفر می‌رسد و به همین دلیل این روش جایگزین جراحی شقاق شده است.
کلام پایانی
بسیاری مواقع افراد مبتلا به شقاق نگران این مسئله هستند که آیا بیماری شقاق می‌تواند باعث سرطان شود؟ در جواب این سؤال باید گفت که بیماری شقاق به هیچ عنوان تبدیل به سرطان نمی‌شود و یا نمی‌تواند زمینه‌ساز این بیماری باشد. برخی علائم این دو بیماری به یکدیگر مشابهت دارند و همین مسئله گاهی باعث می‌شود بیمار این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه بگیرد. بسیار مهم است که افراد پس از مشاهده هرگونه علائم غیرطبیعی در ناحیه مقعد به پزشک متخصص مراجعه کنند تا تشخیص درست توسط پزشک صورت گیرد و به این ترتیب روند درمان هر کدام از این بیماری‌ها به شکل صحیح خود آغاز شود.
منابع:
