بیماری شقاق مقعدی یکی از بیماری‌های شایع نشیمنگاهی است که باعث ایجاد یک شکاف یا پارگی در پوست ناحیه مقعد می‌شود.
زخم شقاق دردناک است و به طور معمول باعث خونریزی در هنگام اجابت مزاج می‌گردد. بیماری شقاق می‌تواند زندگی فرد را تحت تأثیر بگذارد و به همین دلیل نیازمند درمان است. درمان شقاق به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود که یکی از راه‌های مهم آن درمان خانگی شقاق است. در ادامه مقاله به درمان خانگی شقاق و نکات مهم در رابطه با آن می‌پردازیم.
شقاق چیست؟
اولین مورد برای به کار بردن روش‌های درمان شقاق این است که بدانیم بیماری شقاق مقعد یا فیشر چیست؟ فیشر به یکی از بیماری‌های نشیمنگاهی گفته می‌شود که باعث ایجاد یک شکاف یا پارگی در پوست ناحیه مقعد می‌گردد.
بیماری شقاق به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:
- شقاق حاد: زمانی که بیماری برای اولین بار در بدن فرد ظاهر شود به آن شقاق حاد می‌گویند که در 85 موارد با درمان خانگی شقاق مداوا می‌شود.
- شقاق مزمن: در صورتی که شقاق حاد در مدت زمان ۶ تا 8 هفته با درمان‌های خانگی و دارویی مداوا نشود، شقاق مزمن به وجود می‌آید که درمان آن با استفاده از جراحی و درمان شقاق با لیزر امکان‌پذیر است.
درمان خانگی شقاق مقعد
زمانی که بیمار به شقاق حاد مبتلا شده باشد در بیشتر موارد درمان‌های خانگی و دارویی مثمرثمر هستند. از جمله روش‌های درمان خانگی شقاق مقعدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان خانگی شقاق مقعدی با تغییر سبک زندگی
یکی از روش‌های درمان خانگی شقاق مقعدی استفاده از راهکارهای زیر در زندگی روزمره است:
مصرف مایعات و هیدراته کردن بدن
به دلیل اینکه یبوست عامل اصلی شقاق مقعدی است مصرف حداقل ۸ لیوان آب در روز برای جلوگیری از این مشکل پیشنهاد می‌شود. همچنین با افزایش مصرف نوشیدن آبمیوه‌های طبیعی و غذاهای آبکی می‌توان میزان آب بدن را افزایش داد.
داشتن رژیم غذایی پر فیبر
مصرف مواد غذایی پر فیبر نیز نقش مهمی در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست دارند. داشتن رژیم غذایی مناسب برای درمان شقاق شامل استفاده از میوه‌ها، سبزی‌ها، حبوبات، غلات، مغزها و دانه‌های فیبردار و... می‌باشد.
اجتناب از مواد غذایی مشکل‌زا
برخی از مواد غذایی می‌توانند باعث تشدید مشکل شقاق شوند. توصیه می‌شود از مصرف مواد غذایی زیر خودداری گردد:
- غذای یخ‌زده
- غذاهای از پیش آماده شده
- چیپس
- غذاهای تند حاوی پودر فلفل
- سس‌های تند
- گوشت قرمز
- غذاهای سرخ شده
- پنیر
- غذاهای فراوری شده
- فست‌فود
- غذاهای خیلی چرب
- غذاهای شیرین
تغییرات در نحوه فعالیت‌ها در زندگی
همچنین برای مداوای شقاق باید نکات زیر حتماً در نظر گرفته شود:
- کنترل وزن
- خودداری از بلند کردن و جابه‌جایی وسایل بزرگ و سنگین
- اجتناب از ورزش سنگین
- خودداری از ایستادن و نشستن‌های طولانی مدت
- خودداری از زور زدن در هنگام اجابت مزاج
- اجتناب از رابطه جنسی مقعدی
درمان شقاق مقعدی با حمام سیتز
حمام سیتز (Sitz bath) در واقع به یک لگن یا وان حاوی آب گرم گفته می‌شود. برای درمان خانگی شقاق مقعدی می‌توان در یک لگن کم عمق آب گرم ریخت و روزی چند بار به مدت ۲۰ دقیقه در این آب نشست. آب گرم باعث شل شدن عضلات اسفنکتر مقعدی می‌شود و می‌تواند به درمان و کنترل علائم فیشر یا شقاق کمک کند.
درمان شقاق مقعدی با مواد گیاهی
از دیگر موارد مهم در درمان خانگی شقاق استفاده از انواع گیاهان یا روغن‌های گیاهی در روند درمان است. از جمله این گیاهان و روغن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان شقاق مقعدی با روغن نارگیل
یکی از روغن‌های بسیار محبوب برای درمان شقاق روغن نارگیل است. این روغن حاوی تری گلیسیرید طبیعی است که نقش مهمی در بهبود زخم‌ها دارد. مصرف موضعی ۲ تا ۳ بار در روز از روغن نارگیل بر روی ناحیه شقاق نقش مهمی در بهبود آن دارد.
درمان شقاق مقعدی با روغن زیتون
درمان شقاق مقعدی با روغن زیتون بسیار مرسوم است. از روغن زیتون می‌توان به شکل خوراکی و موضعی برای درمان فیشر استفاده کرد.
روغن زیتون خواص ضدالتهاب دارد و می‌تواند در صورت استفاده خوراکی به حرکت بهتر روده و نرم شدن مدفوع کمک کند. برای استفاده موضعی مقداری از این روغن را می‌توان بر روی ناحیه مقعد استفاده کرد.
درمان شقاق مقعدی با آلوئه‌ورا
گیاه آلوئه‌ورا خواص تسکین‌دهنده و التیام‌بخش دارد. استفاده از ژل آن ۲ تا ۳ بار بر روی موضع می‌تواند به درمان شقاق کمک کند.
درمان شقاق با عسل
درمان شقاق با عسل به دلیل اینکه عسل خواص ضدباکتری و ضدالتهابی دارد روشی بسیار موثر است. می‌توان از عسل به شکل موضعی و در ترکیب با روغن زیتون بر روی شقاق استفاده کرد. باید دو یا سه مرتبه در روز این مخلوط را بر روی زخم شقاق مالید.
درمان شقاق مقعدی با دارو و پمادها
از دیگر روش‌های درمان خانگی شقاق مقعدی می‌توان به استفاده از داروها و پمادها اشاره کرد:
- درمان شقاق با کپسول ویتامین E
برای درمان شقاق با کپسول ویتامین ای، باید دو تا سه بار در روز این کپسول را استفاده کرد. برای این کار باید کپسول را باز کرد و مایع داخل آن را بر روی زخم شقاق مالید. به دلیل اینکه ویتامین E خواص التیام‌بخش، ضدالتهاب و مرطوب‌کننده دارد، می‌تواند به درمان شقاق کمک کند.
- درمان شقاق با پماد دیلتیازم یا دیلتیژل
از جمله داروهای مؤثر استفاده از پماد دیلتیازم برای درمان شقاق مقعدی (فیشر) است که یک نوع مسدودکننده کانال کلسیم به شمار می‌رود. این پماد کمک می‌کند رگ‌های خونی منبسط شوند و به این وسیله با شل شدن عضلات مقعد به درمان فیشر کمک شود.
- درمان شقاق با پماد نیتروگلیسیرین
از دیگر پمادهای مؤثر می‌توان به پماد نیتروگلیسیرین اشاره کرد. این پماد نیز باعث گشاد شدن عروق ناحیه و افزایش جریان خون می‌شود و به این شکل به بهبود سریع‌تر زخم شقاق کمک می‌کند.
استفاده از این پماد همچنین باعث شل شدن عضلات ناحیه مقعد می‌شود و در نتیجه آن شقاق سریع‌تر بهبود می‌یابد. می‌توان از پماد نیتروگلیسیرین صبح و شب به شکل موضعی استفاده کرد. این پماد باید ۶ هفته به شکل مداوم استفاده شود.
- پماد لیدوکائین
لیدوکائین نوعی بی‌حس‌کننده است که با این خاصیت باعث کاهش درد ناشی از فیشر می‌شود. از این پماد می‌توان تا مدت یک هفته استفاده کرد زیرا مصرف بیش از حد آن مشکلات پوستی را در پی دارد.
- پماد حاوی هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون نقش مهمی در کاهش التهاب دارد و استفاده از آن به کاهش التهاب شقاق و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند.
- پماد تتراسایکلین
این پماد نوعی آنتی‌بیوتیک موضعی است که به درمان عفونت شقاق کمک می‌کند. این پماد را می‌توان هر ۱۲ ساعت یک‌بار به مدت یک هفته بر روی زخم فیشر استفاده کرد.
کلام پایانی
درمان خانگی شقاق مقعدی یکی از روش‌های درمانی مؤثر برای شقاق حاد و مراحلی از این بیماری است که نیازی به روش‌های همچون جراحی و لیزر شقاق مقعدی برای مداوا احساس نمی‌شود.
روش‌های درمان خانگی شقاق مقعدی بسیار متنوع هستند و به همین دلیل پیشنهاد می‌شود بیماران با مشورت با دکتر از بهترین این روش‌ها استفاده کنند. ترکیب روش‌های خانگی در کنار استفاده از داروها و پمادها می‌تواند به درمان شقاق حاد کمک کند تا این بیماری برای همیشه از بین برود.
در صورتی که روش‌های درمان خانگی شقاق مقعدی اثرگذار نبودند باید جهت درمان جدی‌تر حتماً به پزشک مراجعه شود.
منابع:
