نگرانی بابت عود شقاق یکی از دغدغه‌های بیماران مبتلا به این عارضه نشیمنگاهی است. بیماری شقاق به ایجاد یک ترک یا شکاف در ناحیه مقعد گفته می‌شود که با درد بسیار و خونریزی در هنگام اجابت مزاج همراه است. این بیماری با توجه به وضعیت خود روش‌های درمانی متفاوتی دارد که با توجه به تشخیص پزشک از این روش‌ها برای درمان استفاده می‌شود. بسیاری مواقع پس از جراحی شقاق این بیماری دوباره عود می‌کند و این مسئله باعث نگرانی بیماران می‌شود. در ادامه به عود شقاق به شکل کامل خواهیم پرداخت.
علت عود شقاق بعد از عمل
پیش از اینکه به علت عود شقاق بعد از عمل بپردازیم باید در مورد عمل شقاق بیشتر بدانید.
بیماری شقاق به دو شکل حاد و مزمن می‌تواند بیماران را درگیر کند. شقاق حاد به شقاقی گفته می‌شود که برای اولین بار در بدن بیمار به وجود می‌آید و با درمان‌های خانگی و دارویی بهبود می‌یابد. شقاق مزمن به وضعیتی گفته می‌شود که شقاق حاد درمان نشده و روش‌های دارویی یا خانگی برای درمان دیگر نتیجه ندارند. در این وضعیت تنها راه درمان شقاق عمل جراحی یا لیزردرمانی شقاق است که باید توسط پزشک کولورکتال انجام شود.
بسیاری مواقع بیماران پس از جراحی شقاق مقعدی با بازگشت شقاق مواجه می‌شوند که این مسئله می‌تواند برایشان نگران‌کننده باشد. بیماران جهت درمان شقاق وقت و هزینه بسیاری را در نظر میگیرند و به همین دلیل تکرار پروسه درمان می‌تواند آنها را بسیار درگیر کند.
علت عود شقاق پس از عمل به موارد متعددی باز می‌گردد. در ادامه با دو دلیل اصلی این مسئله آشنا می‌شوید:
عدم رعایت مراقبت‌های پس از جراحی
در واقع می‌توان گفت که علت اصلی بازگشت شقاق پس از عمل در این است که فرد مراقبت‌های لازم پس از جراحی شقاق را به درستی انجام نمی‌دهد. پس از عمل جراحی شقاق برای بهبود ناحیه مراقبت‌های خاصی نیاز است که باید حتماً توسط بیمار در نظر گرفته شود. عدم رعایت این موارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم می‌تواند باعث بازگشت شقاق باشد.
ناکافی بودن تخصص و تجربه پزشک جهت درمان
در کنار مراقبت‌های لازم، تخصص پزشک در هنگام عمل جراحی نیز بسیار اهمیت دارد تا بیماری شقاق دوباره بازنگردد. اگر بیمار درمان بیماری خود را به دست پزشکانی بسپارد که تخصص و تجربه کافی را ندارند احتمال بازگشت شقاق وجود دارد و می‌تواند باعث تکرار پروسه درمان برای فرد شود. پس پزشک متخصص شقاق بسیار مهم است.
جراحی برای درمان شقاق مقعدی
بسته به شرایط بیمار روش های مختلفی برای جراحی شقاق مقعدی وجود دارد که از آن جمله می توان به جراحی لیزر، برداشتن شقاق مقعد، اسفنکتروتومی باز و بسته، جراحی فلپ پیشرفته و ... اشاره کرد. در زیر به بررسی هر یک از این روش ها می پردازیم.
جراحی لیزر فیشر
این بیماری برای هر فردی در هر سنی ممکن است رخ دهد و بیشتر افراد از جراحی می ترسند. اما یکی از روش‌های موثر و ساده برای درمان شقاق مقعدی، جراحی لیزری شقاق مقعدی است که در آن جراح بافت آسیب‌دیده را با تاباندن لیزر به ناحیه دقیق شقاق مقعد، تحت بی‌حسی موضعی ترمیم می‌کند. در مقعد. این روش نیازی به برش روی سطح پوست ندارد و هیچ گونه درد، سوزش و خونریزی ایجاد نمی کند.
جراحی سیاتیک
جایگزینی برای جراحی شقاق مقعد، برداشتن شقاق مقعدی است که در آن لبه زخم و پوست آسیب دیده مقعد برش داده شده و از هم جدا می شوند و سپس از مواد مخصوص برای بستن لبه زخم استفاده می شود. گاهی اوقات می توان این روش را همراه با تزریق اسفنکتر بوتاکس انجام داد تا به نتایج بالایی دست یافت.
اسفنکتروتومی
این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست. در این روش جراح عمومی یک برش کوچک در اسفنکتر داخلی مقعد تحت بیهوشی ایجاد می کند تا فشار روی اسفنکتر کاهش یابد. خود این روش به دو دسته تقسیم می شود: جراحی بسته و جراحی باز که با هم بررسی می کنیم.
اسفنکتروتومی بسته شامل ایجاد یک برش در شیار جانبی، بیرون کشیدن اسفنکتر یا دریچه از طریق این برش، و سپس برداشتن جزئی آن بسته به پیشرفت شقاق مقعدی است. در این روش یک برش نیم سانتی متری در کانال مقعد ایجاد می شود و برش بسته به شرایط بیمار در پایان عمل باز یا بسته می شود.
احتمال بازگشت شقاق چقدر است؟
برای بسیاری از بیماران سؤال است که احتمال بازگشت شقاق چقدر است. شقاق یا فیشر همان‌طور که گفته شد ممکن است پس از عمل جراحی دوباره بازگردد و علت این مسئله نیز ذکر شد. بازگشت شقاق همان‌طور که اشاره کردیم به نحوه درمان این بیماری و نحوه مراقبت‌های پس از جراحی شقاق مرتبط است.
درصد احتمال عود شقاق پس از جراحی شقاق و لیزردرمانی شقاق با یکدیگر متفاوت است که هر کدام را به شکل جداگانه شرح می‌دهیم:
بازگشت شقاق پس از جراحی
احتمال بازگشت شقاق در روش جراحی فیشر بسیار بالاتر است. روش جراحی شقاق یک روش تهاجمی محسوب می‌شود که به شکل‌های زیر انجام می‌گیرد:
- جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی مقعد
- روش فیشرکتومی
- فلپ پیشرفته
پس از انجام این روش‌ها بسیار مهم است که دوران نقاهت با انجام مراقبت‌های لازم به خوبی طی شود تا احتمال عود شقاق به صفر برسد. به دلیل اینکه مراقبت‌های پس از جراحی ممکن است از عهده همه افراد به درستی بر نیاید احتمال بسیاری دارد که پس از انجام این روش‌ها بیمار با عود شقاق مواجه شود. به همین دلیل آشنایی با نحوه مراقبت‌ها پس از جراحی شقاق بسیار اهمیت دارد تا احتمال بازگشت شقاق به صفر برسد.
بازگشت شقاق پس از لیزر
امروزه یکی از روش‌های محبوب درمان شقاق، روش لیزردرمانی شقاق است. روش لیزردرمانی یک روش کم تهاجمی محسوب می‌شود که در کمتر از ۳۰ دقیقه می‌تواند این بیماری را بدون نیاز به بیهوشی و بستری شبانه درمان کند. این روش درمانی همچنین با عوارضی همچون بی‌اختیاری گاز و مدفوع، تنگی مقعد، و عفونت و خونریزی که پس از جراحی بسیار شایع هستند، همراه نیست. از دیگر موارد مهم درباره لیزر این است که احتمال عود شقاق پس از لیزردرمانی نزدیک به صفر است و به همین دلیل امروزه این روش جایگزین روش جراحی فیشر شده است.
به نقل از سایت my.clevelandclinic.org:
It’s possible for a fissure to come back even after surgery, though this is rare. It might happen if it didn’t heal properly, or if there’s another underlying condition involved
حتی بعد از عمل جراحی، احتمال بازگشت شقاق مقعدی وجود دارد، اما این اتفاق به ندرت رخ می‌دهد. ممکن است این اتفاق به دلیل بهبودی ناقص شقاق (فیشر) یا وجود یک بیماری زمینه‌ای دیگر رخ دهد.
پیشگیری از بیماری شقاق بعد از عمل
پس از آشنایی با علت عود شقاق و درصد احتمال بازگشت آن پس از روش‌های درمانی مرسوم، بسیار مهم است که با روش‌های پیشگیری از بیماری شقاق بعد از عمل آشنا بود. روش‌های پیشگیری در واقع انجام درست مراقبت‌های پس از عمل جراحی شقاق هستند. بهبودی پس از جراحی حدود ۶ هفته به طول می‌انجامد که در این دوران با اینکه افراد می‌توانند به کارهای روزمره خود برسند؛ اما باید مراقبت‌های لازم را به درستی به‌جای آورند تا بیماری با عود دوباره دردسرساز نشود. از جمله روش‌های پیشگیری از بیماری شقاق بعد از عمل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استراحت کافی
بسیار مهم است که بیماران پس از عمل جراحی فیشر استراحت خود را در طول روز افزایش دهد. استراحت می‌تواند کمک کند که روند ترمیم زخم پس از جراحی سریع‌تر طی شود.
داشتن تحرک کافی
تحرک روزانه نیز بسیار لازم است و به افراد پیشنهاد می‌شود تا حد ممکن فعالیت‌های سبک نظیر پیاده‌روی داشته باشند.
تمیز کردن ناحیه مقعد
پس از جراحی فیشر بسیار مهم است که ناحیه مقعد و زخم طبق توصیه پزشک و به روش درست تمیز شود. همچنین بیماران می‌توانند پس از جراحی حمام بروند؛ اما بسیار مهم است که پس از حمام ناحیه مقعد را با یک حوله نرم خشک کنند.
تغییر رژیم غذایی
رژیم غذایی در دوران نقاهت نیز باید با گذشته تفاوت‌هایی داشته باشد. در این دوره بهتر است از مواد غذایی پر فیبر در رژیم غذایی استفاده شود تا مدفوع نرم شود و به آسانی از ناحیه مقعد خارج گردد. همچنین مصرف آب کافی نیز از اهمیت بالایی برخورد است تا فرد به یبوست مبتلا نشود.
درمان یبوست
افرادی که دچار یبوست هستند بسیار مهم است که با مشورت با پزشک از داروهای نرم‌کننده مدفوع و مسهل استفاده کنند. یبوست و خروج مدفوع سفت و سخت می‌تواند باعث زخم شدن دوباره مقعد و یا فشار به ناحیه جراحی شده شود و به همین دلیل باید آن را درمان کرد.
حمام سیتز
بسیار مهم است که پس از جراحی و دوران نقاهت افراد روزانه سه بار و به مدت ۲۰ دقیقه در حمام سیتز یا آب گرم بنشیند. این کار می‌تواند با افزایش گردش خون در این ناحیه به بهبود محل جراحی کمک کند.
کلام پایانی
یکی از مسائلی که ذهن بیماران مبتلا به شقاق را درگیر خود می‌کند عود شقاق پس از جراحی است. باید در نظر داشت روش جراحی شقاق یک روش تهاجمی محسوب می‌شود و امروزه پزشکان به دلیل عوارض این روش و از طرفی امکان برگشت شقاق پس از آن، کمتر این روش را انتخاب می‌کنند. روش لیزردرمانی شقاق امروزه جایگزین روش جراحی شده است و می‌تواند این بیماری را بدون عارضه و احتمال بازگشت به خوبی درمان کند. با استفاده از این روش دیگر نیازی نیست بیماران نگران عود شقاق باشند.
منابع:
