کیست مویی یا سینوس پیلونیدال یک عارضه عفونی زیر پوست در بالای شکاف باسن است. درمان کیست مو معمولاً شامل یک عمل جراحی است. پس از عمل باید با تراشیدن منظم موها یا سایر روش‌های حذف موهای زائد، ناحیه مورد نظر را عاری از موهای در حال رشد نگه دارید. کیست مویی یک مجرای سینوسی است که معمولاً حاوی مو است. کیست مویی به ندرت در سایر نقاط بدن شما رخ می‌دهد. در این مقاله به طور کامل در مورد علائم، علل، تشخیص و نحوه درمان کیست مویی صحبت می‌کنیم.
کیست مویی چیست؟
کیست مویی به عنوان یکی از بیماری‌های شایع نشیمنگاهی شناخته میشود. این بیماری در بین شکاف بین دو باسن به وجود می‌آید و حفره‌ای پر از چرک و مو است که می‌تواند با درد بسیاری همراه باشد. شناخت و درمان کیست مویی بسیار اهمیت دارد تا افراد بتوانند با مشکلاتی که این عارضه نشیمنگاهی دارد هرچه سریع‌تر خداحافظی کنند. در این مقاله به شکل کامل به اینکه کیست مویی چیست و روش‌های درمان آن چگونه است خواهیم پرداخت.
شایع‌ترین علائم و نشانه‌های کیست پیلونیدال شامل وجود یک توده تحریک شده است که با التهاب، قرمزی، تورم، حساسیت و درد مشخص میشود که هنگام راه رفتن یا نشستن بدتر میشود. کیست پیلونیدال عفونی ممکن است چرک یا خون را تخلیه کند که ممکن است بوی بدی داشته باشد. کیست پیلونیدال معمولاً در معاینه بصری ناحیه باسن، همراه با آزمایش خون، نمونه ادرار، نمونه مایع و تصویربرداری در صورت نیاز تشخیص داده میشود.
رایج‌ترین درمان برای کیست مویی برش و تخلیه کیست با یا بدون دوره آنتی بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی در صورت لزوم است. در موارد شدید، ممکن است جراحی برای برداشتن کامل کیست پیلونیدال مورد نیاز باشد که ممکن است میزان عود را کاهش دهد. کیست پیلونیدال می‌تواند تخلیه شود و خود به خود از بین برود. با این حال، در افراد مبتلا به کیست پیلونیدال مزمن، علائم ممکن است ظاهر شوند و به مرور زمان ناپدید شوند.
به نقل از سایت nhs.uk:
A pilonidal sinus is a small hole or tunnel at the top of your bottom, between your buttocks. Treatment is usually only needed if it becomes infected
کیست مویی سینوس پیلونیدال، یک حفره یا مجرای پوستی است که معمولاً در ناحیه بین دو باسن ایجاد میشود. این ضایعه اغلب بدون علامت بوده و تنها در صورت عفونت نیازمند مداخله درمانی می‌باشد.
علت کیست مویی
علت دقیق آن مشخص نیست. نظریه‌های مختلفی برای این بیماری وجود دارند. به عنوان مثال، یک نظریه این است که مشکل ممکن است از یک ناهنجاری جزئی که شما با آن متولد شده‌اید، در پوست بین باسن ایجاد شود. بخشی از ناهنجاری در این قسمت از پوست شما ممکن است این باشد که موها به جای اینکه به سمت بیرون رشد کنند در پوست شما رشد می‌کنند.
تئوری دیگر این است که شما در پوست بین باسن خود گودی‌های پوستی (حفره‌های پوستی) ایجاد می‌کنید. این‌ها ممکن است در نتیجه فشار یا اصطکاک موضعی ایجاد شوند که باعث آسیب به ساختارهای کوچک زیر پوست شما میشود که مسئول ساختن موها (فولیکول‌های مو) هستند. به دلیل فشار موضعی، موهای در حال رشد در شکاف زایمان شما ممکن است به داخل حفره‌های پوست تان رانده شوند.
علت هر چه باشد، هنگامی که تکه‌های مو در پوست شما گیر می‌کنند، آن را تحریک کرده و باعث التهاب میشوند. پوست ملتهب به سرعت عفونی میشود و بنابراین یک عفونت مکرر (مکرر) یا مداوم در ناحیه آسیب دیده ایجاد میشود. عفونت باعث ایجاد سینوس میشود که اغلب حاوی تکه‌های مو شکسته است.
عوامل خطر کیست مویی
این عارضه هر سال از هر 100 هزار نفر در بریتانیا 26 نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در کودکان و در افراد بالای 40 سال نادر است. در مردان چهار برابر بیشتر از زنان شایع است (چون آنها پرموتر از زنان هستند). عوامل خاصی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند و عبارتند از:
- نشستن زیاد (شغل کم تحرک)
- اضافه وزن یا چاق بودن
- تحریک یا آسیب مداوم قبلی در ناحیه آسیب دیده
- داشتن شکاف ناتال مودار و عمیق
- سابقه خانوادگی این بیماری
کیست مویی قبلاً «صندلی جیپ» نامیده می‌شد، زیرا در رانندگان جیپ ارتش رایج بود. این احتمالاً نتیجه ساعت‌ها رانندگی » روی یک صندلی خشک بود که باعث تحریک، آسیب جزئی و فشار در اطراف شکاف باسن شد.
علائم کیست مویی
کیست مویی ممکن است در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نکند. ممکن است ندانید که این مشکل را دارید. برخی از افراد در ابتدا هنگام شستشو متوجه یک توده بدون درد در ناحیه آسیب دیده میشوند. با این حال، علائم در برخی از مراحل ایجاد میشوند و می‌توانند حاد یا مزمن باشند.
علائم با شروع سریع (حاد)
ممکن است در طی چند روز با ایجاد یک توپ چرک همراه با عفونت پوستی اطراف (آبسه عفونی) در داخل و اطراف سینوس، درد و تورم افزایش یابد. این می‌تواند بسیار دردناک و حساس شود.
علائم پایدار (مزمن)
حدود چهار4 نفر از هر 10 نفر کیست مویی مکرر (عود کننده) دارند. ممکن است کمی درد داشته باشید که شدت کمتری نسبت به علائم حاد دارد. معمولا سینوس مقداری چرک ترشح می‌کند. این فشار را آزاد می‌کند و بنابراین درد کاهش می‌یابد و شدید نمی شود. با این حال، عفونت هرگز به طور کامل از بین نمی رود. این می‌تواند به این معنی باشد که علائم درد و ترشح می‌توانند طولانی مدت ادامه داشته باشند یا هر از گاهی تشدید شوند تا زمانی که سینوس با عمل جراحی درمان شود.
تشخیص کیست مویی
کیست پیلونیدال باید پس از بررسی کامل علائم و سابقه پزشکی و پس از انجام معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص کیست مویی تشخیص داده شود. کیست پیلونیدال معمولاً با معاینه بصری ناحیه باسن توسط یک متخصص پزشکی تشخیص داده میشود. در موارد نادری که مشکوک به عفونت است، ممکن است آزمایش خون، نمونه ادرار و نمونه مایع از کیست پیلونیدال ارزیابی شوند. در موارد خاص، تصویربرداری به شکل اشعه ایکس، CT یا MRI ممکن است برای بررسی حفره‌های سینوسی، گسترش عفونت یا عمق کیست درخواست شوند. در صورت مشکوک بودن به هر نوع سرطان پوست، بیوپسی از پوست نیز شاید گرفته شود.
انواع کیست مویی
کیست مویی با اینکه بیشتر به کیست مویی مقعدی شناخته میشود؛ اما در بخش‌های دیگر بدن نیز به وجود می‌آید که هر کدام نام‌های خاصی دارند. از جمله انواع کیست مویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| ویژگی‌ها | کیست سر | اپیدرموئید | فولیکولیت | استاتوسیستوما |
| محل ایجاد | سر و گردن | سر، گردن و پشت بالاتنه | کنار محل رویش مو | بازو و کشاله ران |
| درد و سوزش | دارد | دارد | دارد | دارد |
| خارش | دارد | دارد | دارد | دارد |
| ترشحات عفونی و چرکی | دارد | دارد | دارد | دارد |
| خونریزی | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد |
| تورم و التهاب | دارد | دارد | دارد | دارد |
| درمان خودبه‌خودی | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد |
| درمان قطعی با لیزر | دارد | دارد | دارد | دارد |
کیست پیلار یا کیست سر
یکی از کیست‌های بسیار شایع که توده‌ای نسبتاً خوش‌خیم است و از فولیکول مو رشد می‌کند کیست پیلار است. کیست پیلار با اینکه با نام کیست سر شناخته میشود؛ اما امکان رشد آن بر روی سایر اعضای بدن مانند صورت، گردن، پاها و بازوها نیز وجود دارد.
فولیکولیت
این کیست بر اثر عفونت فولیکول‌های مو در هر قسمتی از بدن می‌تواند به وجود بیاید. ظاهر این کیست به آکنه شبیه است و به طور معمول با خارش یا کمی درد همراه میشود.
کیست‌های اپیدرموئید
این کیست از لایه بالایی پوست یا اپیدرم رشد می‌کند و موهای رشد کرده را می‌تواند در داخل خود به دام بیندازد.
استاتوسیستوما
این کیست از مجرای چربی داخل فولیکول مو رشد کرده و می‌تواند باعث به دام انداختن مو نیز بشود. به طور معمول این کیست را می‌توان بر روی بازوها، تنه و کشاله ران مشاهده کرد.
عکس کیست مویی در مراحل اولیه
بسیار مهم است که پیش از هر چیز بیماران با کیست مویی در مراحل اولیه آشنا باشند. دیدن عکس کیست مویی در مراحل اولیه و از طرفی نشانه‌های آن به افراد کمک می‌کند تا با مشاهده مشابهت مشکل خود با عکس و علائم این بیماری هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کنند. بیماری سینوس پیلونیدال از زمانی که ایجاد میشود تا مراحل شدیدتر خود شکل‌های مختلفی دارد.
کیست مویی در مراحل اولیه هم به شکل یک توده کوچک در انتهای خط دنبالچه و در شکاف بین دو باسن ظاهر میشود و هم می‌تواند به شکل چند سوراخ کوچک بر روی سطح پوست باشد. در مراحل اولیه علاوه بر ظاهر برجسته کیست ممکن است علائم دیگری همچون درد، قرمز شدن پوست و خروج ترشحات پوستی از کیست نیز دیده شود. هرچه بیماری پیشرفت کند علائم کیست مویی نیز شدیدتر و قابل‌توجه‌تر میشوند. از جمله علائمی که پس از پیشرفت بیماری کیست مویی می‌توان مشاهده کرد موارد زیر هستند:
- درد در هنگام نشستن یا ایستادن
- خروج چرک بدبو یا خون از محل کیست
- خروج مو از محل کیست
- تورم و التهاب کیست مویی
- قرمزی پوست و احساس درد در اطراف محل کیست
- به وجود آمدن بیش از یک کیست سینوسی یا سوراخ بر روی پوست
- تب در صورت تشدید عفونت
روش‌های درمان کیست مویی چیست؟
کیست مویی یا سینوس پیلونیدال یکی از بیماری‌هایی است که باید حتماً توسط پزشک درمان شود. این بیماری خودبه‌خود از بین نمی‌رود و حتی با روش‌های درمان خانگی یا استفاده از داروها نیز قابل‌بهبود نیست. از جمله روش‌های درمان کیست مویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جراحی کیست مویی
جراحی کیست مویی یکی از روش‌های سنتی درمان این بیماری به شمار می‌رود. این روش به دو شکل زیر به طور معمول انجام میشود:
- جراحی باز کیست مویی
جراحی باز کیست مویی باید تحت بیهوشی کامل یا بی‌حسی از ناحیه کمر به پایین انجام شود. برای انجام این روش جراح بافت آسیب‌دیده و نواحی اطراف آن را به شکل کامل از بدن خارج می‌کند. پس از خروج این بافت یک حفره در ناحیه جراحی شده به وجود می‌آید. در روش جراحی باز پزشک پوست را بخیه نمی‌زند و داخل حفره را با پانسمان پر می‌کند تا زخم از کف خود شروع به ترمیم کند. دوره نقاهت پس از جراحی باز بسیار اهمیت دارد و بیمار باید هر روز پانسمان را تعویض کند تا محل جراحی دچار عفونت نشود.
- جراحی بسته کیست مویی
در روش جراحی بسته جراح از همان روش قبل برای خروج بافت آسیب‌دیده استفاده می‌کند؛ اما در نهایت زخم را بخیه می‌زند. با وجودی که این روش دوران نقاهت ساده‌تری نسبت به جراحی باز دارد؛ اما درصد احتمال بازگشت بیماری پس از انجام آن بیشتر است.
لیزردرمانی کیست مویی
یکی از روش‌های مؤثر درمان کیست مویی که می‌تواند احتمال بازگشت بیماری را به صفر برساند لیزردرمانی کیست مویی است. لیزردرمانی کیست مویی روشی است که بدون بیهوشی و بستری شبانه قابل انجام است و درد و خونریزی ندارد. در این روش درمانی، بیماری در زمانی کمتر از ۳۰ دقیقه مداوا میشود و بیمار بدون گذراندن دوران نقاهت خاصی می‌تواند کارهای روزمره خود را از سر گیرد.
روش‌های پیشگیری از کیست مویی
از آنجایی که بیماری کیست مویی مشکلات و علائم ناخوشایندی دارد و از طرفی روند درمان آن می‌تواند برای بسیاری از افراد وقت‌گیر و اذیت‌کننده باشد آشنایی با راه‌های پیشگیری از سینوس پیلونیدال بسیار اهمیت دارد. از جمله روش‌های پیشگیری از کیست مویی موارد زیر هستند:
حفظ بهداشت
حفظ بهداشت ناحیه مقعد و خط باسن نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به کیست مویی دارد. بیماران باید همواره این نواحی را تمیز و خشک نگه دارند.
پوشیدن لباس‌های مناسب
یکی از دلایلی که باعث ایجاد کیست مویی میشود اصطکاک لباس با پوست است. توصیه میشود از پوشیدن لباس‌های تنگ که می‌توانند باعث ایجاد اصطکاک در این ناحیه شوند خودداری کرد.
کاهش وزن
از آنجایی که اضافه وزن می‌تواند باعث فشار و اصطکاک بیشتر در ناحیه باسن شود باید با کاهش دادن وزن از این مشکل جلوگیری کرد.
حذف موهای زائد
یکی از علل ابتلا به کیست مویی بازگشت مو به زیر پوست است که حذف موهای زائد می‌تواند کمکی بزرگی به جلوگیری از این مشکل کند.
خودداری از نشستن‌های طولانی مدت
از آنجا که نشستن‌های طولانی مدت می‌تواند باعث ایجاد فشار به ناحیه باسن شود باید افراد از نشستن‌های طولانی مدت خودداری کنند.
برای درمان کیست مویی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
مهم است تا افراد بدانند در صورت مشاهده علائم کیست مویی باید به چه پزشکی مراجعه کنند. برای درمان این عارضه نشیمنگاهی افراد باید به فوق‌تخصصان کولورکتال یا پزشک متخصص کیست مویی مراجعه نمایند. این پزشکان تخصص خود را در زمینه بیماری‌های مرتبط با ناحیه نشیمنگاه به دست آورده‌اند و همین مسئله کمک می‌کند تا به بهترین شکل کیست مویی را تشخیص دهند و سپس اقدامات لازم را برای درمان این بیماری تجویز کنند.
کلام آخر
بیماری سینوس پیلونیدال یا کیست مویی یک بیماری شایع است که می‌تواند هم مردان و زنان را به یک اندازه مبتلا کند. شایع‌ترین قسمتی از بدن که تحت تأثیر قرار می‌گیرد، شیار بین دو باسن است. سایر قسمت‌های بدن ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. مشکل اساسی یکی از موهای طبیعی بدن است که به جای دور شدن از پوست، شروع به رشد در پوست می‌کند. سپس به رشد خود ادامه می‌دهند و به شکل عمیق‌تری در چربی زیر پوست فرو می‌روند.
در نهایت، مسیر یا سینوس در جایی که مو عمیق‌تر رشد کرده است، ایجاد میشود. این بیماری ممکن است شامل مقداری درد در پایه ستون فقرات، تورم در این ناحیه، ناراحتی در هنگام نشستن و ترشح محتویات آلوده یا خونی باشد. گاهی اوقات، یک آبسه کامل همراه با احساس ناخوشی عمومی، تب و افزایش قابل توجه درد همراه است.. تنها راه موثر برای درمان کیست مویی جراحی است.
منابع:
