یکی از بیماری‌های نشیمنگاهی که بسیار آزاردهنده است و می‌تواند زندگی روزمره افراد را با اختلال مواجه سازد بیماری فیسیتول مقعدی است. این بیماری باعث ارتباط غیرطبیعی روده بزرگ به پوست اطراف دهانه مقعد می‌شود و همین مسئله مشکلات بسیاری را برای فرد به وجود می‌آورد. آشنایی با روش‌های جلوگیری از عفونت فیستول مقعدی بسیار اهمیت دارد تا افراد دچار این عفونت این بیماری نشوند. در این مقاله به شکل کامل به روش‌های جلوگیری از عفونت فیستول مقعدی خواهیم پرداخت.
فیستول مقعدی چیست؟
بیماری فیستول مقعدی باعث می‌شود که از طریق یک مسیر و تونل عفونی انتهای راست‌روده به پوست اطراف دهانه مقعد متصل شود. در واقع هنگامی که فرد به بیماری فیستول مبتلا می‌شود یک کانال غیرطبیعی بین بافت‌ها و پوست ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. فیستول مقعدی می‌تواند در تعداد مختلف با توجه به عفونت در این ناحیه به وجود آید و بیمار را با مشکلات بسیاری مواجه سازد. فیستول مقعدی به طور معمول بر اثر وجود آبسه‌های درمان نشده در ناحیه مقعد به وجود می‌آید و درمان آن بسیار اهمیت دارد تا روند درمان دچار پیچیدگی نشود.
انواع فیستول مقعدی
فیستول مقعدی به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که انواع فیستول مقعدی به شرح زیر هستند:
- فیستول اکسترا اسفنکتریک (Extrasphincteric)
- فیستول سوپر اسفنکتریک (Suprasphincteric)
- فیستول ترانس اسفنکتریک (Transsphincteric)
- فیستول اینتر اسفنکتریک (Intersphincteric)
- فیستول زیر مخاطی
فیستول‌های نام برده با توجه به وضعیت فیستول هر کدام نیاز به درمان‌های متفاوتی دارند تا این بیماری برای همیشه از بین برود.
چرا فیستول مقعدی عفونت می‌کند؟
یکی از مشکلاتی که بسیاری از بیماران مبتلا به فیستول مقعدی با آن مواجه می‌شوند عفونت فیستول است. عفونت فیستول مقعدی به دلایل مختلفی می‌تواند به وجود بیاید که به شرح زیر هستند:
وجود آبسه‌های عفونی
یکی از دلایلی که باعث می‌شود فیستول به وجود بیاید آبسه‌هایی هستند که درمان نشده‌اند. این آبسه‌ها محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها به وجود می‌آورند و همین مسئله می‌تواند در هنگام تبدیل آبسه به فیستول باعث عفونت گردد.
مسدود شدن مسیر فیستول
یکی دیگر از دلایل عفونت فیستول، مسدود شدن مسیر فیستول با موادی مانند مدفوع یا حتی دیگر بافت‌های بدن است. این مسدودی باعث می‌شود ترشحات عفونی داخل مسیر فیستول تجمع پیدا کنند و باعث ایجاد التهاب و عفونت شوند.
تضعیف سیستم ایمنی بدن
به طور معمول افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض عفونت فیستول هستند. بیمارانی همچون بیماران دیابتی، بیماران مبتلا به التهاب روده و افرادی که از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کنند بیشتر دچار عفونت فیستول می‌شوند.
عدم درمان به موقع فیستول
اگر درمان فیستول به تأخیر بیفتد و یا حتی فیستول به درستی درمان نشود فیستول به مرور دچار عفونت مزمن می‌شود.
شیوه زندگی و عدم رعایت بهداشت
افرادی که بهداشت ناحیه مقعد را به درستی رعایت نمی‌کنند و یا لباس‌های تنگ و چسبان می‌پوشند احتمال خطر عفونت را افزایش می‌دهند.
چگونه از عفونت فیستول مقعدی جلوگیری کنیم؟
یکی از نکات بسیار مهم برای جلوگیری از ابتلا به عفونت فیستول مقعدی این است که بیماران با روش‌های پیشگیری از این بیماری آشنا باشند. از جمله روش‌هایی که افراد می‌توانند با رعایت آنها از ابتلا به فیستول پیشگیری کنند موارد زیر هستند:
درمان سریع بیماری‌های مقعدی
همان‌طور که گفته شد یکی از علل مهم ابتلا به فیستول مقعدی آبسه‌های درمان نشده هستند. عدم درمان بیماری آبسه یا سایر بیماری‌های نشیمنگاهی همچون شقاق مقعدی، بواسیر و یا حتی کیست مویی می‌تواند با بالا بردن احتمال عفونت در ناحیه مقعد احتمال ابتلا به بیماری فیستول را بالا ببرد. با درمان به موقع این بیماری‌ها می‌توان تا حد بسیار زیادی از ابتلا به بیماری فیستول مقعدی جلوگیری کرد.
داشتن یک رژیم غذایی سالم
یکی از مواردی که می‌تواند باعث ابتلا افراد به بیماری فیستول شود مشکلاتی نظیر یبوست است. برای جلوگیری از یبوست به افراد پیشنهاد می‌شود تا از یک رژیم غذایی غنی از فیبر شامل میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنند. مصرف این مواد غذایی کمک می‌کند تا حرکات روده به بهترین شکل انجام شود و فرد مشکلاتی نظیر یبوست را تجربه نکند. برای جلوگیری از یبوست نوشیدن آب و مایعات کافی در طول روز بسیار اهمیت دارد و باید به این نکته نیز توجه کرد. همچنین عدم مصرف مواد غذایی سنگین و پرچرب، غذاهای فست فودی و الکل و کافئین نیز توصیه می‌شود تا فرد دچار یبوست نشود.
به نقل از سایت pacehospital.com:
An anal fistula can be prevented by taking a fibre-rich diet, drinking plenty of fluids and water, and taking fibre supplements such as ispaghula and bran that prevent constipation
فیستول مقعدی را می‌توان با رعایت برخی نکات پیشگیری کرد. خوردن غذاهای پر فیبر، نوشیدن آب کافی و استفاده از مکمل‌های فیبر مانند ایسپگولا و سبوس، که از یبوست جلوگیری می‌کنند، از جمله این موارد هستند.
درمان اسهال و یبوست مزمن
در کنار یبوست که با سفت کردن مدفوع می‌تواند باعث فشار به ناحیه مقعد شود اسهال نیز می‌تواند برای ناحیه مقعد مشکلات بسیاری را به وجود آورد. اسهال باعث ایجاد فشار به ناحیه مقعد می‌شود و به همین دلیل درمان این بیماری در کنار یبوست بسیار اهمیت دارد.
انجام ورزش و داشتن تحرک روزانه
ورزش و تحرک نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش و جلوگیری از بیماری‌هایی نظیر یبوست دارد. از طرفی ورزش می‌تواند مانع از چاقی و افزایش وزن شود که می‌توانند با فشار به ناحیه مقعد احتمال ابتلا فرد به بیماری فیستول را بالا ببرند.
رعایت بهداشت فردی
بسیار مهم است افراد برای پیشگیری از فیستول ناحیه مقعد را به شکل منظم پاک‌سازی کنند. شستشوی مقعد با آب گرم و صابون ملایم در کاهش تجمع باکتری‌ها در این ناحیه مؤثر است و می‌تواند از ایجاد عفونت و بروز آبسه و به دنبال آن فیستول جلوگیری کند.
مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای
بسیار مهم است افراد در صورت ابتلا به بیماری‌هایی مانند بیماری‌های التهابی روده (مثل کرون یا کولیت اولسراتیو) یا دیابت، این بیماری‌ها را به درستی مدیریت و کنترل کنند تا به این ترتیب خطر ابتلا به فیستول کاهش یابد.
خودداری از روابط جنسی محافظت نشده
از آنجایی که روابط جنسی محافظت نشده می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های مقاربتی شود به افراد توصیه می‌شود برای پیشگیری از فیستول از این روابط خودداری کنند.
عدم به تاخیر انداختن اجابت مزاج و نشستن طولانی مدت در توالت
تأخیر در اجابت مزاج باعث می‌شود تا فرد دچار یبوست گردد، فشار بیشتری به مقعد وارد شود و به این ترتیب ریسک ابتلا به فیستول مقعدی بالا رود. نشستن‌های طولانی‌مدت در توالت نیز می‌تواند نقش مهمی در ابتلا به فیستول مقعدی داشته باشد.
با رعایت موارد گفته شده افراد می‌توانند احتمال ابتلا به بیماری فیستول را بسیار کاهش دهند و به این ترتیب از عوارض آن در امان باشند.
درمان عفونت فیستول مقعدی
ممکن است برای بسیاری از افراد سؤال باشد که درمان عفونت فیستول مقعدی چگونه انجام می‌شود. در جواب این سؤال باید گفت جهت درمان عفونت فیستول مقعدی پزشکان از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:
تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها
اگر عفونت فیستول بسیار حاد باشد پزشک آنتی‌بیوتیک‌های مؤثری را تجویز می‌کند تا به این ترتیب عفونت فیستول کاهش یابد. باید دانست مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نمی‌تواند بیماری فیستول را درمان کند و فقط می‌تواند تا حدی به کنترل عفونت بپردازد.
درناژ آبسه
اگر فیستول مقعدی با یک آبسه عفونی همراه باشد پزشکان از طریق درناژ یا تخلیه آبسه به تخلیه عفونت کمک می‌کنند.
جراحی فیستولوتومی
یکی از روش‌های مؤثر برای درمان عفونت فیستول، جراحی فیستولوتومی است که به عنوان یک روش جراحی فیستول مقعدی رایج از آن نام برده می‌شود. در این جراحی مسیر فیستول باز می‌شود تا چرک عفونت تخلیه شود و فیستول از داخل به خارج بهبود یابد.
روش ستون (Seton)
یکی دیگر از روش‌های مؤثر برای درمان عفونت فیستول این روش است. در این روش از یک نوار یا نخ ستون استفاده می‌شود تا به وسیله آن بتوانند فیستول را باز نگه دارند تا به‌مرورزمان تخلیه و ترمیم شود. این روش مناسب کسانی است که فیستول‌های پیچیده‌تر دارند و فیستول از قسمت عضله اسفنکتر عبور کرده است.
فلپ پیشرفته (Advancement Flap)
اگر فیستول پیچیده دچار عفونت باشد از تکنیک فلپ ادونسمنت برای درمان عفونت استفاده می‌کنند. در این روش فیستول را از داخل می‌بندند و از یک فلپ بافتی از ناحیه اطراف برای پوشاندن دهانه فیستول استفاده می‌کنند.
پلاگین بیولوژیکی
در این روش یک پلاگ بیولوژیکی از مخاط روده بیمار ساخته می‌شود و سپس آن را به مجرای فیستول بخیه می‌زنند. با این کار بافت جدید رشد می‌کند و بیماری از بین می‌رود.
روش چسب فیبرین
برای درمان فیستول با استفاده از این روش یک چسب حاوی مواد مخصوص را به داخل کانال فیستول تزریق می‌کنند. این کار باعث می‌شود تا فیستول مهروموم شده و به مرور بهبود یابد.
روش لیفت
روش لیفت به طور معمول به دو شکل انجام می‌شود. در مرحله اول جراح یک نخ ستون را داخل فیستول قرار می‌دهد تا فیستول کمی پهن شود و از طرفی عفونت آن تخلیه گردد. سپس بافت آلوده برداشته می‌شود و دهانه فیستول را می‌بندند.
جراحی فیستول مقعدی با لیزر
لیزردرمانی فیستول مقعدی یکی از روش‌های مؤثر برای درمان عفونت فیستول است. این روش درمانی با لیزر CO2 انجام می‌شود و از طریق نور لیزر فیستول برش داده می‌شود. در روش لیزردرمانی فیستول از لیزر کم‌توان برای درناژ و ترمیم زخم استفاده می‌کنند تا این بیماری مداوا شود.
کلام پایانی
یکی از مشکلاتی که ممکن است افراد مبتلا به فیستول مقعدی با آن مواجه شوند عفونت فیستول است. فیستول به دلایل مختلفی می‌تواند عفونت کند و این مسئله مشکلات بیشتری را متوجه فرد سازد. بسیار مهم است افراد از بیماری فیستول، عفونت فیستول مقعدی و روش‌های پیشگیری از فیستول مطلع باشند تا بتوانند این بیماری را به بهترین شکل ممکن درمان کنند و یا از ابتلا به آن جلوگیری نمایند. با آگاهی از این نکات است که می‌توان این بیماری را به بهترین شکل مدیریت و درمان کرد.
منابع: