افرادی که به بیماری بواسیر مبتلا بوده‌اند حتماً می‌دانند که بواسیر دو نوع داخلی و خارجی دارد. دانستن تفاوت بواسیر داخلی و خارجی برای تشخیص بهتر درمان بسیار مهم و لازم است. این دو نوع بیماری ممکن است نیاز به درمان خاصی داشته باشند و به همین دلیل تشخیص تفاوت آنها بسیار ضروری است. بیماری بواسیر به وضعیتی گفته می‌شود که بر اثر آن مویرگ‌ها و رگ‌های خونی ناحیه مقعد دچار التهاب و کشیدگی می‌شوند و یا یک توده دردناک و متورم در داخل کانال مقعد و یا اطراف آن ایجاد می‌شود. همان‌طور که اشاره شد هموروئید یا بواسیر به دو نوع بواسیر داخلی و خارجی تقسیم می‌شود که هر کدام علائم خاص خود دارند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با تفاوت بواسیر داخلی و خارجی برای تشخیص بهتر درمان، آشنا شوید.
بواسیر یا هموروئید چیست؟
مقعد در بخش انتهایی دستگاه گوارش قرار گرفته است. این بخش از بدن وظیفه دارد تا عمل دفع را انجام دهد. عروق و عصب‌های بسیاری در دیواره و اطراف مقعد وجود دارند و این مسئله باعث می‌شود این ناحیه بسیار حساس باشد. زمانی که به دلایل مختلفی به رگ‌ها و عروق این ناحیه فشار وارد شود رگ‌های ناحیه مقعد دچار تورم، آسیب، کشیدگی و پارگی می‌شوند. در نتیجه این وضعیت، بیماری بواسیر یا هموروئید رخ می‌دهد.
بیماری بواسیر یکی از رایج‌ترین بیماری‌های نشیمنگاهی است که ارتباط مستقیمی با ابتلا به یبوست دارد؛ هر چند دلایل دیگری نیز می‌توانند در ابتلا به آن نقش داشته باشند. ازآنجاکه این بیماری می‌تواند بسیار دردناک شود تشخیص و درمان به‌موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
از انواع بواسیر چه می‌دانید؟
انواع بواسیر به طور کلی 2 دسته میباشد:
بواسیر یا هموروئید داخلی
بواسیر داخلی در داخل کانال مقعد و در بخش انتهایی راست‌روده به وجود می‌آید. در این وضعیت رگ‌های این ناحیه دچار کشیدگی و حتی پارگی می‌شوند و خونریزی از علائم این بواسیر است. به دلیل اینکه در بخش داخلی مقعد، عصب‌های گیرنده درد کم تعداد هستند، در هنگام بروز بیماری فرد درد چندانی را حس نمی‌کند؛ اما به دلیل پارگی رگ‌ها، در هنگام دفع مدفوع خونریزی از داخل مقعد مشاهده می‌شود. رنگ این خون که با مدفوع خارج می‌شود قرمز روشن است.
بواسیر داخلی بر اساس شدت بیماری به ۴ درجه تقسیم می‌شود. هرچه بیماری هموروئید داخلی بیشتر پیشرفت کند زائده‌های هموروئیدی داخل مقعد بیشتر می‌شوند و این عروق می‌توانند از مقعد بیرون بزنند و شخص را دچار پرولاپس کنند. در این وضعیت احساس خیسی و ترشحات مقعدی به علت بیرون‌زدگی مخاط روده می‌تواند برای شخص بسیار آزاردهنده باشد.
درجات بواسیر داخلی
هموروئید داخلی به ۴ درجه زیر تقسیم می‌شود که هر کدام وضعیت خاصی را در بدن ایجاد می‌کنند:
بواسیر درجه 1
در این نوع هموروئید رگ‌های داخل مقعد دچار تورم و التهاب شده‌اند؛ اما در همان ناحیه می‌مانند و به سمت بیرون یا خارج مقعد راه پیدا نکرده‌اند.
بواسیر درجه 2
در این نوع، در هنگام عمل دفع، بواسیر با ایجاد فشار از مقعد بیرون می‌زند و پس از اجابت مزاج به درون مقعد بازمی‌گردد.
بواسیر درجه 3
در این حالت عروقی که در هنگام عمل دفع از مقعد خارج شده‌اند به شکل خودبه‌خود به داخل کانال مقعد باز نمی‌گردند و فرد نیاز دارد تا با انگشت آنها را به داخل مقعد براند.
بواسیر درجه ۴
در این وضعیت رگ‌های متورم شده به حالت پرولاپس درآمده‌اند و از مقعد بیرون‌زده‌اند. تنها راه درمان جراحی و لیزر بواسیر است.
علائم بواسیر داخلی
- احساس درد در هنگام مدفوع کردن
- مشاهده خونریزی به رنگ روشن در هنگام عمل دفع
بواسیر خارجی چیست؟
بواسیر خارجی را «هموروئید بادکرده بیرونی» نیز می‌نامند. در واقع در این وضعیت عروق خونی ناحیه مقعد متورم یا واریسی می‌شوند. به دلیل اینکه رگ‌های درگیر شده در این بیماری در خارج و اطراف مقعد هستند به این نوع هموروئید، خارجی می‌گویند. بواسیر خارجی درصورتی‌که تشدید شود به «هموروئید ترومبوزه» تبدیل می‌شود. به بیان دیگر زمانی که داخل هموروئید لخته خون ایجاد شود «فتق ترومبوز» رخ می‌دهد.
علائم بواسیر خارجی
بواسیر خارجی برخلاف بواسیر داخلی علائم بیشتری دارد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:
- درد در نواحی اطراف بافت هموروئیدی
- خارش اطراف ناحیه مقعد
- احساس ناراحتی در هنگام نشستن
- خونریزی به رنگ قرمز روشن پس از هر بار دفع مدفوع
- احساس درد بسیار زیاد در ناحیه
از کجا تفاوت بواسیر داخلی و خارجی را متوجه شویم؟
تا اینجای مقاله با هر یک از انواع بیماری بواسیر آشنا شدید و می‌توانید تفاوت بواسیر داخلی و خارجی را تشخیص دهید. در بواسیر داخلی عروق انتهای روده و کانال داخلی مقعد دچار تورم و التهاب می‌شوند که ممکن است در درجه‌های 3 و ۴ با بیرون آمدن آنها در هنگام عمل دفع مواجه شوید. این وضعیت در زمانی که بواسیر به‌صورت کامل از مقعد خارج شده می‌تواند شما را در هنگام نشستن بسیار آزار دهد و برایتان دردناک باشد.
در مورد بواسیر خارجی وضعیت کمی متفاوت است. در این نوع رگ‌های خارجی در دهانه مقعد دچار التهاب و تورم می‌شوند. این وضعیت می‌تواند با خارش، سوزش، درد و خونریزی در هنگام عمل دفع خود را نشان دهد. در هنگام ابتلا به بواسیر خارجی حتی ممکن است برآمدگی کوچک در ناحیه مقعد مشاهده شود. این برآمدگی می‌تواند در برخی افراد بسیار حساس باشد؛ اما در برخی دیگر باعث ایجاد درد نشود.
دلایل به‌وجودآمدن بواسیر یا هموروئید
طبق نظر دکتر بواسیر، دلایل مختلفی می‌توانند باعث شوند تا رگ‌های داخل و خارج مقعد دچار تورم و یا پارگی شوند. در ادامه با تعدادی از مهم‌ترین این عوامل آشنا می‌شوید:
یبوست
یبوست عامل اصلی بیماری بواسیر است که در نتیجه کم‌تحرکی روده و سفت‌وسخت شدن مدفوع رخ می‌دهد. زمانی که مدفوع در این حالت در حال خروج از ناحیه مقعد است باعث آسیب به رگ‌های این ناحیه و در نهایت بیماری هموروئید می‌شود.
بارداری و زایمان طبیعی سخت
یکی از دلایل ابتلا به هموروئید در زنان، بارداری و زایمان سخت طبیعی است. بارداری باعث افزایش وزن، کم‌تحرکی و افزایش فشار به ناحیه مقعد می‌شود. همچنین زایمان طبیعی سخت نیز ممکن است به رگ‌های موجود در این ناحیه آسیب برساند.
کم‌تحرکی
نداشتن تحرک کافی باعث ایجاد اختلالاتی در سیستم گوارشی و حرکات روده‌ها می‌شود. یکی از این مشکلات یبوست است که می‌تواند از دلایل اصلی هموروئید باشد.
زور زدن در هنگام دفع
بسیاری از افراد عادت دارند در هنگام اجابت مزاج بسیار زور بزنند و یا به‌صورت طولانی‌مدت در توالت بنشیند. این مسئله نیز از جمله دلایل مؤثر در بروز یبوست است.
درمان بیماری بواسیر داخلی و خارجی چگونه انجام می‌شود؟
درمان بواسیر باتوجه به داخلی یا خارجی بودن آن تعیین می‌شود:
درمان بواسیر خارجی
برای درمان بواسیر خارجی اگر بیماری در مراحل ابتدایی باشد درمان‌های خانگی و یا استفاده از پمادها یا داروهای مخصوص هموروئید می‌تواند به درمان کمک کند. درصورتی‌که بیماری در مراحل شدید باشد از روش‌های زیر برای درمان استفاده می‌شود:
- هموروئیدکتومی (عمل جراحی)
- لیزر هموروئید خارجی
- بستن بند لاستیکی یا رابربند
- هموروئیدوپکسی یا استاپلر
درمان بواسیر داخلی
برای درمان بواسیر داخلی نیز در صورت خفیف بودن بیماری، درمان خانگی و استفاده از پمادهای مناسب برای بیماری بواسیر توصیه می‌شود. در صورت مؤثر نبودن این روش‌ها، از روش‌های زیر استفاده می‌کنند که در بواسیر داخلی نیز قابل‌استفاده هستند:
- بستن باند لاستیکی
- عمل استاپلر
- جراحی هموروئید
- لیزر بواسیر
کلام پایانی
بیماری بواسیر یا هموروئید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی است که می‌تواند در مراحل شدید خود زندگی روزمره فرد را دچار مشکل سازد. شناخت تفاوت بواسیر داخلی و خارجی برای تشخیص بهتر درمان ضروری است؛ زیرا هر کدام از انواع بواسیر می‌توانند درمان خاصی را نیاز داشته باشند. بواسیر به دلایل مختلفی همچون یبوست، بارداری، زایمان سخت، کم‌آبی بدن، کم‌تحرکی و... می‌تواند رخ دهد. درمان بواسیر درصورتی‌که از نوع خارجی و خفیف باشد با تجویز ملین‌ها و استفاده از پمادهای مخصوص هموروئید قابل‌درمان است؛ اما در مراحل شدیدتر، بواسیر داخلی و خارجی با جراحی و یا استفاده از لیزر پرتوان درمان می‌شوند. در صورت مشاهده علائم بیماری بواسیر باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه شود تا درمان متناسب هرچه سریع‌تر آغاز گردد تا بیماری تشدید نشود.
منابع :
