بیماری بواسیر یکی از بیماری‌های بسیار شایع نشیمنگاهی به شمار می‌رود که افراد بسیاری در طول عمر خود به آن مبتلا می‌شوند.
در اثر بیماری بواسیر رگ‌های ناحیه مقعد یا انتهای راست‌روده ملتهب و کشیده می‌شوند و این مسئله علائمی را در فرد به وجود می‌آورد. برای بسیاری از افراد سؤال است که علت و علائم بواسیر چیست تا بتوانند از ابتلا به آن جلوگیری کنند و یا با شناخت علائم سریعتر برای درمان بیماری خود اقدام نمایند. در مقاله امروز به علت و علائم بواسیر به شکل کامل خواهیم پرداخت.
بواسیر یا هموروئید چیست؟
پیش از اینکه بخواهیم به علت و علائم بواسیر بپردازیم باید بگوییم بواسیر یا هموروئید چیست. بواسیر یا هموروئید (hemorrhoid) یکی از بیماری‌های دستگاه گوارش است که بر اثر آن وریدهای ناحیه تحتانی روده و مقعد دچار تورم کشیدگی می‌شوند و این مسئله می‌تواند بروز زائده‌هایی را در قسمت خروجی مقعد به همراه داشته باشد.
آمارها نشان می‌دهد از هر چهار فرد بزرگسال، سه نفر ممکن است این بیماری را در طول عمر خود تجربه کنند. بواسیر به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:
هموروئید داخلی
آیا می‌دانید بواسیر داخلی چیست؟ این نوع هموروئید بیشتر در کانال داخلی مقعد و در بخش انتهایی رکتوم (راست‌روده) دیده می‌شود. به دلیل اینکه در قسمت‌های داخلی مقعد تعداد گیرنده‌های درد بالا نیست معمولاً این بواسیر درد چندانی ندارد. شایع‌ترین علامت آن خونریزی به رنگ قرمز روشن در هنگام دفع مدفوع است. بواسیر داخلی ۴ درجه دارد.
بواسیر خارجی
مورد بعدی که ممکن است برای شما نیز سوال شده باشد این است که هموروئید یا بواسیر خارجی چیست؟ این بیماری نیز در رگ‌های ناحیه خارجی مقعد ایجاد می‌شود و باعث تخریب بافت‌های این ناحیه می‌گردد. در این بواسیر به دلیل التهاب و پارگی رگ‌های اطراف مقعد بیرون‌زدگی‌هایی در این ناحیه دیده می‌شود.
این بواسیر به طور معمول با درد زیادی همراه است و با هر بار اجابت مزاج خونریزی از ناحیه مقعد رخ می‌دهد.
علت بواسیر چیست؟
همان‌طور که گفته شد بواسیر در وضعیتی به وجود می‌آید که مویرگ‌ها و رگ‌های اطراف دیواره داخلی و خارجی مقعد تحت فشار و کشش بیش از حد قرار گیرند.
شرایط مختلفی می‌تواند باعث این وضعیت شود که از آنها به عنوان علت بواسیر یاد می‌شوند. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. یبوست
یکی از اصلی‌ترین دلایل هموروئید یبوست است. یبوست بر اثر کم‌تحرکی روده رخ می‌دهد که در نتیجه آن مدفوع سیار سفت و سخت می‌شود و در هنگام خروج از مقعد باعث کشیدگی و التهاب می‌گردد. در بسیاری موارد علت بواسیر یبوست شدید است.
2. کم آبی بدن
دیگر علت بواسیر می‌تواند کم‌آبی بدن باشد که به دلیل عدم نوشیدن آب کافی رخ می‌دهد. کم‌آبی اثرات منفی بر روی سیستم گوارش دارد و باعث یبوست می‌شود که علت بواسیر است.
3. رژیم غذایی کم فیبر
از آنجایی که فیبر نقش مهمی در بهبود عملکرد سیستم گوارشی و حرکات روده دارد به تنظیم حرکات روده کمک می‌کند. عدم استفاده از رژیم غذایی پر فیبر می‌تواند به یبوست منجر شود. توصیه می‌شود برای تأمین فیبر از میوه‌ها و سبزی‌های تازه بسیار استفاده کرد.
4. زایمان طبیعی بسیار سخت و بارداری
بواسیر یکی از عارضه‌های شایع در دوران بارداری است که علت آن اضافه وزن، فشار شکم به ناحیه روده و مقعد، و تغییرات هورمونی تأثیرگذار بر یبوست است.
همچنین مادرانی که زایمان طبیعی سختی را تجربه می‌کنند بر اثر فشار زیادی که به ناحیه لگن وارد می‌شود، ممکن است بواسیر را تجربه کنند.
5. چاقی و اضافه وزن
چاقی یکی از عواملی است که بر کند شدن حرکات روده تأثیر می‌گذارد و می‌تواند یبوست را به همراه داشته باشد. از طرفی اضافه وزن بدن به نواحی تحتانی بدن همچون مقعد فشار زیادی وارد می‌کند که می‌تواند علت بواسیر باشد.
6. حمل و جابجایی اشیا سنگین
حمل و جابه‌جایی اشیا سنگین به دلیل اینکه فشار بیش از حدی به عضلات لگن و مقعد وارد می‌کند می‌تواند علت بواسیر باشد.
7. کم تحرکی
کم تحرکی نیز در بروز اختلال در سیستم گوارشی و کاهش حرکات روده مؤثر است و می‌تواند باعث ابتلا فرد به بواسیر شود.
8. اسهال و یبوست مزمن
اسهال و یبوست مزمن بیشتر در افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر دیده می‌شود که در نتیجه آن می‌تواند بواسیر رخ دهد.
9. ایستادن و نشستن‌های طولانی‌مدت
این فعالیت‌ها می‌توانند با تأثیر گذاشتن بر حرکات روده و همچنین ایجاد فشار به مقعد علت هموروئید باشند.
10. کهولت سن
افزایش سن باعث می‌شود که عضلات بدن همچون عضلات مقعد توانایی کنترل خود را از دست بدهند و از طرف دیگر از استحکام دیواره رگ‌های بدن کاسته شود و به این ترتیب بواسیر رخ دهد.
11. زور زدن و نشستن بیش از حد در توالت
افرادی که در هنگام اجابت مزاج بسیار به ناحیه مقعد خود فشار وارد می‌کنند و یا طولانی مدت در توالت می‌نشینند بیشتر در معرض بواسیر هستند.
12. سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ با ایجاد اختلال در حرکات روده‌ها و ایجاد مشکلات بسیار در روند جذب و دفع، می‌تواند علت هموروئید باشد.
13. اختلالات کبدی
در صورتی که کبد دچار مشکل باشد می‌تواند بر عملکرد دستگاه گوارش اثر بگذارد و با برهم زدن نظم حرکت روده‌ها باعث ابتلا به بواسیر شود.
14. صرف نوشیدنی‌های الکلی و مواد مخدر
این مواد تأثیرات منفی بر روی سیستم گوارش و حرکات روده‌ها دارند و می‌توانند علت بواسیر باشند.
15. افزایش فشارخون در سیاهرگ‌های دستگاه گوارش
به دلایل متعددی ممکن است فشارخون داخل سیاهرگ‌های دستگاه گوارش و ناحیه مقعد افزایش یابد و تجمع خون بیشتر در این ناحیه علت بواسیر شود.
16. رابطه جنسی مقعدی
رابطه جنسی مقعدی به دلیل فشار بیش از حدی که به ناحیه مقعد وارد می‌کند، می‌تواند علت بواسیر باشد.
علائم بواسیر چیست؟
شناخت علائم بواسیر نقش مهمی در درمان این بیماری دارد؛ زیرا با شناخت این علائم فرد می‌تواند هرچه سریعتر جهت درمان بواسیر با لیزر یا روش‌های دیگر اقدام کند.
از جمله علائم هموروئید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس درد در ناحیه مقعد
یکی از علائم بواسیر احساس درد در ناحیه مقعد است. این درد در هنگام نشستن‌های طولانی‌مدت و یا خروج مدفوع بیشتر احساس می‌شود.
- خونریزی در هنگام اجابت مزاج
یکی از بارزترین علائم بواسیر خونریزی مقعد در هنگام اجابت مزاج است. این خون رنگ قرمز روشن دارد و مقدار آن با توجه به شدت بیماری متفاوت است. ممکن است در مراحل اولیه میزان آن بسیار کم باشد و با پیشرفت بیماری افزایش یابد.
- بیرون زدگی‌های گوشتی از ناحیه مقعد
التهاب رگ‌های ناحیه مقعد باعث می‌شود عروق متورم شوند و با تجمع خون، بیرون‌زدگی‌هایی در اطراف دریچه مقعد به وجود آید.
- احساس دفع ناکامل مدفوع
یکی دیگر از علائم بواسیر احساس دفع ناکامل مدفوع است. به طور معمول زمانی که فرد اجابت مزاج می‌کند کانال مقعدی به شکل کامل تخلیه می‌شود. در افراد مبتلا به هموروئید به دلیل عدم توانایی عضلات و عروق خونی در این ناحیه، تخلیه کامل مدفوع رخ نمی‌دهد و به این شکل است که احساس دفع ناکامل مدفوع در بسیاری افراد مبتلا به هموروئید دیده می‌شود.
- سوزش و خارش مقعد
یکی دیگر از بارزترین علائم هموروئید سوزش و خارش مقعد است که می‌تواند برای فرد بسیار آزاردهنده باشد.
- خروج ترشحات لزج و چسبنده
از دیگر علائم بواسیر خروج ترشحات لزج و چسبنده بی‌رنگ از ناحیه مقعد است که به همراه مدفوع از بدن خارج می‌شود. بسیاری مواقع کم‌کاری روده‌ها و ابتلا به یبوست عامل آن است.
علت و علائم بواسیر در مردان
علت بواسیر در مردان می‌تواند تمام مواردی باشد که پیش‌تر به آنها اشاره شد. در واقع بواسیر در مردان به دلایل مختلفی همچون یبوست، اضافه‌وزن، بلند کردن اجسام سنگین و موارد این‌چنینی می‌تواند رخ دهد و شاید برخی از علل بواسیر همچون بلند کردن اجسام سنگین در مردان نسبت به زنان بیشتر دیده شود.
علائم بواسیر در مردان همچنین با علائم کلی بواسیر کاملاً مشابه است و مواردی همچون درد در ناحیه مقعد، خونریزی در هنگام عمل دفع، تورم در اطراف مقعد و... می‌توانند در هنگام بواسیر مردان دیده و احساس شوند.
علت و علائم بواسیر در زنان
بواسیر در زنان نیز بر اثر دلایل مختلفی که از آنها نام بردیم به وجود می‌آید؛ اما بواسیر ناشی از بارداری یا زایمان طبیعی فقط در زنان دیده می‌شود و باعث تفاوت علت بواسیر در زنان و مردان می‌گردد. همچنین تغییرات هورمونی در دوران بارداری که عامل یبوست هستند از دیگر مواردی است که در مردها دیده نمی‌شود و می‌تواند عامل مهمی در بواسیر زنان باشد.
علائم بواسیر در زنان با علائم کلی بواسیر مشابهت دارد و با توجه به این علائم زنان می‌توانند پی به بیماری خود ببرند و هرچه سریعتر برای درمان اقدام نمایند.
کلام پایانی
شناخت علت و علائم بواسیر برای افرادی که علائم ناخوشایندی را در ناحیه مقعد خود احساس می‌کنند بسیار لازم است. با شناخت این علائم فرد می‌تواند متوجه شود که آیا به بیماری بواسیر مبتلا شده است یا نه و برای درمان اقدام کند. بیماری بواسیر در مراحل ابتدایی خود با درمان‌های خانگی و دارویی قابل مداوا است و به همین دلیل توصیه می‌شود بیماران با دیدن علائم بواسیر برای یک درمان ساده‌تر هرچه سریعتر اقدام کنند.
منابع:
