بیماری‌های مقعدی انواع مختلفی دارند و از آن جمله می‌توان به بواسیر، شقاق و فیستول مقعدی اشاره کرد. این بیماری‌ها علاوه بر اینکه تأثیرات مهمی بر روی جسم دارند می‌توانند از لحاظ روحی نیز افراد را درگیر کنند و بر سلامت روان آنها تأثیر بگذارند. بسیار مهم است افراد مبتلا به بیماری‌های مقعدی با تأثیر بیماری‌های مقعدی بر سلامت روان آشنا باشند تا بتوانند برای جلوگیری از این تأثیرات در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنند. در ادامه این مقاله از تأثیر بیماری‌های مقعدی بر سلامت روان بیشتر خواهیم گفت.
بیماری‌های مقعدی چه بیماری‌هایی است؟
شاید بسیاری از افراد با همه بیماری‌های مقعدی آشنا نباشند و ندانند که کدام یک از بیماری‌ها در دسته بیماری‌های مقعدی قرار دارند. از جمله شایع‌ترین بیماری‌هایی که در ناحیه نشیمنگاه به وجود می‌آیند و به آنها بیماری‌های مقعدی گفته می‌شود موارد زیر هستند:
- بواسیر (هموروئید): یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقعدی، بیماری بواسیر نام دارد که به تورم و التهاب رگ‌های مقعد گفته می‌شود. این بیماری می‌تواند به شکل داخلی (در داخل کانال مقعد) یا خارجی (در بیرون مقعد) باشد و با علائمی مثل درد، خارش و خونریزی در هنگام اجابت مزاج همراه شود.
- شقاق (فیشر مقعدی): شقاق مقعد باعث ایجاد شکاف یا زخم کوچک در دیواره داخلی مقعد می‌گردد و با درد شدید و خونریزی به خصوص در زمان دفع مدفوع همراه است. شقاق مقعدی به دو نوع حاد و مزمن طبقه‌بندی می‌شود.
- آبسه مقعدی: این عارضه به تجمع چرک و عفونت در ناحیه مقعد گفته می‌شود و با علائمی مانند درد شدید، تورم و گاهی تب همراه است. آبسه مقعدی ممکن است منجر به ایجاد فیستول مقعدی شود.
- فیستول مقعدی: فیستول مقعدی به یک کانال غیرعادی بین پوست اطراف مقعد و انتهای راست‌روده گفته می‌شود و با علائمی همچون تخلیه مایعات و چرک از دهانه خروجی آن همراه است.
- کیست مویی (پیلونیدال): بیماری کیست مویی به شکل یک حفره پر از مو و چرک در شکاف باسن ایجاد می‌شود و با درد، التهاب و عفونت همراه است.
- پرولاپس رکتوم: در این وضعیت قسمت انتهایی روده بزرگ (رکتوم) از مقعد بیرون می‌زند. این مشکل معمولاً در افراد مسن و در نتیجه ضعف عضلات کف لگن رخ می‌دهد.
بیماری‌های نامبرده از جمله مهم‌ترین بیماری‌های ناحیه مقعد هستند که می‌توانند با علائم خود بسیار آزاردهنده باشند و نیاز به درمان تخصصی دارند.
آیا بیماری‌های مقعدی بر سلامت روان فرد تاثیر گذارند؟
یکی از نکات مهمی که در هنگام ابتلا به بیماری مقعدی باید به آن توجه داشت تأثیر این بیماری‌ها بر روی سلامت روح و روان فرد است. از جمله تأثیراتی که بیماری‌های مقعدی بر روی سلامت روان افراد می‌گذارند موارد زیر هستند:
اضطراب و استرس
درد و ناراحتی مداوم به خصوص هنگام نشستن، راه رفتن یا دفع، می‌تواند باعث اضطراب شدید شود. این نگرانی مداوم می‌تواند منبع بزرگی از استرس باشد و بر فعالیت‌های روزمره و تمرکز روی دیگر کارها تأثیر بگذارد.
افسردگی
زندگی با یک بیماری مزمن دردناک که گاهی صحبت کردن در مورد آن برای بسیاری از افراد مشکل است می‌تواند باعث احساس غم، ناامیدی یا ناکامی شود. افراد مبتلا به بیماری‌های مقعدی ممکن است احساس انزوا و تنهایی داشته باشند؛ به‌خصوص اگر به دلیل ترس از شرمساری از موقعیت‌های اجتماعی دوری کنند.
کاهش اعتماد به نفس
افراد مبتلا به بیماری‌های مقعدی به دلیل علائم این بیماری‌ها همچون بوی نامطبوع، ترشحات یا خارش ممکن است دچار احساسات ناخوشایندی در مورد خود شوند و این مسئله اعتماد به نفس آنها را کاهش دهد.
کناره‌گیری اجتماعی
ازآنجاکه بسیاری از بیماری‌های مقعدی در هنگام فعالیت‌های روزمره باعث ایجاد ناراحتی برای فرد می‌شوند افراد مبتلا ممکن است از گردهمایی‌های اجتماعی، ورزش یا فعالیت‌های موردعلاقه خود دوری کنند و این مسئله می‌تواند به انزوا و تنهایی منجر شود.
ترس و رفتارهای اجتنابی
در برخی موارد، بیماران از رفتن به دستشویی به دلیل پیش‌بینی درد حاصل از آن می‌ترسند که این ترس می‌تواند به مشکلاتی مانند یبوست منجر شود و وضعیت جسمی و روانی آنها را بدتر کند.
موارد نام برده از جمله تأثیر بیماری‌های مقعدی بر سلامت روان هستند که افراد مبتلا باید به آنها توجه داشته باشند و هرچه سریع‌تر برای درمان بیماری خود اقدام کنند.
آیا استرس باعث بیماری‌های مقعدی می‌شود؟
بسیاری از افراد در طول زندگی روزمره دچار استرس هستند. استرس نه به شکل مستقیم اما به شکل غیرمستقیم می‌تواند در ایجاد یا تشدید برخی از بیماری‌های مقعدی نقش داشته باشد. در واقع استرس عواملی را تحریک می‌کند که احتمال ابتلا به بیماری‌های مقعدی را بالا می‌برند. برخی از تأثیرات استرس بر روی این عوامل به شکل زیر نمود پیدا می‌کند:
یبوست و اسهال ناشی از استرس
استرس می‌تواند باعث اختلال در عملکرد دستگاه گوارش شود و به مشکلاتی مانند یبوست یا اسهال منجر گردد. یبوست مداوم یا زور زدن هنگام دفع مدفوع می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند بواسیر و شقاق مقعدی شود. همچنین، اسهال مکرر می‌تواند تحریک و التهاب در ناحیه مقعد را به همراه داشته باشد.
تضعیف سیستم ایمنی
استرس طولانی‌مدت می‌تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی شود که در نتیجه آن بدن ممکن است در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر گردد. به‌عنوان‌مثال ضعف سیستم ایمنی می‌تواند احتمال بروز آبسه‌ها و عفونت‌های مقعدی را افزایش دهد.
تغییر در عادات غذایی و سبک زندگی
استرس ممکن است عادات غذایی و سبک زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. بسیاری از افراد در شرایط استرس‌زا به غذاهای کم فیبر، پرچرب و فست‌فودها روی می‌آورند یا ممکن است میزان آب مصرفی آنها کاهش یابد. این موارد می‌توانند باعث یبوست و در نهایت بروز بیماری‌های مقعدی شوند.
کاهش فعالیت بدنی
استرس ممکن است باعث کاهش فعالیت بدنی شود که این مسئله می‌تواند باعث کاهش حرکت روده و در نتیجه یبوست شود. کمبود تحرک یکی از عواملی است که در بروز بواسیر مؤثر است.
تشدید درد و حساسیت به علائم بیماری‌ها
استرس می‌تواند باعث افزایش حساسیت افراد به درد شود؛ بنابراین افرادی که دچار بیماری‌های مقعدی هستند در زمان‌های استرس‌زا ممکن است علائم خود را شدیدتر احساس کنند.
موارد نام برده از جمله عواملی هستند که تحت تأثیر استرس می‌توانند تشدید شوند و باعث بیماری‌های مقعدی باشند و به همین دلیل شناخت آنها از اهمیت برخوردار است.
نحوه درمان بیماری‌های مقعدی چگونه است؟
نحوه درمان بیماری‌های مقعدی بسیار به نوع بیماری و شدت آن بستگی دارد. هر کدام از بیماری‌های مقعدی درمان‌های جداگانه‌ای دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
درمان بواسیر (هموروئید)
بیماری بواسیر با توجه به شدت خود به شکل‌های زیر درمان می‌شود:
- درمان‌های خانگی: برای مراحل خفیف بواسیر درمان خانگی بواسیر پیشنهاد می‌شود. مصرف فیبر بیشتر در رژیم غذایی، نوشیدن آب کافی و استفاده از حمام سیتز (نشستن در آب گرم) می‌تواند به کاهش و درمان علائم بواسیر کمک کند.
- داروها: کرم‌ها و شیاف‌های ضد بواسیر که حاوی هیدروکورتیزون و مسکن‌های موضعی هستند، می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند. این داروها در مراحل خفیف بواسیر تجویز می‌شوند.
- درمان‌های غیرجراحی: روش‌هایی مانند بستن رابربند، اسکلروتراپی (تزریق ماده‌ای که باعث کوچک شدن هموروئید می‌شود)، و لیزردرمانی از دیگر روش‌های درمان بواسیر هستند.
- جراحی: در موارد شدید و مقاوم به درمان ممکن است جراحی (هموروئیدکتومی) توصیه شود.
درمان شقاق مقعدی (فیشر)
از جمله روش‌های درمان شقاق موارد زیر هستند:
- درمان‌های خانگی: در مرحله حاد استفاده از درمان خانگی شقاق از جمله حمام سیتز، مصرف نرم‌کننده‌های مدفوع و رعایت رژیم غذایی پر فیبر می‌تواند به بهبود زخم شقاق کمک کند.
- داروها: در مراحل خفیف بیماری شقاق کرم‌های حاوی نیتروگلیسیرین یا مسدودکننده‌های کانال کلسیم ممکن است برای بهبود زخم و کاهش درد تجویز شوند و مؤثر باشند.
- تزریق بوتاکس: در برخی موارد تزریق بوتاکس برای شل کردن عضله اسفنکتر و بهبود زخم می‌تواند به بهبود بیماری کمک کند.
- جراحی شقاق: اگر شقاق مقاوم به درمان باشد از روش جراحی (اسفنکتروتومی داخلی) استفاده می‌شود.
- لیزر شقاق: لیزر می‌تواند جایگزین جراحی باشد و این بیماری را بدون درد و خونریزی و در سریع‌ترین زمان ممکن درمان کند.
درمان بیماری آبسه مقعدی
درمان آبسه مقعدی تنها از طریق جراحی و لیزردرمانی مداوا می‌شود و هیچ روش درمان خانگی یا دارویی برای مداوای آن وجود ندارد.
فیستول مقعدی
درمان بیماری فیستول مقعدی تنها از طریق جراحی و لیزردرمانی امکان‌پذیر است و برای درمان این بیماری نیز روش‌های خانگی یا دارویی جوابگو نیستند.
درمان کیست مویی
این بیماری تنها از طریق جراحی یا لیزردرمانی مداوا می‌شود و برای درمان کیست مویی نیز نمی‌توان از روش‌هایی همچون درمان خانگی یا دارویی استفاده کرد.
کلام پایانی
بیماری‌های مقعدی با اینکه بیماری‌های جسمی به شمار می‌روند اما می‌توانند تأثیرات روانی در فرد ایجاد کنند. علائم ناخوشایند این بیماری‌ها می‌تواند باعث محدود کردن فعالیت‌های افراد و از طرفی کاهش اعتماد به نفس آنها شود و به این ترتیب مشکلات روحی و روانی خاصی را در افراد به وجود آورد. درمان بیماری‌های نشیمنگاهی بسیار اهمیت دارد تا افراد بتوانند از ابتلا به این مشکلات روحی روانی جلوگیری کنند.
