یکی از بیماری‌های دردناک ناحیه نشیمنگاهی بیماری بواسیر یا هموروئید است. در یک تعریف ساده می‌توان گفت بیماری بواسیر در اثر کشیدگی و التهاب مویرگ‌ها و رگ‌های خونی اطراف ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث احساس درد، بیرون‌زدگی گوشتی و حتی خونریزی مقعدی شود و به همین دلیل درمان آن بسیار اهمیت دارد. برای درمان هموروئید راه‌های مختلفی با توجه به شدت بیماری پیشنهاد می‌شود. شیاف گلیسیرین برای درمان بواسیر یکی از راه‌های مؤثر درمان این بیماری است. در مقاله امروز به نحوه استفاده از شیاف گلیسیرین و چگونگی تأثیر آن بر روند درمان هموروئید خواهیم پرداخت.
بیماری هموروئید چیست؟
یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناحیه نشیمنگاه بیماری هموروئید است که در اثر آن عروق خونی در داخل راست‌روده و خارج از مقعد دچار تورم و التهاب می‌شوند. بواسیر می‌تواند در داخل و یا خارج راست‌روده ایجاد شود. نوع بواسیر بستگی به محل ایجاد آن دارد و به دو شکل زیر دیده می‌شود:
بواسیر خارجی
در این حالت عروق خونی متورم در زیر پوست اطراف مقعد به وجود می‌آیند. این نوع هموروئید می‌تواند باعث ایجاد خارش و درد بسیار شود و گاه با خونریزی همراه باشد. بسیاری مواقع این عروق خونی می‌توانند پر از خون شده و ایجاد لخته کنند. این لخته‌ها اگرچه خطرناک نیستند اما می‌توانند باعث درد و تورم شوند.
هموروئید داخلی
زمانی که عروق متورم در داخل راست‌روده ایجاد شوند به آن بواسیر داخلی گفته می‌شود. راست‌روده بخشی از دستگاه گوارش است که باعث اتصال روده بزرگ به مقعد می‌شود. هموروئید داخلی می‌تواند با خونریزی همراه باشد اما درد چندانی ایجاد نمی‌کند.
درجه‌های بواسیر داخلی
بواسیر داخلی می‌تواند در ۴ درجه رخ دهد:
درجه یک: در این وضعیت هموروئید در داخل کانال رخ می‌دهد و فرد فقط خونریزی در هنگام دفع را تجربه می‌کند.
درجه 2: در این حالت در هنگام دفع مدفوع، بواسیر از کانال مقعد خارج می‌شود و پس از دفع با انقباض مقعد دوباره به داخل کانال باز می‌گردد.
درجه 3: در این نوع، بواسیر در هنگام دفع مدفوع از کانال خارج می‌شود؛ اما پس از آن به داخل برنمی‌گردد و خود بیمار باید توسط انگشت خود، آن را به داخل کانال وارد کند.
درجه ۴: در این وضعیت بواسیر از دهانه مقعد بیرون‌زده و قابل‌لمس است و هیچ‌گاه به داخل کانال باز نمی‌گردد.
دلایل بروز بواسیر یا هموروئید
دلایل متعددی می‌توانند باعث بروز هموروئید یا بواسیر شوند که مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
یبوست
یکی از دلایل اصلی ایجاد هموروئید یبوست است. یبوست زمانی رخ می‌دهد که روده‌ها کم‌تحرک شوند و بر اثر آن مدفوع به‌شدت سخت و سفت گردد. زمانی که مدفوع در این وضعیت از مقعد خارج می‌شود باعث آسیب رگ‌های ناحیه مقعد و التهاب آنها شده و در نهایت یبوست را ایجاد می‌کند.
کم‌آبی بدن
یکی از دلایل یبوست کم‌آبی بدن است که می‌تواند باعث مشکلاتی در سیستم گوارش، ایجاد یبوست و در نهایت بروز بواسیر گردد.
کم‌تحرکی
کم‌تحرکی نیز می‌تواند اختلال‌هایی را در سیستم گوارشی و حرکات روده‌ها ایجاد کند و شخص را در معرض ابتلا به بواسیر قرار دهد.
اسهال و یبوست‌های مکرر و مزمن
اسهال و یبوست در صورت عدم درمان و مزمن شدن می‌توانند عامل مهمی در ابتلا به بواسیر باشند.
زور زدن و نشستن‌های طولانی‌مدت در توالت
این عامل نیز می‌تواند باعث فشار به ناحیه مقعد و بروز بواسیر شود. در زمانی که فرد به بواسیر مبتلا می‌شود این عادات نامناسب هنگام دفع بیشتر رخ می‌دهد.
علائم بواسیر یا هموروئید چیست؟
بواسیر با علائمی همچون موارد زیر همراه است:
- احساس درد مقعدی
- خروج ترشحات لزج و چسبنده از مقعد
- سوزش و خارش مقعد
- بیرون‌زدگی‌های گوشتی از مقعد
- احساس دفع ناکامل مدفوع
روش‌های مختلف درمان بواسیر
راه درمان بواسیر با توجه به شدت و نوع آن متفاوت است. برخی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان این بیماری به شرح زیر هستند:
دارو درمانی
اگر بواسیر در مراحل ابتدایی باشد پزشک ممکن است با تجویز پمادها، کرم‌ها، و شیاف‌های بدون نسخه به درمان بیماری کمک کند. داروهای بواسیر می‌توانند مواردی همچون شیاف آنتی هموروئید، هیدرو کورتیزون و لیدوکائین باشند که به تسکین موقت درد در ناحیه مقعد کمک می‌کنند.
بستن نوار لاستیکی هموروئید
در این روش دو باند لاستیکی کوچک را در اطراف پایه هموروئید داخلی قرار می‌دهند تا به این وسیله باعث قطع‌شدن گردش خون در ناحیه شود. رابربند بواسیر کمک می‌کند بواسیر در عرض یک هفته پژمرده شده و از جای خود کنده شود. این روش ممکن است کمی برای فرد احساس ناراحتی ایجاد کند و 2 یا ۴ روز پس از عمل باعث خونریزی شود که به‌ندرت شدید خواهد بود.
تزریق (اسکلروتراپی)
در این روش پزشک به بافت هموروئید یک محلول شیمیایی را تزریق می‌کند که در کوچک شدن آن نقش مهمی دارد. این روش درد کمتری دارد و نسبت به روش بستن نوار لاستیکی موثرتر است.
انعقاد با استفاده از لیزر، نور مادون‌قرمز یا گرما
تکنیک‌های استفاده از لیزر، نور مادون‌قرمز یا گرما پزشک به سفت و چروک شدن هموروئید داخلی کمک می‌کند تا از بین برود. این روش عوارضی جانبی و درد کمی دارد. درمان بواسیر با لیزر، یکی از جدیدترین متدهای درمانی است.
برداشتن هموروئید (هموروئیدکتومی)
این روش با جراحی انجام می‌شود و پزشک به‌وسیله جراحی بافتی را که باعث خونریزی می‌شود برمی‌دارد. روش جراحی می‌تواند با استفاده از بی‌حسی موضعی، بی‌حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی انجام شود. این روش یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان هموروئید است و باید توسط متخصص جراحی هموروئید انجام شود.
منگنه زدن هموروئید
این روش را «هموروئیدوپکسی منگنه» نیز می‌نامند که باعث مسدودشدن جریان خون به بافت هموروئید می‌شود. این روش مناسب هموروئید داخلی است و درد کمتری نسبت به روش جراحی دارد. فرد پس از انجام این روش می‌تواند فعالیت‌های خود را زودتر از سر بگیرد هرچند خطر بیشتری برای عود و افتادگی رکتوم وجود دارد.
شیاف گلیسیرین برای درمان بواسیر
یکی از داروهای بسیار پرکاربرد برای درمان بواسیر شیاف گلیسیرین است. شیاف گلیسیرین را با نام تجاری Fleet Baby lax نیز می‌شناسند. همچنین به این دارو «شیاف لاکساتور» نیز می‌گویند. در واقع شیاف گلیسیرین به دلیل خاصیت ملین خود به نرم‌شدن مدفوع و اتساع مقعد کمک می‌کند و باعث القا و تحرک حس دفع می‌گردد. این شیاف نقش مؤثری در جذب آب به داخل کلون دارد و به درمان یبوست نیز کمک می‌کند. برای بیمارانی که با دفع طبیعی مدفوع مشکل دارند و برای دفع به ملین‌ها وابسته‌اند شیاف گلیسیرین انتخاب مناسبی است.
نحوه استفاده از شیاف گلیسیرین
برای استفاده از شیاف گلیسیرین برای درمان هموروئید ابتدا باید دست‌های خود را بشویید. سپس دراز بکشید و شیاف را وارد مقعد خود کنید. پس از این کار 15 دقیقه در همان حالت بمانید تا شیاف به‌خوبی جذب بدنتان شود. جذب این دارو در بدن بسیار کم است و 1 الی 15 ساعت پس از مصرف تأثیر خود را نشان می‌دهد. این دارو به شکل موضعی در بدن پخش می‌شود و دفع آن از طریق مدفوع است. شیاف نباید بیشتر از یک‌بار در 24 ساعت استفاده شود.
آیا مصرف شیاف گلیسیرین در بارداری ممکن است؟
به دلیل اینکه جذب این دارو در بدن بسیار اندک است این دارو تأثیر خاصی بر روی جنین ندارد و در دوران بارداری می‌توان از آن استفاده نمود. همچنین تاکنون هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر تأثیرات منفی استفاده از شیاف گلیسیرین برای درمان هموروئید، بر روی جنین به دست نیامده است و به همین دلیل مصرف آن در دوران بارداری منعی ندارد. بااین‌حال بهتر است پیش از مصرف آن حتماً با پزشک مشورت شود.
آیا کودکان می‌توانند از شیاف گلیسیرین استفاده کنند؟
استفاده از شیاف گلیسیرین برای درمان بواسیر در کودکان نیز می‌تواند در چرب کردن شکم کودک و یا ناحیه تناسلی آنها مناسب باشد. این دارو بدون نسخه برای کودکان قابل‌تهیه است؛ اما باید نوع مناسب آن را برای کودک تهیه کرد و مصرف آن در کودکان زیر دو سال ممنوع می‌باشد.
آیا استفاده از شیاف گلیسیرین برای درمان هموروئید عوارضی در بر دارد؟
عوارض دارو ممکن است در برخی از افراد رخ دهد هرچند این عوارض به طور معمول موقتی هستند. عوارض مصرف شیاف گلیسیرین می‌تواند به شکل زیر بروز پیدا کند. در صورت مشاهده عوارض زیر مصرف دارو را قطع نمایید و با پزشک خود مشورت کنید:
- درد و تحریک‌پذیری
- تهوع
- استفراغ و اسهال
- سردرد و سرگیجه
- گرفتگی عضلات
- درد و تحریک‌پذیری
- احساس تشنگی مداوم
- افزایش قند خون
- پیدایش گلوکز در ادرار
چه کسانی نباید از شیاف گلیسیرین استفاده کنند؟
اگر دچار شرایط زیر هستید پیش از مصرف شیاف گلیسیرین با پزشک خود مشورت کنید:
- دیابت
- حساسیت شدید به گلیسیرین
- شکم‌درد
- جراحی شکم
- اختلالات شدید کبدی و کلیوی
- انسداد روده
- تراکم مدفوع
- افراد سالمند
- انجام جراح رکتوم به‌تازگی
- مشاهده خونریزی رکتال
- تهوع و استفراغ همراه با شکم‌درد
- مصرف ماده مسهل دیگری به مدت بیش از یک هفته
کلام پایانی
هموروئید یکی از بیماری‌های دردناک ناحیه نشیمنگاهی و مقعدی است که می‌تواند با درد، خارش، التهاب و خونریزی همراه باشد. درمان به‌موقع این بیماری از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا این بیماری در مراحل ابتدایی با روش‌های بسیار ساده خانگی و استفاده از داروها قابل‌درمان است. زمانی که بیماری به مرحله حاد برسد از روش‌های جراحی و لیزر استفاده می‌شود. استفاده از شیاف گلیسیرین برای درمان بواسیر، یکی از راه‌های بسیار مؤثر برای درمان این عارضه مقعدی است که در دسته درمان‌های خانگی و دارویی قرار دارد. شیاف گلیسیرین می‌تواند با رفع یبوست، تسهیل حرکات روده، نرم‌شدن مدفوع سفت و اتساع مقعد به درمان بواسیر کمک کند. برای استفاده از شیاف گلیسیرین برای درمان بواسیر بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید و سپس از این دارو برای درمان بواسیر استفاده نمایید.
منابع :
