کاربرد لیزر امروزه در جراحی و پزشکی بسیار است و شاید انجام بسیاری از امور پزشکی را بدون وجود لیزر نتوان تصور کرد. لیزر یکی از پرکاربردترین فناوری‌ها در علم پزشکی محسوب می‌شود که به طور معمول استفاده از آن مقرون‌به‌صرفه و بدون درد و عارضه است. امروزه درمان بسیاری از بیماری‌ها و جراحی‌ها با لیزر انجام می‌شوند و به همین دلیل آشنایی با کاربرد لیزر در جراحی و پزشکی برای افرادی که می‌خواهند این روش درمان را انتخاب کنند، اهمیت دارد. در مقاله امروز به آشنایی با کاربرد لیزر در جراحی و پزشکی بیشتر خواهیم پرداخت.
لیزر چیست؟
لیزر از جمله فناوری‌های جدید محسوب می‌شود که با استفاده از یک نور برانگیخته پر انرژی اقدام به درمان بسیاری از مشکلات پزشکی می‌کند. پرتو تولید شده توسط لیزر می‌تواند به شکل‌های مختلفی عمل کند. این پرتو می‌تواند به پوست برخورد کند، منعکس شود، جذب شود یا از لایه‌های مختلف پوست عبور کند و کار موردنظر خود را انجام دهد.
لیزر به شکل مداوم یا متناوب به ناحیه موردنظر ارسال می‌شود و طول‌موج آن توسط تکنسین یا اپراتور تعیین می‌گردد تا بتواند تأثیرگذاری مناسب را بر روی ناحیه داشته باشد.
مزایای استفاده از لیزر در جراحی
به دلایل مختلفی امروزه درمان با لیزر از محبوبیت خاصی برخوردار است. این دلایل به شرح زیر هستند:
نحوه برش زخم
یکی از مزیت‌های جراحی با لیزر این است که برخلاف جراحی سنتی از چاقو برای برش ناحیه استفاده نمی‌شود. در روش جراحی با لیزر، برش زخم به‌وسیله اشعه لیزر انجام می‌گیرد و به همین دلیل بیمار درد، خونریزی و مشکلات پانسمان و رسیدگی پس از عمل را نخواهد داشت.
عدم نیاز به بیهوشی
یکی از اقداماتی که برای جراحی‌ها معمولاً موردنیاز است، انجام بیهوشی است. در روش جراحی با لیزر به طور معمول از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و بیمار نیازی به بیهوشی عمومی نخواهد داشت.
کاهش درد و خونریزی
به دلیل اینکه در روش جراحی با لیزر، اعصاب آسیب‌دیده ترمیم می‌شوند و مویرگ و عروق خونی سوزانده می‌شوند، بیمار درد و خونریزی کمتری را تجربه می‌کند.
کاهش مدت زمان بستری بیمار
پس از جراحی عمومی به دلیل درد و خونریزی و بیهوشی، بیمار ناچار است ۱ تا ۲ روز در بیمارستان بستری باشد؛ اما در روش جراحی با لیزر، بیمار پس از جراحی می‌تواند مرخص شود و به کارهای روزمره خود مشغول گردد.
کاهش زمان عمل
به طور معمول مدت زمان عمل لیزر کمتر از یک ساعت است؛ اما جراحی عمومی با توجه به مواردی همچون بیهوشی، برش زخم و موارد دیگر بیشتر طول می‌کشد.
هزینه کمتر
در جراحی سنتی هزینه‌ها با توجه به مدت زمان جراحی، بستری بیمار، بیهوش کردن و مصرف برخی داروها بیشتر است. این هزینه‌ها با لیزردرمانی کاهش قابل‌توجهی دارد.
انتقال عفونت
در جراحی باز به طور معمول احتمال انتقال بیماری‌های عفونی و خونی بیشتر است. یکی دیگر از مزیت‌های لیزر است که احتمال عفونت را کاهش می‌دهد.
کاربرد لیزر در جراحی و پزشکی
کاربرد لیزر در جراحی و پزشکی با توجه به گسترده بودن علم پزشکی بسیار است. از لیزر در موارد متعدد پزشکی استفاده می‌شود که در ادامه این موارد را شرح خواهیم داد:
استفاده از لیزر در دندانپزشکی
در دندانپزشکی برای اموری همچون ترمیم سلولی، جراحی‌های لثه و درمان‌های ضدالتهابی از لیزر استفاده می‌شود. از جمله کاربردهای لیزر در دندانپزشکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جراحی‌های لثه
- تراش دندان
- تشخیص دقیق پوسیدگی دندان
- برطرف کردن حساسیت‌های دندانی
- سفید کردن دندان
- ایمپلنت دندان
- عصب کشی دندان
- پیشگیری از پوسیدگی دندان
- جرم‌گیری دندان
استفاده از لیزر در زیبایی پوست
از لیزر جهت امور پوستی و بهبود وضعیت پوست نیز استفاده می‌شود. از جمله کاربرد لیزر در زیبایی پوست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رفع چین‌وچروک پوست
- برداشتن خال‌های عروقی تیره و روشن
- درمان و کاهش رشد موهای زائد بدن
- برطرف کردن لکه‌های پوستی همچون کک‌ومک و خال‌کوبی
- رفع زگیل‌های پوستی، جای بخیه، زخم و سوختگی
- برطرف کردن سلولیت‌های بدنی
استفاده از لیزر در چشم پزشکی
در بسیاری از امور چشم پزشکی نیز کاربرد لیزر بسیار است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان ضعف بینایی
- درمان آب سیاه چشم
- درمان جدا شدگی شبکه چشم
- درمان خونریزی چشم
استفاده از لیزر در درمان بیماری‌های نشیمنگاهی
بیماری‌های نشیمنگاهی به بیماری‌هایی همچون بواسیر، شقاق، کیست مویی، فیستول مقعدی و آبسه مقعدی گفته می‌شود. امروزه یکی از روش‌های بسیار کاربردی برای درمان این بیماری‌ها در مرحله‌ای که نیاز به جراحی دارند، استفاده از روش لیزر است. لیزر بواسیر و سایر بیماری‌های نشیمنگاهی، این بیماری‌ها را در زمانی کمتر از نیم ساعت و بدون درد و خونریزی و نیاز به بستری شبانه درمان می‌کند. امروزه با وجود لیزر شقاق، لیزر کیست مویی، لیزر آبسه مقعدی و فیستول مقعدی افراد ناچار نیستند دوران نقاهت مرسوم پس از جراحی بیماری‌های نشیمنگاهی را تجربه کنند و همین مسئله باعث می‌شود سریع‌تر برای درمان بیماری خود اقدام نمایند.
درمان زگیل تناسلی
یکی از راه‌های درمانی بسیار مؤثر برای زگیل تناسلی، لیزردرمانی است. زمانی که سایر روش‌های درمانی نتوانند این عارضه را برطرف کنند درمان زگیل تناسلی با لیزر پیشنهاد می‌شود. در هنگام لیزردرمانی ناحیه بافت مجاور در طول لیزر آسیب نمی‌بیند و این مسئله مزیت این روش محسوب می‌شود. باید توجه داشت که لیزر نمی‌تواند ویروس «پاپیلوما» را درمان کند و اگر این ویروس به شکل غیرفعال در بدن باقی بماند ممکن است دوباره فعال شود.
عمل جراحی با لیزر
زمانی که در جراحی از پرتوهای نور مخصوص لیزر به‌جای ابزار جراحی استفاده شود به این جراحی، جراحی با لیزر می‌گویند. جراحی با لیزر جایگزین مناسبی برای جراحی‌های سنتی است؛ زیرا همان‌طور که اشاره شد این روش عوارض کمتری نسبت به جراحی با چاقو و تیغ جراحی، در بیمار ایجاد می‌کند. در روش جراحی با لیزر، نور به شکل متمرکز و با قدرت بالا بر روی بافت هدف تابانده می‌شود و بافت‌های سالم هیچ آسیبی نمی‌بیند. انواع مختلفی از جراحی با لیزر وجود دارد که توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود.
کلام پایانی
استفاده از لیزر در جراحی و پزشکی امروزه بسیار متداول است و پزشکان بسیاری به دلیل مزایای لیزر از آن در جراحی و پزشکی استفاده می‌کنند. از جمله مواردی که لیزر می‌تواند کمک‌کننده باشد درمان بیماری‌های نشیمنگاهی با لیزر و یا درمان مشکلات دهان و دندان با لیزر است. استفاده از لیزر در جراحی‌ها نیز امروزه بسیار متداول است که با توجه به تشخیص پزشک نوع مناسب آن برای درمان پیشنهاد می‌شود.
استفاده از لیزر در جراحی و پزشکی باعث می‌شود که درمان بسیاری از بیماری‌ها به ساده‌ترین شکل خود انجام شوند و به‌این‌ترتیب بیماران بتوانند در سریع‌ترین زمان ممکن از درمان مناسب بهره ببرند.
